Tuyên bố chung ASEAN: Nóng Biển Đông nhưng lại “né” Trung Quốc

Một quan chức cấp cao Mỹ, tháp tùng Ngoại trưởng John Kerry trong chuyến công cán sang Myanmar dự Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), bày tỏ quan điểm của mình trong một cuộc trao đổi riêng diễn ra vào ngày 10/8.

“Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên có liên quan trong cuộc tranh chấp hãy kiểm chế và tránh các hành động mà có thể làm phức tạp tình hình và phá hoại hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông”, trích dẫn tuyên bố chung của ASEAN sau khi kết thúc hội nghị của nhóm vào cuối tuần này ở thủ đô Naypyitaw tránh nhắc trực diện đến Trung Quốc.

Mỹ đang cố gắng nhân hội nghị các ngoại trưởng ASEAN lần này để thúc đẩy mạnh sự hiện diện của họ trong khu vực bằng cách kêu gọi đóng băng các hành động khiêu khích như việc Trung Quốc trái phép hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng biển đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.

Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) là sự kiện thu hút 27 đại diện các nước tham gia, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, Nga, Nhật, Ấn Độ và Australia. Còn Philippines cũng kêu gọi đóng băng một phần theo kế hoạch 3 bước để giảm bớt căng thẳng trong vùng Biển Đông giàu tài nguyên.

Theo quan chức Mỹ này, đề xuất cũng như việc sử dụng ngôn ngữ trong tuyên bố đưa ra ngày 10/8 của khối ASEAN đã có chút khác biệt so với tuyên bố đưa ra hồi tháng 5 về Biển Đông.

Cuối cùng, tuyên bố đó kêu gọi ASEAN và Trung Quốc làm mọi điều để hoàn tất Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) của các bên ở Biển Đông để giảm bớt căng thẳng, bao gồm “các yếu tố cụ thể” để thúc đẩy sự tin tưởng lẫn nhau giữa các bên.

Theo nhận xét của quan chức Mỹ này, ngôn ngữ sử dụng trong tuyên bố lần này dường như là một lời chỉ trích mới mẻ và mạnh mẽ hơn về các hành động gần đây của Trung Quốc.