Sau cái chết của DJ Avicii, giới DJ xáo trộn với những chia sẻ công khai về áp lực công việc lần đầu được nói ra. Bài báo trên Business Insider cuối tháng 10 phỏng vấn một loạt DJ thành công trong nền công nghiệp âm nhạc để phơi bày những sự thật về đời sống của họ, điều mà mạng xã hội hay hình ảnh từ các đại nhạc hội hào nhoáng không thể hiện được.
Nghiên cứu cho thấy 69% người làm nhạc trong giới âm nhạc từng hoặc đang trầm cảm, và 71% mắc chứng hoảng sợ và rối loạn lo âu ở mức cao. Ở địa hạt của EDM, tỷ lệ này cao hơn, khi nghệ sĩ thường ngủ rất ít và đi diễn quanh năm, hầu như không sót ngày nào.
Giới DJ công khai tình trạng "cháy kiệt"
Olga Heijns, quản lý của những DJ nổi tiếng như Laidback Luke và bộ đôi Blasterjaxx, nói với Business Insider rằng cái chết của DJ Avicii vào tháng 4 đã tạo nên nhiều thay đổi trong ngành công nghiệp. Avicii tự tử do sức khỏe thể chất và tinh thần đều bị suy nhược nghiêm trọng.
 |
| Cái chết do tự tử của DJ Avicii đã giúp nhiều đồng nghiệp thức tỉnh về lối sống. Ảnh: Medium. |
2 năm trước, khi biết lối sống của một DJ kiêm nhà sản xuất sẽ bào mòn bản thân, Avicii giải nghệ nhưng vẫn không tránh khỏi bi kịch. Một số nghệ sĩ khác, như Laidback Luke, cũng công khai tình trạng bị "cháy kiệt" vì lưu diễn, thậm chí bỏ tour nhưng mọi chuyện vẫn không khá hơn.
Mới đây, Laidback Luke nói với Business Insider: "Cuối cùng, chúng tôi cũng được nói về điều đó mà không bị phán xét". Anh tin rằng nên có những chỉ dẫn về số lượng show và số lượng chuyến bay mà DJ có thể kham nổi trong năm, thay vì để tình trạng vô tội vạ như hiện nay.
Quản lý Olga Heijns cũng nhấn mạnh "vai trò quan trọng" của quản lý, hãng đĩa và các công ty biểu diễn trong việc để nghệ sĩ có quyền quyết định lịch diễn hơn. Cần cho họ quyền nói "không" thay vì lúc nào cũng phải gật đầu trước những lịch diễn quá sức.
 |
| Không gian biểu diễn của DJ. Ảnh: FunDJStuff. |
Thông thường, một khán giả của dòng nhạc EDM có thể đủ sức thỉnh thoảng tham gia một vài nhạc hội, nhảy nhót thâu đêm, uống rượu và trở về nhà lúc 4h sáng và ngủ đến trưa hôm sau.
Nhưng hãy thử tưởng tượng, các DJ phải trải qua liên tiếp nhiều đêm như thế. Liên tiếp thiếu ngủ, liên tiếp cần thêm năng lượng để đáp ứng hàng nghìn khán giả luôn đòi hỏi "nhiệt hơn", "bốc hơn", thậm chí liên tiếp cần đến rượu và chất kích thích.
Hejins biết rất rõ điều này, khi từng quản lý rất nhiều nghệ sĩ nhạc dance nổi tiếng. Nhiều người trong số đó rơi vào trạng thái "cháy kiệt", như bộ đôi DJ kiêm nghệ sĩ thu âm Hà Lan Blasterjaxx, DJ kiêm nhà sản xuất Hà Lan Laidback Luke. Luke cũng là bạn thân của Avicii.
Nghệ sĩ EDM có nhịp sống "điên cuồng" hơn nghệ sĩ pop, rock
Trong bộ phim tài liệu Avicii: True Stories ra mắt năm 2017, khi Avicii vẫn còn sống, anh đã liên tục cảnh báo giới DJ về lối sống có thể giết chết bản thân, nhưng anh vẫn bị ép phải tiếp tục.
"Có một sự khác biệt rất lớn giữa nghệ sĩ dòng nhạc dance và nghệ sĩ pop, rock, hip hop", Hejins nói, "Với các nghệ sĩ kia có cuộc sống theo chu kỳ hơn. Nếu thành công, họ sẽ có chuyến lưu diễn khoảng 2 năm, sau đó nghỉ ngơi, tận hưởng Giáng Sinh, các kỳ nghỉ và lễ sinh nhật bên gia đình ở nhà, đi chơi dưỡng sức rồi quay lại phòng thu. Còn với DJ, mọi thứ liên tiếp dồn dập trong năm. Luôn có kỳ nghỉ hay dịp lễ ở đâu đó, nghĩa là có tiệc nhảy nhót. Lúc nào cũng có những lễ hội mùa hè ở khắp thế giới".
Chính vì điều này, nhiều DJ bị đẩy vào cảm giác "không thể bỏ lỡ" trước những cơ hội biểu diễn "siêu quan trọng". "Luôn là những lịch trình nối tiếp lịch trình", nữ quản lý nói.
Áp lực của các DJ cũng dồn lên ê-kíp và quản lý của họ. Hejins dường như không có giờ nghỉ. DJ Laidback Luke nói: "Quản lý của tôi làm việc cực kỳ vất vả. Cô ấy luôn trên mạng, tôi luôn có thể liên lạc với cô ấy. Chỉ có điều, sự khác biệt là tôi mới là người đứng trước mắt dư luận. Người ta đánh giá tôi từ ngoại hình cho đến từng câu nói. Điều này làm tăng thêm áp lực mà cả thế giới đè nặng lên tôi".
Hejins khẳng định nghệ sĩ đối mặt với bình luận tiêu cực mỗi ngày và phải chịu những áp lực không ai hiểu được.
Không còn sức lực cho đời sống riêng
Thông thường, khó có thể xác định đâu là điểm dừng của một DJ trước khi mọi chuyện trở nên quá sức chịu đựng. DJ Idir Makhlafc của bộ đôi Blasterjaxx từng tuyên bố anh sẽ nghỉ lưu diễn vì chứng hoảng loạn và lo âu.
"Tôi nhận thấy đi lưu diễn không còn tốt cho Idir, anh ấy tỏ rõ mọi dấu hiệu của chứng rối loạn lo âu", cô nói, "nhưng anh ấy cũng cảm thấy có lỗi khi dừng lại, thấy mình làm DJ cùng nhóm thất vọng và nản chí".
Khi Makhlafc tự kêu cứu, nhiều người trong ngành công nghiệp EDM không thể hiểu cho anh. "Nhiều nhà quảng bá đã nói nếu anh diễn thêm một buổi chia tay, tôi sẽ trả anh chừng này, chừng kia tiền", Hejins kể lại.
Vào tháng 9, Hardwell, DJ từng là số một thế giới và từng đến Việt Nam, tuyên bố ngừng lưu diễn vì sự nghiệp đã khiến anh "còn lại rất ít năng lượng, tình yêu, sự sáng tạo và quan tâm đến phần đời như một con người bình thường".
Hejins cho biết, sau tuyên bố này, Hardwell đang có cuộc sống rất thoải mái, anh tập thể dục và nghỉ ngơi mà không cần hình ảnh "DJ hoàn hảo" trước đó: "Trong mắt chúng ta, dường như chẳng có dấu hiệu gì cho thấy Robbert (tên thật của Hardwell) kiệt sức. Anh ấy trông như đang sống một cuộc đời hoàn hảo: toàn những bước tiến lớn".
Nửa năm thiếu ăn, thiếu ngủ dẫn đến kiệt quệ
DJ Laidback Luke kể, trong đời, anh đã 2 lần lâm vào tình trạng "cháy kiệt". Là đàn ông, anh chưa bao giờ nghĩ điều đó đã xảy đến với mình, nhưng sau nửa năm đến một năm sống trong trạng thái thiếu ngủ, ăn uống không điều độ, anh chạm ngưỡng của mình và nằm liệt giường suốt 2 tuần, đầu óc bị chứng lo âu hành hạ.
Anh cũng từng tìm đến rượu để trốn tránh cuộc sống thực. Lần thứ hai anh bị "cháy kiệt" là vì cái chết của người bạn thân Avicii. "Tôi đang ở sân chơi với con gái mình và như thể 1.000 người lao đến tìm tôi", Luke kể lại. Anh bị một cơn rối loạn hoảng sợ nghiêm trọng.
Sự ra đi của Avicii và việc Hardwell giải nghệ khiến Luke nhận ra "tốc độ của tôi là quá nhanh, cần chậm lại ngay". Nếu không, biết đâu anh sẽ gặp chuyện tồi tệ như những người bạn, đồng nghiệp của mình.
Riêng Avicii là học trò mà Luke rất yêu quý nên cái chết để lại cho anh cú sốc lớn. Anh vẫn còn nhớ nụ cười mệt mỏi của Avicii sau một đêm diễn vào năm 2015.
Rượu và ma túy chỉ là bề nổi của vấn đề
Hejins cũng thừa nhận rượu và ma túy là một phần của đời sống về đêm, thứ mà các DJ luôn trải nghiệm và là nhân vật trung tâm. Tháng trước, nghệ sĩ rap Mac Miller qua đời ở tuổi 26 vì bị sốc thuốc.
Luke thừa nhận, anh ngày càng uống nhiều rượu sau 2 lần kiệt sức. "Tôi nhớ mình từng đứng xếp hàng lên máy bay, hay đã ngồi trên máy bay trong trạng thái say xỉn, trở về nhà với vợ và 2 con nhỏ trong trạng thái say xỉn, trở thành môt người bố gắt gỏng và căng thẳng".
Những hành vi vô độ về rượu, ma túy hay thậm chí tình dục là biểu hiện cho thấy nghệ sĩ đang cố gắng trốn tránh những vấn đề nghiêm trọng khác như lo âu, trầm cảm. Lý do là những thứ đó có thể giúp họ quên đi thực tại khó khăn.
Hejins thừa nhận, trong quá khứ, cô từng mắc sai lầm. Khi một nghệ sĩ gặp vấn đề lo âu, cô đã chỉ trích người đó là "có thái độ diva". Cô chất vấn người đó: "Sao anh không chịu lên máy bay, chúng ta còn nhiều việc lắm".
Từ khi Avicii qua đời, Laidback Luke cho biết nhiều người đã tìm đến anh để chia sẻ vấn đề tâm lý của họ. Điều này khiến anh cảm thấy lạc quan khi có người đồng cảm. Bản thân anh từng lâm vào tình trạng "cháy kiệt" lần đầu khi 21 tuổi.
"DJ cần một hiệp hội để xem lịch trình, múi giờ, chuyện đi lại", anh đề xuất, "Nên có chỉ dẫn số chuyến bay tối đa mà một người nên đi, đến các tiếp viên hàng không cũng có chỉ dẫn như vậy".
Năm 2017, Luke từng cho biết anh bay 200 chuyến.
"Xã hội lừa dối chúng tôi"
Luke dùng một cách để sống chậm lại: giảm thời gian dùng mạng xã hội. "Tôi từng nói người khác cứ gửi email kể cả khi tôi đi du lịch. Nhưng nay tôi không thể làm vậy nữa", anh chia sẻ. Anh còn dành một ngày "off" hoàn toàn, không kiểm tra Twitter và Instagram.
"Chính những người như Avicii đã giúp tôi nhận ra rằng chúng tôi bị xã hội lừa dối, rằng chúng tôi phải làm việc vất vả nhất có thể, để kiếm nhiều tiền nhất có thể, và nổi tiếng nhất có thể", Luke nói.
Từ lâu, anh đã nhận ra rằng mạng xã hội là nơi rất độc hại với sức khỏe tâm thần. Instagram là nơi người ta phô bày mặt tốt đẹp nhất của cuộc sống, và làm nảy sinh tâm lý so sánh, khiến người ta nghĩ "mình chẳng là ai cả, cuộc đời mình chẳng có gì, ai cũng hạnh phúc hơn mình".
Năm ngoái, Instagram bị một nghiên cứu kết luận là "mạng xã hội tệ nhất thế giới" dựa trên ảnh hưởng tiêu cực về sức khỏe tâm thần của người dùng. Nhưng Instagram cũng là nền tảng mà các nghệ sĩ phải hoạt động nhiều nhất hiện nay, nhưng cũng là nơi họ nhận nhiều bình luận tiêu cực và ác ý nhất.