Ở kỳ trước, Báo điện tử Tri thức & Cuộc sống đã có bài viết "TP.HCM: Vì sao Trường Mầm Non 28 chọn nhà thầu cung cấp thực phẩm trong trường hợp đặc biệt?" , phản ánh về việc trường này lựa chọn Công ty TNHH TMDV Thực phẩm Phước Thọ thực hiện gói thầu cung cấp thực phẩm trị giá 1.178.110.000 đồng trong thời gian nhanh chóng. Vấn đề được dư luận quan tâm là tính minh bạch và cạnh tranh khi áp dụng hình thức "lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt".

Để làm rõ hơn cơ sở pháp lý của hình thức lựa chọn này, PV đã tiếp tục nghiên cứu sâu Nghị định số 214/2025/NĐ-CP (sau đây gọi là Nghị định 214) quy định chi tiết Luật Đấu thầu và nhận thấy có những quy định rất cụ thể, đáng chú ý liên quan trực tiếp đến gói thầu này.

Gói thầu cung cấp thực phẩm học đường được "điểm tên" trong luật

Khác với phân tích ban đầu, khi xem xét kỹ lưỡng Điều 84 của Nghị định 214 về "Các gói thầu áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt", một quy định đã làm sáng tỏ vấn đề.

Cụ thể, tại Điểm n, Khoản 4, Điều 84 của Nghị định này đã quy định rõ một trong các trường hợp đặc biệt là: "Gói thầu cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường hoặc mua thực phẩm, nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào để thực hiện việc cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường cho học sinh bán trú, nội trú tại cơ sở giáo dục công lập".

Như vậy, việc gói thầu "Cung cấp hàng hóa thực phẩm cho Trường Mầm Non 28" được xếp vào diện "lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt" là có cơ sở pháp lý trực tiếp từ Nghị định 214. Đây là một quy định mới, cho thấy sự quan tâm của nhà làm luật đến tính đặc thù của việc cung cấp bữa ăn hàng ngày cho học sinh, vốn đòi hỏi sự ổn định, kịp thời và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm ở mức cao nhất.

Quy trình lựa chọn nhà thầu đặc biệt được thực hiện ra sao?

Khi một gói thầu được xác định thuộc trường hợp đặc biệt tại Điểm n, Khoản 4, Điều 84 , quy trình thực hiện sẽ tuân theo Điều 85 của Nghị định 214.

Theo đó, đối với gói thầu này, chủ đầu tư (Trường Mầm Non 28) sẽ thực hiện một quy trình tinh gọn hơn so với đấu thầu rộng rãi. Các bước chính bao gồm:

• Lập, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
• Thương thảo, hoàn thiện hợp đồng với nhà thầu được xác định có đủ năng lực, kinh nghiệm.
• Phê duyệt, công khai kết quả lựa chọn nhà thầu.
• Ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng.

Quy trình này cho phép chủ đầu tư chủ động xác định và làm việc trực tiếp với một nhà thầu mà họ tin tưởng là có đủ năng lực và kinh nghiệm để thực hiện, sau đó tiến hành thương thảo hợp đồng. Điều này lý giải tại sao quá trình lựa chọn nhà thầu tại Trường Mầm Non 28 có thể diễn ra nhanh chóng trong vòng 3 ngày.

Góc nhìn chuyên gia: Trách nhiệm giải trình là cốt lõi

Trao đổi lại với PV, Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long, cho biết: "Việc Nghị định 214 quy định cụ thể gói thầu thực phẩm học đường là một trường hợp đặc biệt đã giải tỏa nhiều thắc mắc về cơ sở pháp lý. Đây là sự điều chỉnh phù hợp với thực tiễn, nhằm đảm bảo các cháu học sinh có bữa ăn ổn định, an toàn mà không bị gián đoạn bởi các thủ tục đấu thầu phức tạp có thể kéo dài".

Tuy nhiên, Luật sư Vinh cũng nhấn mạnh, quy trình tinh gọn không đồng nghĩa với việc xem nhẹ trách nhiệm. Ngược lại, nó đặt ra yêu cầu cao hơn về trách nhiệm giải trình của người đứng đầu đơn vị, tức Hiệu trưởng nhà trường.

"Khi được trao quyền chủ động lựa chọn nhà thầu thông qua thương thảo trực tiếp, người đứng đầu phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về quyết định của mình," Luật sư Vinh phân tích. "Họ phải đảm bảo nhà thầu được chọn thực sự có năng lực, kinh nghiệm, có uy tín và quan trọng nhất là cung cấp thực phẩm an toàn, chất lượng với giá cả hợp lý, cạnh tranh. Việc thương thảo hợp đồng phải đảm bảo mang lại hiệu quả kinh tế, tiết kiệm cho nguồn vốn (từ nguồn thu của phụ huynh học sinh) ".

Bên cạnh đó, yếu tố minh bạch vẫn phải được đặt lên hàng đầu thông qua việc công khai kế hoạch và kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định. Đây chính là cơ chế để phụ huynh học sinh và xã hội giám sát, đảm bảo rằng việc lựa chọn nhà thầu dù theo quy trình đặc biệt nhưng vẫn hướng tới mục tiêu cao nhất là lợi ích của các em học sinh.

Tóm lại, việc Trường Mầm Non 28 áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt là phù hợp với quy định mới tại Nghị định 214. Dù vậy, việc đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình của chủ đầu tư trong quá trình thực thi vẫn là yếu tố then chốt để quy định thực sự đi vào cuộc sống và mang lại hiệu quả tích cực.

Báo điện tử Tri thức & Cuộc sống sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin về việc thực hiện các quy định mới trong Luật Đấu thầu./.