Hoa hải đường có tên khoa học là Malus spectabillis, là một loài thực vật hạt kín thuộc chi Trà (Camellia) có nguồn gốc từ Trung Quốc. Hoa hải đường du nhập vào Việt Nam từ rất lâu, được trồng nhiều từ tỉnh Lạng Sơn vào đến Thừa Thiên Huế.

Là loài cây thân gỗ, chiều cao trung bình của hoa hải đường khoảng 3m, nhiều nhánh dài và xum xuê. Lá của hoa hải đường có màu xanh đậm, mọc cách, nhẵn mịn và bóng. Mép lá có răng cưa nhỏ.

Cây hải đường thường ra hoa vào dịp Tết Nguyên đán. Hoa hải đường thường là hoa đơn, có 1 đến 3 đoá ở đầu cành. Cánh hoa hải đường trông khá nhẵn mịn, xếp chồng lên nhau và úp ngược.

Hoa hải đường có nhiều loại khác nhau nhưng ở Việt Nam phổ biến là hoa hải đường đỏ (hồng), hoa hải đường vàng và hoa hải đường trắng (còn được gọi là bạch hải đường).

Hoa hải đường sinh trưởng chậm, thích nghi với điều kiện khí hậu mát ẩm, đất phải nhiều dinh dưỡng và thoát nước tốt. Có 3 cách trồng hoa hải đường như sau:

Chiết cành: Chọn cành khoẻ mạnh, khoanh một đoạn vỏ tương ứng rồi cạo sạch lớp vỏ trong đoạn cành cần chiết. Sau khi lau sạch nhựa cây, dùng túi nilon đã đục lỗ bọc xơ dừa hoặc rễ lục bình tại đoạn cành đã cạo vỏ.

Khoảng 45 ngày sau thì đoạn cành cần chiết sẽ ra rễ. Sau 2 tháng kể từ ngày chiết cành là có thể cắt cành khỏi cây mẹ, sau đó mang trồng trong chậu hoặc ngoài sân vườn.

Giâm cành: Cũng như phương pháp trên, nên chọn cành khoẻ mạnh để giâm cành. Chiều dài cành cần giâm từ 14cm đến 18cm, sau khi cắt cành nên tỉa bớt lá phía dưới.

Tiếp đó, mang cành đã cắt cắm sâu một nửa xuống luống đất. Tưới đủ nước và giữ ẩm cho cành giâm. Khoảng 1 tháng sau, khi cành giâm ra rễ thì có thể mang đi trồng.

Gieo hạt: Mua hạt giống hoặc nếu đã có sẵn cây hoa hải đường già thì lấy hạt đi gieo xuống luống đất đã chuẩn bị. Duy trì độ ẩm và dinh dưỡng nơi phần đất gieo hạt. Với phương pháp trồng bằng cách gieo hạt này, hoa hải đường phải mất từ 2 – 3 năm mới ra hoa.

Đất trồng hoa hải đường nên là loại đất tơi xốp, có thể ủ thêm rơm hoặc trấu để tăng độ ẩm. Hoa hải đường là loài cây trồng không ưa nhiều nước nên tốt nhất tưới từ 1 – 2 ngày/lần, tuỳ vào thời tiết. Khi tưới nước không tưới trực tiếp vào gốc cây hoặc tưới quá nhiều sẽ làm cây bị úng.

Thời điểm hoa hải đường nở hoa, có thể bón thêm phân NPK để bổ sung dinh dưỡng cho cây. Vào mùa xuân nên bón thêm các loại phân hữu cơ khác để hoa hải đường ra hoa nhiều hơn.

Đến mùa hè, hoa hải đường rất dễ bị mắc bệnh như rệp phồng lá hoặc sâu, do đó cần chuẩn bị các loại thuốc đặc trị để phun. Nếu hoa hải đường bị các bệnh trên thì nên phun thuốc kép 2 lần, mỗi lần cách nhau khoảng 1 tuần cho đến khi cây hết bệnh.

Để hoa hải đường nở nhiều hoa vào dịp Tết, người trồng nên chăm sóc đúng cách trước đó 2 tháng. Cụ thể, cắt bỏ những cành phụ hoặc cành bị bệnh để cây có sức sống hơn. Quét một lớp vôi từ giữa thân cây xuống tới gốc để phòng tránh các loại sâu và nấm gây bệnh. Khi hoa hải đường ra nụ nên bón thêm phân cho đến khi cây nở hoa.

Mặc dù rất dễ trồng và khá phổ biến, bên cạnh đó, hoa hải đường đã du nhập vào Việt Nam từ rất lâu nhưng vì sao bạch hải đường lại tạo ra “cơn sốt” trên thị trường trong thời gian qua?

Theo ông Nguyễn Như Cường – Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn, hoa hải đường là loại cây cảnh bình thường, xuất hiện ở Việt Nam từ rất lâu. Người dân thường thích loài hoa hải đường đỏ và hải đường vàng. Bạch hải đường thường không được chú ý đến nên ít được trồng.

Ông Cường cho biết, tuy số lượng ít nhưng bạch hải đường không có gì quý hiếm, thậm chí không bằng một số loại lan đột biến. Việc đồn thổi hoa bạch hải đường quý hiếm chỉ là chiêu trò của một số người kinh doanh nhằm trục lợi, thổi giá và đánh vào hiệu ứng đám đông để thu lợi.

Cục trưởng Cục Trồng trọt khuyến cáo người dân cần tỉnh táo, không nên tin vào những thông tin đồn thổi để bị lừa. Hãy nhìn vào bài học nhãn tiền của lan đột biến.