NSƯT Thanh Quý: Từ “mỹ nhân màn ảnh” đến cuộc sống bình lặng tuổi 65

NSƯT Thanh Quý được xem là một trong những diễn viên gạo cội của làng điện ảnh Việt Nam. Bên cạnh tài năng diễn xuất với những vai diễn có chiều sâu về tâm lý, Thanh Quý còn ghi dấu ấn bởi nét đẹp cuốn hút cùng đôi mắt biết nói. Thời trẻ, chị được mệnh danh là "mỹ nhân màn ảnh" cũng bởi nhan sắc ấn tượng ấy.

Dù được ca ngợi là "mỹ nhân màn ảnh" nhưng ít ai biết rằng, Thanh Quý chưa từng nghĩ đến danh hiệu này. Cũng bởi vậy, chị chưa từng có ý định theo nghiệp diễn viên mà chỉ mơ ước trở thành một thủ thư hoặc làm nghề địa chất để được ngao du khắp chốn. Tuy nhiên, nhờ sự sắp đặt của số phận cùng nhan sắc ấn tượng, Thanh Quý đã gắn bó với môn nghệ thuật thứ 7 suốt hơn 50 năm cuộc đời.

Chia sẻ với phóng viên Dân trí về cơ duyên đến với diễn xuất, Thanh Quý kể: "Đầu năm 1973, khi đi qua trường, tình cờ một đạo diễn nhìn thấy tôi nên gợi ý tôi thi vào trường điện ảnh. Có lẽ cũng vì xinh xinh như bạn nói, vậy là tôi thi rồi vào đó học. Ngày đó nhà tôi nghèo, đông anh em, vào học trường điện ảnh thì được Nhà nước nuôi nên cứ thế là học thôi.

Lúc ấy, mọi người diễn giỏi lắm. Tôi thì chậm chạp hơn nhiều. Tôi được giao đóng vai chính năm 15 tuổi nhưng vì diễn xuất non nớt, không đạt nên cuối cùng phải nhường vai cho người khác".

Trải qua một lần trượt vai, đối diện với mọi cảm xúc tồi tệ, thậm chí nghĩ đến cái chết, NSƯT Thanh Quý đã vực dậy tinh thần và sẵn sàng đón nhận mọi nghề nghiệp đến với mình. Tuy nhiên, với tài năng và nhan sắc nổi trội, năm 18 tuổi, chị đã nhận được lời mời của đạo diễn Trần Vũ để vào vai Vân - cô thanh niên xung phong mạnh mẽ trong phim Chuyến xe bão táp.

Năm sau, Thanh Quý tiếp tục gây ấn tượng trong phim Những người đã gặp. Vai diễn thứ hai của sự nghiệp đã giúp nữ nghệ sĩ nhận bằng khen của Ban giám khảo tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ IV năm 1977.

Từ đó, điện ảnh Việt thêm thăng hoa mỗi khi có sự xuất hiện của NSƯT Thanh Quý. Từ năm 1976 đến năm 1992 là giai đoạn hoàng kim của chị khi mỗi năm, "mỹ nhân màn ảnh" đều tham gia ít nhất một bộ phim.

Năm 1985, với vai Ngân Hà trong phim Tình yêu và khoảng cách, chị đã nhận giải Bông sen vàng cho Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ VII - một giải thưởng cao quý mà mọi diễn viên đều ao ước.

Nhận xét về NSƯT Thanh Quý, NSƯT Vũ Đình Thân - bạn diễn của chị trong 3 bộ phim là Chuyến xe bão táp, Những người đã gặp và Ngõ hẹp khẳng định Thanh Quý là một diễn viên rất giỏi và đa năng, có thể đóng được rất nhiều loại vai.

"Chúng tôi học về điện ảnh nên tính chân thực và sự giản dị trong diễn xuất là yếu tố hàng đầu. Quý là người điển hình về điều này. Sự tinh tế và tiết chế trong diễn xuất của chị mang đến cảm xúc rất nhiều cho khán giả".

Nhờ những đường nét sắc sảo trên gương mặt mà Thanh Quý thường được giao những vai có cá tính, dù mang số phận trớ trêu, đẫm nước mắt nhưng vẫn ẩn chứa sức phản kháng mãnh liệt. Từ những năm 2000 trở lại đây, NSƯT Thanh Quý chủ yếu đóng phim truyền hình dài tập. Chị xuất hiện đều đặn trên màn ảnh nhỏ với các phim như Mùa lá rụng, Ban mai xanh, Chuyện phố phường, Luật đời…

Trong giai đoạn phim truyền hình Việt lên ngôi, nhận được sự quan tâm, theo dõi mạnh mẽ của khán giả, NSƯT Thanh Quý cũng có những vai diễn ấn tượng trong loạt phim như Người phán xử, Cả một đời ân oán, Hoa hồng trên ngực trái… Đặc biệt, hình ảnh người mẹ chồng đầy tâm cơ, cay độc trong bộ phim Hoa hồng trên ngực trái đã được Thanh Quý lột tả chân thực đến mức chị được coi là "mẹ chồng ghê gớm nhất màn ảnh".

Tuy nhiên vào năm 2022, NSƯT Thanh Quý khiến khán giả bất ngờ khi vào vai bà Nga trong bộ phim Thương ngày nắng về, một người mẹ tảo tần cùng gánh bún riêu, một mình bươn trải nuôi 3 cô con gái. Nữ nghệ sĩ cho biết, đây là hình tượng mà chị đã mong muốn từ lâu sau loạt vai ghê gớm, đanh đá trước đó.

Vai diễn bà Nga của NSƯT Thanh Quý đã mang đến nhiều xúc cảm đặc biệt cho khán giả, khiến họ như được nhìn thấy chính người mẹ của mình. Nhờ vậy, chị đã có mặt trong Top 5 đề cử VTV Awards 2022 cho hạng mục Diễn viên nữ ấn tượng. Tuy nhiên, sau đó, nữ nghệ sĩ đã xin rút khỏi giải thưởng vì muốn dành cơ hội cho những gương mặt diễn viên trẻ.

Mới đây, NSƯT Thanh Quý tiếp tục lấy nước mắt khán giả khi hóa thân xuất sắc vào vai bà Tình trong phim Cuộc đời vẫn đẹp sao. Hình ảnh lam lũ, vất vả, luôn chịu thiệt về mình để dành mọi điều tốt đẹp cho các con của bà Tình nhiều lần khiến khán giả xót xa, thương cảm.

Sự nghiệp nghệ thuật rực rỡ là vậy nhưng "bóng hồng màn ảnh" một thời lại không được may mắn trong chuyện tình cảm. Chị từng hai lần kết hôn, trong đó cuộc hôn nhân thứ 2 với họa sĩ Thành Chương kéo dài đến 20 năm nhưng rồi cũng tan vỡ. Thanh Quý có duy nhất một người con gái với người chồng trước, hiện nữ nghệ sĩ đã lên chức bà ngoại.

Thời trẻ, nhiều lần NSƯT Thanh Quý đã phải ôm nỗi dằn vặt, xót xa khi không thể cân bằng được giữa công việc và gia đình. Bởi vậy, trên thang điểm 10 của một người mẹ, chị chỉ chấm cho bản thân điểm 5 vì tự thấy "chưa được chu toàn".

Chị nhớ lại: "Khi con tôi 9-10 tháng tuổi, tôi có một chuyến đi diễn xa nhà mấy tháng mới về. Khi trở về, người chồng cũ của tôi cũng giận lắm. Tôi hiểu tâm trạng của chồng mình khi ấy là vì thương con và lo cho con. Tôi đã tự trách mình, dằn vặt rất nhiều. Nhưng thời điểm ấy, chờ đợi cả mấy năm mới có một bộ phim, hãng phim yêu cầu đi diễn mình không đi cũng không được".

Ở tuổi 65, ngoài những niềm vui với nghề và những phút giây bên con cháu, NSƯT Thanh Quý không còn mong cầu một hạnh phúc riêng cho mình. Chị vẫn nói, cô đơn đã trở thành một người bạn, hơi thở của mình. Con gái vì biết tính nên cũng không động viên chị đi bước nữa mà tôn trọng mọi quyết định của mẹ.

Trong cuộc sống thường ngày, chị tìm niềm vui bằng những cách giản đơn nhất như hát thật to trên đường, tự nói chuyện một mình để giải tỏa tâm lý và cân bằng cảm xúc. Với NSƯT Thanh Quý, hạnh phúc hiện tại là những bữa cơm ngon vui vẻ bên con gái và cháu ngoại, những buổi cà phê, gặp gỡ bạn bè trong những ngày trời đẹp. Và đó cũng là những giây phút thăng hoa với vai diễn, khi nhân vật của mình được khán giả đón nhận.

"Tôi hài lòng với cuộc sống hiện tại, thấy mình may mắn, thảnh thơi, tự do làm nghề, đầu óc chẳng phải nghĩ ngợi điều gì. Thu nhập hiện tại của tôi bây giờ đã tốt hơn trước nhiều. Tuy nhiên, cũng chỉ ở mức vừa đủ thôi chứ không phải giàu có gì.

Tiền cát-xê giúp tôi trang trải thêm một số chi phí trong cuộc sống, một năm đi du lịch vài chuyến và dành ra một khoản để phòng về già ốm đau, bệnh tật", nữ nghệ sĩ bộc bạch.