Liên hiệp Hội Hải Dương: Huy động trí tuệ đội ngũ trí thức để phổ biến kiến thức

Báo Tri thức và Cuộc sống xin trân trọng giới thiệu nội dung tham luận của ông Nguyễn Văn Thông - Chủ tịch Liên hiệp các hội KH&KT tỉnh Hải Dương tại Hội nghị Đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức vào ngày 15/9 tới.

Trong quá trình xây dựng và phát triển, Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Hải Dương (Liên hiệp Hội Hải Dương) luôn quan tâm tới các mặt hoạt động: Xây dựng và phát triển tổ chức; tuyên truyền phổ biến kiến thức; tư vấn phản biện và giám định xã hội; nghiên cứu khoa học; gặp mặt tôn vinh trí thức; tổ chức các Giải thưởng khoa học công nghệ, Hội thi Sáng tạo kỹ thuật, Cuộc thi thanh, thiếu niên và nhi đồng. Hoạt động nào cũng thu được những kết quả thiết thực, đặc biệt là hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức.

Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam – một hình thức tổ chức tương tự Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam ngày nay, được thành lập từ những năm 60 của thế kỷ trước.

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ Nhất của Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật cần quan tâm, chú ý tới việc truyền bá kiến thức cho nhân dân. Người nói: “ ...Khoa học là tài sản chung của toàn dân chứ không phải là tài sản riêng của một nhóm người nào. Bởi vây, các cô, các chú phải ra sức đem hiểu biết khoa học kỹ thuật của mình truyền bá rộng rãi trong nhân dân lao động, để nhân dân đẩy mạnh thi đua, sản xuất nhiều, nhanh, tốt, rẻ. Có như vậy nước mới giàu, dân mới mạnh và đời sống nhân dân mới được cải thiện về mọi mặt. Đó là trách nhiệm vẻ vang của các cô, các chú”....Lời căn dặn của Người hơn 50 năm trước đến nay vẫn còn nguyên tính thời sự.

Ngay từ những ngày đầu thành lập, Ban lãnh đạo Liên hiệp hội tỉnh Hải Dương đã xác định hoạt động phổ biến kiến thức về khoa học kỹ thuật, công nghệ là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Đặc biệt, trước những cơ hội mới mở ra trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang bùng nổ toàn cầu và chuyển đổi số trở thành xu thế tất yếu thì truyền thông, phổ biến kiến thức càng quan trọng và cấp thiết hơn bao giờ hết.

Liên hiệp hội Hải Dương triển khai hoạt động phổ biến kiến thức thông qua một số hình thức là: xuất bản bản tin Khoa học và Ứng dụng, duy trì trang thông tin điện tử, phát Chuyên mục trên Đài PTTH tỉnh Hải Dương và tổ chức các hội nghị, hội thảo, lớp tập huấn, nói chuyện chuyên đề,...

Về xuất bản Bản tin Khoa học và Ứng dụng, Liên hiệp hội Hải Dương đã trình các cơ quan chức năng cho phép xuất bản ngay từ đầu năm 2000. Đây là diễn đàn trao đổi của đội ngũ trí thức khoa học công nghệ trong tỉnh; có nhiệm vụ tuyên truyền phổ biến chính sách của Đảng, Nhà nước về khoa học công nghệ và công tác Hội; giới thiệu, trao đổi các thông tin khoa học trong và ngoài nước; phổ biến các ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất đời sống cho hội viên và nhân dân; tuyên tuyền hoạt động của hệ thống Liên hiệp hội. Việc xuất bản Bản tin Khoa học và ứng dụng được duy trì đều đặn 2 tháng 1 số, mỗi số in 800 cuốn.

Ngay từ khi mới xuất bản, cho đến nay, các chuyên mục trên bản tin Khoa học và ứng dụng được duy trì, ổn định bao gồm: Những vấn đề chung; ý kiến trao đổi; đất và người Hải Dương; thông tin khoa học công nghệ; hỏi - đáp khoa học; tin hoạt động Hội.

Bản tin Khoa học và ứng dụng của Liên hiệp Hội Hải Dương luôn được bạn đọc đánh giá có hình thức đẹp, nội dung hấp dẫn, bổ ích. Từ năm 2013, ngoài Bản tin, Liên hiệp hội Hải Dương khai trương trang thông tin điện tử lienhiephoihaiduong.vn. Để duy trì việc xuất bản Bản tin cũng như trang thông tin điện tử, Liên hiệp Hội Hải Dương thành lập ban biên tập, thư ký Ban biên tập tốt nghiệp đại học báo chí; xây dựng đội ngũ cộng tác viên hơn 100 người, bao gồm một số nhà báo chuyên nghiệp trong tỉnh, mỗi hội thành viên cử từ 3-5 cộng tác viên vừa có trình độ chuyên môn, vừa có khả năng viết bài. Hàng năm, chúng tôi đều tổ chức tập huấn nghiệp vụ, gặp gỡ các cộng tác viên.

Ngoài ra, phổ biến kiến thức thông qua các hội nghị tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, nói chuyện chuyên đề, hội thảo khoa học...là hoạt động rất cần thiết đối với Liên hiệp Hội, được lãnh đạo hội các cấp quan tâm. Thông qua hoạt động này đã huy động được tiềm năng trí tuệ của đội ngũ trí thức khoa học công nghệ từ các hội thành viên để phổ biến kiến thức cho các hội viên và người lao động trong tỉnh.

Từ năm 2009, Liên hiệp hội Hải Dương xây dựng đề án Phổ biến kiến thức được UBND tỉnh phê duyệt giai đoạn I từ 2010 đến năm 2015; giai đoạn II từ năm 2015 đến năm 2020. Gần đây nhất, Liên hiệp hội Hải Dương đã báo cáo tổng kết Đề án hai giai đoạn trước với Thường trực Tỉnh ủy và được đồng ý ban hành Thông báo kết luận, giao cho Ban cán sự Đảng UBND tỉnh phê duyệt cho tiếp tục triển khai Đề án 10 năm giai đoạn 2021-2030 với tổng kinh phí hơn 3 tỷ đồng.

Đề án phổ biến kiến thức gồm các nội dung chủ yếu về 5 lĩnh vực: Nông nghiệp và phát triển nông thôn; Chăm sóc sức khỏe nhân dân; Bảo vệ môi trường; Phổ biến pháp luật; và các lĩnh vực khác.

Liên hiệp Hội Hải Dương cũng tích cực tuyên truyền, phổ biến kiến thức những chủ đề mang tính thời sự, nóng hổi như: phòng chống dịch tả lợn Châu Phi; phòng chống dịch bệnh Covid-19; chuyển đổi số; xây dựng đô thị thông minh; khởi nghiệp; đổi mới sáng tạo…

Để triển khai các nội dung trên, Liên hiệp hội Hải Dương tổ chức các hình thức: Hội nghị tập huấn, chuyển giao kỹ thuật; Hội thảo khoa học; Nói chuyện chuyên đề; Thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng; In ấn các ấn phẩm.

Để xây dựng được nội dung kế hoạch của Đề án Phổ biến kiến thức, hàng năm, cơ quan Liên hiệp hội đã phối hợp, đề nghị 24 hội thành viên, 13 hội viên tập thể và 1 Trung tâm đề xuất số lượng, nội dung cụ thể các buổi tập huấn, hội thảo khoa học, chuyên mục, tọa đàm. Căn cứ đề xuất của các hội thành viên, cơ quan Liên hiệp hội xây dựng kế hoạch phổ biến kiến thức cụ thể. Mỗi năm Liên hiệp hội phối hợp với các hội thành viên tổ chức được khoảng 12 -15 buổi tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, nói chuyện chuyên đề, 4-5 hội thảo khoa học và 12 chuyên mục, in ấn hàng nghìn tài liệu tuyên truyền.

Đặc biệt, mỗi tháng Liên hiệp Hội Hải Dương phối hợp với Đài phát thanh truyền hình tỉnh xây dựng một chuyên mục về hoạt động cụ thể của hệ thống Liên hiệp hội dài 15 phút phát trên truyền hình tỉnh vào tối thứ 6 tuần đầu trong tháng trước giờ xem phim. Nội dung của chuyên mục giới thiệu về các sáng tạo kỹ thuật đoạt giải tại các Giải thưởng, Hội thi, các hoạt động của các Hội thành viên.

Do vậy, thông qua đài, báo, hình ảnh của cả hệ thống Liên hiệp hội được lan tỏa rộng khắp, thường xuyên được người dân trong tỉnh biết đến. Với những đóng góp thiết thực, hiệu quả của hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức đã góp phần đưa vai trò, vị thế, của Liên hiệp hội nói riêng và của đội ngũ trí thức toàn tỉnh nói chung ngày càng được xác lập và nâng cao trong xã hội.

Qua 10 năm triển khai thực hiện Đề án Phổ biến kiến thức, Liên hiệp Hội Hải Dương có điều kiện thực hiện tốt hơn chức năng điều hòa phối hợp với các hội thành viên, các hội viên tập thể, đơn vị trực thuộc.

Bằng kết quả thực tế của Đề án Phổ biến kiến thức, Liên hiệp Hội đã giúp cán bộ, hội viên của mình hiểu sâu thêm về các kỹ năng nghiệp vụ chuyên môn, đặc biệt là các kỹ năng hoạt động Hội góp phần hoàn thành tốt công việc được giao, đưa hoạt động Hội ngày càng phát triển.

Phối hợp với các hội thành viên, một số huyện trong tỉnh triển khai hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân giúp người dân trong tỉnh có cơ hội nắm bắt, hiểu sâu hơn và áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ, kiến thức về luật pháp, môi trường, y tế,... vào đời sống, sản xuất đưa năng suất cây trồng vật nuôi trên cùng đơn vị diện tích mang lại lợi ích kinh tế cao hơn, sức khỏe của người dân được nâng lên, môi trường được cải thiện hơn. Các buổi triển khai được hội viên và nhân dân trong tỉnh đánh giá cao, hiệu quả thiết thực.

Liên hiệp Hội tỉnh Hải Dương là tỉnh đầu tiên trong cả nước có Đề án Phổ biến kiến thức, được Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hải Dương đánh giá rất cao. Đặc biệt, nhiều Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh, thành phố sử dụng Đề án này làm tài liệu tham khảo, đề xuất với Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố về công tác phổ biến kiến thức của mình.

Để đạt được kết quả đó phải khẳng định rằng có sự đóng góp to lớn của đội ngũ trí thức trong và ngoài tỉnh. Trong xã hội bùng nổ cách mạng công nghệ 4.0 như hiện nay, trí thức chính là đội ngũ giữ vai trò tiên phong, đầu tàu trong phổ biến kiến thức và đổi mới sáng tạo.

Trí thức nói chung và trí thức tỉnh Hải Dương nói riêng là những người có điều kiện thuận lợi trong việc tiếp nhận sớm nhất, nhiều nhất, nhanh nhất những thông tin, tri thức xã hội, kinh nghiệm từ các nước công nghiệp phát triển và các nước đang phát triển ở khu vực và trên thế giới để phổ biến lại cho người dân.

Cũng thông qua hoạt động phổ biến kiến thức, Liên hiệp Hội lại thu hút, tập hợp được nhiều hơn các trí thức tham gia vào tổ chức Hội. Tính đến nay, toàn tỉnh Hải Dương có khoảng 65.000 trí thức, trong đó Liên hiệp Hội Hải Dương đã thu hút, tập hợp được trên 30.000 hội viên trí thức. Đây là bộ phận trí thức năng động, có khả năng cập nhật các tiến bộ về khoa học, kỹ thuật, công nghệ, đổi mới sáng tạo, công nghệ số, luôn sẵn sàng cống hiến công sức, trí tuệ góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội. Việc phát huy được sức mạnh của đội ngũ trí thức đã, đang và sẽ tạo động lực cho sự phát triển bền vững ở địa phương.

Thông qua hoạt động phổ biến kiến thức, Liên hiệp Hội Hải Dương đã và đang góp phần thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Hải Dương lần thứ XVI, XVII đã đề ra, nhằm thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh ngày càng phát triển. Đến nay là năm thứ tư tỉnh Hải Dương đã tự cân đối về ngân sách và có một phần điều tiết về ngân sách Trung ương, tổng thu ngân sách năm 2020 là hơn 20 nghìn tỷ đồng và là một trong 15 tỉnh dẫn đầu cả nước.

Qua quá trình triển khai và những kết quả cụ thể thông qua hoạt động phổ biến kiến thức của Liên hiệp Hội tỉnh Hải Dương, có thể rút ra một số kinh nghiệm sau:

Thứ nhất, phải xác định rõ vị trí, vai trò của công tác phổ biến kiến thức trong hoạt động Hội.

Thứ hai, cần phối hợp với các Hội thành viên trong quá trình xây dựng nội dung cũng như triển khai hoạt động Phổ biến kiến thức.

Thứ ba, tham mưu đúng và trúng những nội dung thiết thực với Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh, biết vận động, tranh thủ được sự hỗ trợ kinh phí. Đây là nội dụng quan trọng, điều kiện tiên quyết, quyết định thành công của hoạt động phổ biến kiến thức.

Tại diễn đàn Hội nghị hôm nay, để hoạt động của hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam ngày càng đổi mới và phát triển trong kỷ nguyên số, góp phần tích cực thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Liên hiệp Hội Hải Dương xin được trao đổi và đề xuất kiến nghị một số nội dung sau:

Một là, đề nghị các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ quan tâm, tạo điều kiện hơn nữa về cơ chế và chính sách đến đội ngũ trí thức Việt Nam để trí thức được cống hiến và ghi nhận vai trò, vị thế đúng mức trong hệ thống chính trị của Đảng.

Hai là, đề nghị Liên hiệp Hội Việt Nam làm cầu nối lan tỏa mô hình thực hiện Đề án phổ biến kiến thức trong hệ thống Liên hiệp Hội các địa phương; đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức của đội ngũ trí thức để đáp ứng với công cuộc chuyển đổi số quốc gia và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.