Để 'đường băng' đấu thầu bằng phẳng: Cần siết lại các tiêu chí 'lạ'

Từ thực tiễn các gói thầu vắng bóng đối thủ đến những cuộc đua có yếu tố "kỹ thuật" định đoạt, có thể thấy nhiều khoảng trống trong hoạt động đấu thầu ngành hàng không. Luật Đấu thầu 2023 đã cung cấp công cụ, vấn đề là cần áp dụng triệt để để tạo ra một sân chơi thực sự bằng phẳng và minh bạch.

(Bài viết tổng kết loạt bài)... Loạt bài về các gói thầu cung cấp thiết bị hàng không đã cho thấy một bức tranh đa chiều với nhiều góc khuất. Nhìn từ góc độ pháp lý, Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 đã đưa ra nhiều quy định mới nhằm giải quyết các vấn đề này.

01-4-9407.png
Ảnh minh họa

"Giá đánh giá" và rủi ro hạn chế cạnh tranh

Phương pháp "giá đánh giá" mà NCTS áp dụng là một công cụ được pháp luật cho phép. Tuy nhiên, việc đưa ra tiêu chí "hệ số đồng bộ thiết bị" với trọng số cao (20%) là vấn đề cần xem xét kỹ lưỡng.

Một trong những hành vi bị cấm trong đấu thầu được quy định tại Điều 16 của Luật Đấu thầu 2023 là nêu các yêu cầu làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng. Do đó, việc sử dụng các tiêu chí như "hệ số đồng bộ" cần được chủ đầu tư chứng minh một cách minh bạch về lợi ích kinh tế-kỹ thuật mà nó mang lại.

Nâng cao hiệu quả từ quy định pháp luật

Thực tiễn từ các gói thầu tại VIAGS (tiết kiệm 0,47% ) và VAECO (tiết kiệm 24,67% ) cho thấy sự khác biệt một trời một vực giữa việc có và không có cạnh tranh. Luật Đấu thầu 2023 đã siết chặt hơn các quy định về việc lập và thẩm định giá gói thầu, yêu cầu việc xây dựng giá phải dựa trên các căn cứ xác thực, tham khảo giá thị trường, tránh tình trạng đưa ra giá gói thầu thiếu cơ sở.

Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TP.HCM) chia sẻ: “Luật Đấu thầu 2023 đã trao quyền và đồng thời gắn trách nhiệm lớn hơn cho chủ đầu tư trong toàn bộ quá trình lựa chọn nhà thầu. Tuy nhiên, để luật thực sự đi vào cuộc sống, cần tăng cường cơ chế giám sát và hậu kiểm. Các cơ quan quản lý nhà nước cần có những cuộc thanh tra, kiểm tra đột xuất đối với các gói thầu có dấu hiệu bất thường như chỉ có một nhà thầu tham gia hoặc có tỷ lệ tiết kiệm quá thấp. Chỉ khi có sự giám sát chặt chẽ và chế tài đủ mạnh, chúng ta mới có thể hạn chế được các hành vi tiêu cực, đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.”

Để đảm bảo một "đường băng" đấu thầu bằng phẳng, các giải pháp cần tập trung vào:

  • Tăng cường giám sát, thẩm định giá gói thầu: Các chủ đầu tư cần nâng cao trách nhiệm trong việc xây dựng và duyệt giá gói thầu.
  • Minh bạch hóa tiêu chí đánh giá: Các tiêu chí kỹ thuật, đặc biệt là các tiêu chí mang tính ưu tiên, cần được giải trình rõ ràng về lợi ích kinh tế, kỹ thuật.
  • Nâng cao vai trò hậu kiểm: Cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra sau đấu thầu để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Luật Đấu thầu 2023 đã tạo ra hành lang pháp lý đầy đủ. Vấn đề còn lại nằm ở việc thực thi của các chủ đầu tư và sự giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước.

Đồng Nai: Nhà thầu 'quen mặt' trúng gói thầu 6 tỷ xây Trạm Y tế xã Xuân Bắc

Vượt qua hai đối thủ cạnh tranh, Công ty Cổ phần Đại Việt Lạc Hồng tiếp tục được lựa chọn thực hiện gói thầu hơn 6 tỷ đồng tại Ban QLDA khu vực 07. Đây là gói thầu thứ 8 mà doanh nghiệp này trúng trong tổng số 10 gói đã tham gia tại bên mời thầu này.

Cuộc "so găng" tại gói thầu 6 tỷ tại Ban QLDA khu vực 07

Ngày 11/7/2025, ông Nguyễn Thái Học, Giám đốc Ban Quản lý dự án (QLDA) khu vực 07, đã ký Quyết định số 15/QĐ-QLDA phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho Gói thầu số 01 thuộc dự án Xây dựng mới Trạm Y tế xã Xuân Bắc, một dự án y tế quan trọng tại Xuân Lộc, Đồng Nai. Quyết định này là kết quả cuối cùng của một quá trình đấu thầu qua mạng đầy cạnh tranh, với sự tham gia của 3 nhà thầu.

Gói thầu xây trường Mầm non ở Sa Đéc bị nghi vấn E-HSMT

Gói thầu xây Trường Mầm non Hoa Sen hơn 33 tỷ đồng đang "nóng" với loạt yêu cầu làm rõ E-HSMT về nhân sự, năng lực và vật liệu…

Gói thầu số 01: Xây dựng mới Trường Mầm non Hoa Sen tại thành phố Sa Đéc (nay là phường Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp), trị giá dự toán 33,43 tỷ đồng, đang trở thành tâm điểm của dư luận khi quá trình xét thầu vấp phải nhiều yêu cầu làm rõ Hồ sơ mời thầu điện tử (E-HSMT) từ phía nhà thầu.

Các vấn đề nổi cộm liên quan đến tiêu chí về nhân sự, nguồn cung cấp vật liệu và chứng chỉ năng lực đã đặt ra câu hỏi về tính công bằng và khả thi của gói thầu xây lắp quan trọng này.

BV Hùng Vương: Sáng Tạo trúng gói thầu hệ thống mạng không dây

Ba nhà thầu tham gia gói thầu tại Bệnh viện Hùng Vương, nhưng chỉ Công ty Sáng Tạo đáp ứng yêu cầu kỹ thuật để được lựa chọn, với tỷ lệ tiết kiệm gần 1,8%.

Bệnh viện Hùng Vương (TP HCM)

Đọc nhiều nhất

Đấu thầu thiết bị tại Tây Ninh: Góc nhìn chuyên gia về rủi ro pháp lý, "bẫy giá rẻ" và kiến nghị thanh tra [Kỳ 5]

Đấu thầu thiết bị tại Tây Ninh: Góc nhìn chuyên gia về rủi ro pháp lý, "bẫy giá rẻ" và kiến nghị thanh tra [Kỳ 5]

Các chuyên gia và luật sư nhận định, việc cài cắm tiêu chí kỹ thuật và áp dụng không nhất quán quy định về "sai sót không nghiêm trọng" có dấu hiệu vi phạm Luật Đấu thầu. Đồng thời, cảnh báo rủi ro chất lượng từ mức giá giảm sốc 45% và kiến nghị thanh tra toàn diện gói thầu.

Tin mới

Đấu thầu thiết bị tại Tây Ninh: Góc nhìn chuyên gia về rủi ro pháp lý, "bẫy giá rẻ" và kiến nghị thanh tra [Kỳ 5]

Đấu thầu thiết bị tại Tây Ninh: Góc nhìn chuyên gia về rủi ro pháp lý, "bẫy giá rẻ" và kiến nghị thanh tra [Kỳ 5]

Các chuyên gia và luật sư nhận định, việc cài cắm tiêu chí kỹ thuật và áp dụng không nhất quán quy định về "sai sót không nghiêm trọng" có dấu hiệu vi phạm Luật Đấu thầu. Đồng thời, cảnh báo rủi ro chất lượng từ mức giá giảm sốc 45% và kiến nghị thanh tra toàn diện gói thầu.