“Ông lớn” Abbott: Khi nào mới hết scandal?

Sau khi Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với Bộ Công thương tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về giá và thuế tại 5 ông lớn ngành sữa (chiếm 90% thị phần) bao gồm Công ty Cổ phần sữa Việt Nam (Vinamilk), Công ty TNHH Dinh Dưỡng 3A (Abbott Việt Nam), Công ty TNHH Nestle Việt Nam, Công ty TNHH Friesland Campina Việt Nam, Công ty TNHH Mead Johnson Nutrition (Việt Nam), từ ngày 10/3/2014 đến ngày 10/4/2014, một loạt sai phạm của các "ông lớn" đã bị phát hiện.

Theo kết quả thanh tra, trong năm 2013 và 3 tháng đầu năm 2014, các công ty nói trên đều có việc điều chỉnh tăng giá bán các sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi (không có trường hợp giảm giá). Trong 5 ông lớn này, có tới 4 công ty có hành vi đã kê khai thiếu thuế phải nộp Ngân sách nhà nước năm 2013 với số tiền khoảng 10,2 tỷ đồng. Nếu Friesland Campina Việt Nam kê khai thiếu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế nhà thầu phải nộp hơn 5,2 tỷ đồng; Vinamilk kê khai thiếu thuế TNDN, thuế giá trị gia tăng (GTGT) phải nộp hơn 2,7 tỷ đồng thì Abbott Việt Nam cũng chẳng kém cạnh khi kê khai thiếu thuế TNDN phải nộp gần 1,9 tỷ đồng.

Cũng theo kết quả thanh tra của Bộ Tài chính, Abbott cùng 4 "ông lớn" ngành sữa Việt Nam kể trên đều đang chi quá nhiều tiền cho quảng cáo, tiếp thị khiến giá thành sữa tăng và người tiêu dùng phải hứng chịu.

Cụ thể, Abbott Việt Nam đã chi vượt mức quy định là 69 tỷ đồng cho quảng cáo, Mead Jonhson Nutrition Việt Nam đã chi vượt mức quy định là 249 tỷ đồng, Nestle Việt Nam chi vượt mức 67 tỷ đồng, Friesland Campina Việt Nam chi vượt mức 817 triệu đồng. Riêng Vinamilk chi phí quảng cáo, khuyến mại đối với hoạt động kinh doanh các sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi lên tới 811 tỷ đồng (chiếm 21% giá thành).

Năm 2013 là năm chứng kiến nhiều scandal thực phẩm bẩn gây chấn động dư luận. Trong đó phải kể đến bê bối sữa nhiễm khuẩn. Ngày 14/8/2013, Cục An toàn thực phẩm cho biết, đã nhận báo cáo của Văn phòng đại diện Abbott Laboratories S.A tại Việt Nam về việc Abbott thu hồi thêm hai lô sữa công thức cho trẻ 1-3 tuổi Similac GainPlus Eye-Q, số lô 2563G53117, 2676G53117.

Theo VTC, đây là hai lô sữa có thể có nguy cơ nhỏ bị nhiễm chéo từ thiết bị đóng gói, tuy nhiên đại diện của Abbott Việt Nam cho biết các lô sản phẩm này không chứa whey protein concentrate bị nhiễm vi khuẩn Clostridium botulinum, gây liệt thần kinh.

Ngay sau đó, Cục An toàn thực phẩm có công văn yêu cầu Văn phòng đại diện Abbott Laboratories S.A tại Việt Nam và Công ty TNHH Dinh dưỡng 3A dừng lưu thông, nhanh chóng thu hồi 2 lô sản phẩm nói trên và báo cáo kết quả thu hồi cuối cùng về Cục An toàn thực phẩm trước 16 giờ ngày 16/8/2013.

Giám đốc đối ngoại Công ty Abbott Nutrition Việt Nam - ông Đỗ Thái Vương cho biết, hai lô sản phẩm mới được thông báo có nguy cơ nhiễm chéo trên, được nhập khẩu về Việt Nam với số lượng 4.387 thùng, đã xuất ra thị trường 3.203 thùng.

“Đây là hai lô không dùng nguyên liệu bị nhiễm khuẩn, nhưng do hai lô này được đóng gói chạy qua dây chuyền trước đó bị nhiễm khuẩn nên công ty chủ động thu hồi. Hiện, chúng tôi đã ra văn bản thu hồi hai lô sữa này”- ông Vương cho biết.

Vào tháng 5/2012, chị Đào Thị Hằng (trú tại số 23 phố Hoàng Ngân, quận Thanh Xuân, Hà Nội) cũng phản ánh với báo chí về sữa bột Grow Advance của Abbott có hiện tượng vón cục và nổi váng.

Chị Hằng cho biết: “Mọi khi mẹ tôi hay pha sữa cho cháu nên tôi không để ý lắm. Tối 30/5 tôi tự pha sữa cho cháu thì thấy có hiện tượng sữa vón cục và nổi lên các váng cặn. Vì nghĩ pha không đúng cách nên tôi đã đổ bỏ cốc sữa đó đi và pha một cốc mới theo đúng hướng dẫn ghi trên bao bì, nhưng không có thay đổi gì so với cốc cũ, vẫn có váng cặn”.

Theo mô tả của chị Hằng, khi để cốc sữa một lúc, trên bề mặt cốc hình thành lớp váng màu vàng nhạt và kết thành cục, khi nếm thử những váng cục này không có vị, nhưng cứng và sàn sạn như cắn hạt gạo, nước sữa lại rất ngọt. Vì vậy, dù hộp sữa vẫn còn hơn 2/3 và hạn sử dụng tới năm 2014, chị Hằng không dám cho con uống tiếp.

Chị bức xúc: “Hệ tiêu hóa của cháu còn rất yếu, uống sữa có nhiều hạt cứng như vậy nó tiêu hóa sao được, không may những hạt đó bám vào thành ruột của cháu thì hậu quả thế nào?”.

Trong năm 2011, người tiêu dùng Việt Nam cũng được phen tá hỏa trước thông tin sữa Abbott đóng váng như…tào phớ. Theo thông tin trên báo chí, vào đầu tháng 8/2011, chị Nguyễn Diệu Linh (ở Lê Đại Hành, Hà Nội) đã phát hiện hộp sữa nước hương Vani – nhãn hiệu Grow của tập đoàn sữa Abbott đóng cặn màu trắng. Khi nếm thấy sữa bị nhớt và có mùi khó chịu.

Phản ánh với báo điện tử Giáo Dục Việt Nam, chị Linh kể lại: “Tối ngày 21/8, tôi cho con trai (4 tuổi) đến TTTM Vincom chơi, có mang theo hộp sữa nước Grow hương Vani cho cháu. Tuy nhiên, khi cắm ống hút, cháu kêu sữa khó uống. Tưởng cháu giả vờ để khói phải uống sữa nên tôi vẫn bắt ép cháu uống tiếp. Đến lúc cháu một mực không chịu uống, tôi hút thử sữa mới bàng hoàng phát hiện sữa không thể nuốt được vì mùi vị rất kinh khủng giống như cao su, lại nhớt nên tôi phải nhổ ngụm sữa ra ngay lập tức. Mang hộp sữa về, cắt ra tôi phát hiện thấy đáy hộp có nhiều cặn đóng to như ngón tay. Tôi bóc tiếp 1 hộp khác ở cùng vỉ sữa con đang uống, vẫn thấy đọng cặn trắng khá to, bóc tiếp một hộp sữa ở vỉ khác (bà ngoại mua bé Bảo Minh 3 vỉ sữa tại cùng một cửa hàng), cũng trong tình trạng tương tự. Tuy nhiên, hộp sữa ở vỉ này là hương sô-cô-la, nên cặn có màu đen và nhỏ hơn... Tổng cộng tối hôm đó tôi đã bóc 3 hộp sữa đều bị tình trạng trên”.

Trước thông tin này, vào ngày 24/8, Công ty sữa Abbott đã cử 2 nhân viên chăm sóc khách hàng xuống gặp gỡ và làm việc với chị Linh. Nhân viên Abbott đã mở 1 trong 2 hộp sữa trong sữa trong vỉ sữa bất thường chị Linh đang giữ. Hiện tượng sữa vón cục vẫn tiếp diễn. Tuy nhiên, sau khi nếm hộp sữa này trước sự chứng kiến của chị Linh, nhân viên hãng sữa Abbott cho biết, sữa vẫn thơm, ngon bình thường.

“Tôi không chấp nhận kết quả ấy. Họ giải thích rằng độ mịn và chỉ số hòa tan của từng lô sữa là khác nhau nên chuyện sữa có những cục cặn là bình thường. Như thế không hợp lí bởi họ cũng đã lắc rất nhiều trước khi đổ sữa ra. Nói chung là họ mới chỉ đánh giá cảm quan nên không thể đánh giá được chất lượng trong khi tôi cần một cách kiêm tra thật khoa học chứ không phải là cách của nhân viên chăm sóc khách hàng đã làm”, chị Linh bức xúc.

Tiếp đó, vào tháng 12/2011, chị Triệu Vương (117 Nguyễn Sơn, Long Biên, Hà Nội) cũng phản ánh tới báo chí, chị mua một hộp sữa Grow Advance của Abbott (do Công ty TNHH Dược phẩm 3A phân phối) về cho con uống, nhưng sau khi pha thì sữa không tan hết mà nổi váng lên dù được pha bằng nước ấm.

“Sữa không tan đều mà nổi váng lên. Từng bợt váng như hạt gạo được nghiền làm 3, 4 miếng nhỏ. Tôi càng để lâu thì càng nhiều váng, vẩn vào với nhau. Lấy những hạt đó ra và cắn thử thì thấy có vị đắng…”, chị Vương cho biết.

Khi phát hiện có dấu hiệu bất thường trong sữa, chị Vương đã xem kỹ hạn sử dụng của sản phẩm, thậm chí tìm số điện thoại đường dây nóng. Theo thông tin trên bao bì, hộp sữa vẫn còn hạn sử dụng đến năm 2014, tuy nhiên, số điện thoại liên hệ với nhà sản xuất thì tìm mãi không ra. Sau đó vài ngày, nhờ tìm hiểu trên mạng và hỏi han, chị Vương đã tìm được số điện thoại của Trung tâm chăm sóc khách hàng thuộc Công ty Dược phẩm 3A. Tuy nhiên, chị Vương cho rằng cách giải thích của nhân viên Trung tâm là không thỏa đáng.

Trong một văn bản hồi tháng 8/2011, Abbott từng giải thích, các hạt vón chính là các vi chất và khách hàng phải lắc trước khi uống.

Hãng Abbott cũng ghi rõ trong văn bản: "Sữa nước Grow là một loại sữa nước bổ sung rất nhiều dưỡng chất, với hàm lượng protein và khoáng chất nhiều hơn hẳn các loại sữa nước thông thường. Do đó, trong thời gian bảo quản một phần chất đạm/chất béo/khoáng chất có thể kết tụ và lắng xuống trông như những hạt vón. Các hạt vón này bản chất là các thành phần dinh dưỡng và hoàn toàn an toàn với sức khỏe".