Thực hư tính hiệu quả của máy bay không người lái Iran

Hiệu suất UAV Shahed của Iran không hề yếu

Việc quân đội Nga và Ukraine sử dụng UAV đã trở thành chủ đề thảo luận kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ vào cuối tháng Hai.

Cách đây không lâu, truyền thông Mỹ đưa tin, quân đội Nga đã "mua hàng trăm chiếc UAV" từ Iran, khiến thế giới bên ngoài “vô cùng ngạc nhiên”.

Điều thú vị nhất là mặc dù cả Nga và Iran đều không chính thức thừa nhận, có hoạt động buôn bán UAV; nhưng Không quân Iran đã công khai tuyên bố rằng, họ sẵn sàng mua máy bay chiến đấu Su-35S từ Nga. Hơn nữa, thực sự có UAV của quân đội Iran trên chiến trường Ukraine ngày nay.

Đối với câu hỏi này, trước tiên chúng ta có thể xem xét hiệu suất thực tế của UAV Iran tại chiến trường Ukraine.

Cụ thể, những chiếc UAV tự sát của Nga trên chiến trường bắt đầu xuất hiện trên mạng xã hội vào giữa tháng 9; hình ảnh là một đống đổ nát của chiếc UAV Geran-2, mà phía Ukraine cho rằng đó là UAV Shahed-136 do Iran sản xuất, bị Quân đội Ukraine bắn rơi tại chiến trường Kherson.

Từ ngày 22/9, số lần UAV Geran-2 của Nga thực hiện các cuộc tấn công đã tăng vọt. Cùng ngày, Bộ Tư lệnh miền Nam Ukraine thông báo, UAV Geran-2 của Nga đã tấn công vào cảng thuộc khu vực Ochakov của Ukraine vào rạng sáng 22/9 và đồng thời tấn công một tòa nhà quân sự ở khu vực khác.

Theo Bộ Quốc phòng Nga, vào rạng sáng ngày 23/9, một nhà kho của quân đội Ukraine đóng tại Krivoy Rog, Vùng Dnipro, đã bị tấn công bởi UAV Geran-2; bằng chứng là các video do người dân địa phương quay và tải lên mạng xã hội.

Vào chiều ngày 23/9, một kho đạn của quân đội Ukraine ở Odessa đã bị tấn công bởi UAV Geran-2 và phát nổ.

Ngày 24/9, cảng Odessa và khu vực Dnipro lại bị tấn công bởi UAV Geran-2. Đánh giá từ video do người dân quay được, thì hỏa lực đánh chặn của quân đội Ukraine vẫn chủ yếu dựa vào vũ khí hạng nhẹ riêng lẻ, nên không có tác dụng đánh chặn thực sự. Kết quả là chiếc UAV Geran-2 đã lao trúng mục tiêu là chiếc tàu ở cầu cảng và phát nổ.

Vào ngày 25/9, một chiếc UAV Geran-2 đã tấn công tòa nhà Bộ chỉ huy miền Nam Ukraine. Theo video dân sự, chiếc UAV của Nga đã trực tiếp đánh vào đỉnh của tòa nhà, mà không gặp phải bất kỳ sự đánh chặn nào.

Tuy nhiên, dù lửa và khói của vụ nổ không nhỏ, nhưng xét thấy tòa nhà bị hư hại không đáng kể nên thương vong do vụ tấn công bằng UAV tự sát của Nga rất hạn chế.

Bộ Tư lệnh phía Nam của Quân đội Ukraine và Tổng thống Ukraine Zelensky đều công khai tuyên bố rằng, UAV tự sát của Quân đội Nga bắt đầu trở thành một mối đe dọa mới và quan hệ ngoại giao với Iran bị hạ cấp, với lý do "Iran cung cấp UAV cho Nga".

Loại UAV nào của Iran phù hợp với Ấn Độ Nga lúc này nhất?

Mặc dù UAV của Iran sản xuất, mới tham chiến chưa được nửa tháng, nhưng với tư cách là một trang bị mới trong thời đại thông tin, nó vẫn nhanh chóng thể hiện trình độ tác chiến xuất sắc.

UAV Geran-2 là một vũ khí đơn giản, được định vị như một UAV cảm tử cỡ nhỏ giá rẻ, nhưng đã gây ra mối đe dọa rất lớn cho những căn cứ hậu cần như kho đạn, sở chỉ huy của quân đội Ukraine chỉ sau một vài trận đánh. Điều này đã gây tâm lý hoang mang lo sợ cho quân đội Ukraine.

Do vậy, khi quân đội Nga chứng kiến hiệu quả của UAV và nhận được nhiều UAV hơn của Iran trong thời gian tới, họ nhất định phải tăng thêm tần suất và phạm vi tấn công của các UAV.

Lĩnh vực tác chiến bằng UAV trong cuộc xung đột, thì Ukraine vốn luôn có ưu thế vượt trội; nhưng sẽ trải qua một sự thay đổi lớn, do sự xuất hiện quy mô lớn của các loại UAV có nguồn gốc từ Iran.

Quan trọng hơn, là một quốc gia coi quân đội Mỹ là đối tượng tác chiến chủ yếu, nên Iran đã phát triển một số lượng lớn các loại UAV quân sự khác nhau theo điều kiện của họ.

Trên thực tế, trong gia đình UAV "Shahed" của Iran, mẫu UAV Shahed-136 cũng chỉ là những mẫu đơn giản, giá rẻ. Những mẫu UAV Shahed-129 và Shahed-191 nổi tiếng hơn và tính nặng hoạt động tốt hơn trong số UAV của Iran.

Shahed-129 và Shahed-191 là loại UAV trinh sát kiêm chiến đấu và hiệu suất của nó gần tương đương với TB-2 của Thổ Nhĩ Kỳ, hiện đang được quân đội Ukraine trang bị.

UAV Shahed-129 và Shahed-191 đã được Iran cập nhật cho ít nhất hai thế hệ; hiệu suất chiến đấu của thế hệ mới nhất đã được cải thiện đáng kể và nó có khả năng mang 4 vũ khí nhỏ, để tuần tra trong khoảng 20 giờ.

Shahed-191 là một loại UAV tiên tiến với hình dáng khí động học kiểu cánh bay. Truyền thông Mỹ tin rằng, nguồn gốc trực tiếp của Shahed-191 là UAV tàng hình RQ-170 do Mỹ sản xuất, bị Iran bắt sống vào năm 2011.

Hiện tại, cho dù đó là UAV Shahed-136 hay Shahed-129 phổ thông, hoặc UAV Shahed-191 và UAV Shahed-171 với thiết kế tàng hình, thì chúng đều được sản xuất độc lập hàng loạt, bởi ngành công nghiệp quốc phòng Iran;

Có nghĩa là những mẫu UAV của Iran tiên tiến hơn, có thể sẽ xuất hiện trong quân đội Nga trong thời gian tới; mặc dù gần đây đã có tin đồn về việc chuyển giao UAV Shahed-129 quy mô nhỏ cho quân đội Nga, nhưng thông tin chưa được xác nhận.

Trên thực tế, lý do khiến quân đội Nga sử dụng UAV Geran-2 với số lượng lớn như hiện nay, là bởi vì loại UAV tự sát giá rẻ, đương nhiên là sự lựa chọn hợp lý nhất. Khi Nga đề nghị Iran mua UAV, chắc chắn là có sự “ưu tiên”, để đảm bảo mối quan hệ “có đi, có lại”.

Mặt khác, quân đội Nga mới bắt đầu tiếp xúc với các UAV của Iran và vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết trong các lĩnh vực sử dụng, liên lạc, hợp tác; do vậy mẫu Shahed-136 với chi phí thấp nhất và dễ sử dụng nhất trên chiến trường, sẽ nhanh chóng được Quân đội Nga chấp nhận.

Nói cách khác, một khi quân đội Nga thích ứng với hiệu suất và hoạt động của các UAV từ Iran, thì những UAV có tính năng tốt hơn như Shahed-129 hoặc thậm chí Shahed-191 sẽ xuất hiện thường xuyên trên đầu quân đội Ukraine.

So với UAV Shahed-136 đơn giản, những UAV khác của Iran có khả năng trinh sát riêng và có thể tấn công ngay lập tức.

Quân đội Ukraine sẽ phải đối phó với thử thách mới

Lực lượng pháo binh có nguồn gốc phương Tây, đặc biệt là bệ phóng tên lửa cơ động M-142 HIMARS do Mỹ sản xuất, mà quân đội Ukraine dựa vào làm nòng cốt, sẽ phải đối mặt với một thử thách lớn trước các UAV giám sát tiên tiến đã được Nga sử dụng ở quy mô lớn.

Thực lực trên lĩnh vực UAV của quân đội Ukraine hiện nay, chủ yếu dựa vào sự hỗ trợ của châu Âu và Mỹ; thì hợp tác giữa Nga và Iran trong lĩnh vực UAV ngắn hơn và liên quan đến ít quốc gia hơn.

Tuy nhiên, năng lực sản xuất UAV của quân đội Iran rất đáng kinh ngạc và quy mô của UAV, mà nước này dự trữ khá lớn.

Về việc liệu châu Âu và Mỹ có tăng cường cung cấp UAV và thiết bị chống UAV cho quân đội Ukraine sau vụ này hay không, nhằm hạn chế số UAV của Iran được quân đội Nga trang bị, vẫn còn phải kiểm tra theo thời gian.