Chế độ ăn hàng ngày không chỉ ảnh hưởng đến cân nặng và sức khỏe tim mạch, mà còn tác động trực tiếp đến thận. Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu đạm và muối là một trong những nguyên nhân chính làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, gây đau đớn và ảnh hưởng lâu dài đến chức năng thận.

Sỏi thận không chỉ là mối lo về sức khỏe mà còn là tín hiệu cảnh báo chế độ ăn uống thiếu cân bằng. Khi protein động vật và muối được nạp quá mức, thận phải làm việc nhiều hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho sỏi hình thành và phát triển.

Chế độ ăn nhiều đạm dễ hình thành sỏi thận

Protein là thành phần quan trọng cho cơ thể, nhưng khi tiêu thụ quá nhiều, đặc biệt là protein động vật (thịt đỏ, thịt chế biến, trứng, sữa), cơ thể sẽ tăng đào thải canxi và axit uric qua đường tiết niệu. Điều này làm tăng nồng độ canxi và axit uric trong nước tiểu, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành sỏi thận.

Ngoài ra, chế độ ăn giàu protein cũng làm giảm pH nước tiểu, khiến nước tiểu trở nên acid hơn, từ đó thúc đẩy sự kết tinh của các khoáng chất và hình thành sỏi oxalat canxi hoặc sỏi uric.

Nguy cơ từ muối cao

Muối (natri) là một nguyên tố cần thiết, nhưng tiêu thụ quá nhiều sẽ khiến cơ thể giữ nước và tăng huyết áp, đồng thời làm tăng lượng canxi trong nước tiểu. Lượng canxi dư thừa này dễ kết hợp với oxalat hoặc phosphat, hình thành sỏi thận.

Các nghiên cứu cho thấy, mỗi 1g natri dư thừa trong chế độ ăn có thể làm tăng đáng kể nguy cơ sỏi thận, đặc biệt ở những người có tiền sử sỏi hoặc thận nhạy cảm.

Biện pháp phòng ngừa sỏi thận

Giảm lượng protein động vật: Tiêu thụ quá nhiều protein động vật, đặc biệt là thịt đỏ, xúc xích và các thực phẩm chế biến sẵn, có thể làm tăng nồng độ canxi và axit uric trong nước tiểu, tạo điều kiện thuận lợi cho sỏi thận hình thành. Thay vào đó, nên ưu tiên nguồn protein thực vật như đậu, hạt, ngũ cốc, đậu phụ… vừa cung cấp đủ dưỡng chất vừa giảm áp lực cho thận. Đồng thời, cân bằng lượng protein trong mỗi bữa ăn, tránh nạp quá nhiều cùng lúc.

Kiểm soát muối trong bữa ăn: Tiêu thụ muối quá mức không chỉ làm tăng huyết áp mà còn tăng lượng canxi đào thải qua nước tiểu, dễ hình thành sỏi thận. Hạn chế các món ăn quá mặn, thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối và các loại gia vị đóng gói. Thay vào đó, sử dụng gia vị tự nhiên như thảo mộc, tỏi, gừng, chanh để tạo hương vị cho món ăn mà vẫn an toàn cho thận.

Uống đủ nước mỗi ngày: Nước giúp hòa tan các khoáng chất trong nước tiểu, giảm nguy cơ kết tinh và hình thành sỏi. Mỗi người nên uống ít nhất 2–2,5 lít nước mỗi ngày, chia đều trong ngày. Đối với những người sống ở vùng nóng hoặc vận động nhiều, lượng nước cần thiết có thể cao hơn. Ngoài nước lọc, có thể bổ sung nước từ rau quả, canh, hoặc nước trái cây không đường để tăng cường lợi ích.

Bổ sung rau xanh và trái cây: Rau xanh và trái cây giàu kali giúp cân bằng acid-base trong cơ thể, làm giảm nguy cơ hình thành sỏi thận. Các loại rau quả như chuối, bí đỏ, cà rốt, bông cải xanh, táo, lê… nên được thêm vào bữa ăn hàng ngày. Đồng thời, chúng cũng cung cấp chất xơ và vitamin cần thiết, hỗ trợ tiêu hóa và duy trì sức khỏe tổng thể.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Người có tiền sử gia đình bị sỏi thận hoặc từng mắc sỏi cần chú ý theo dõi định kỳ. Các xét nghiệm nước tiểu, siêu âm thận và đánh giá chức năng thận giúp phát hiện sớm bất thường, từ đó điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống phù hợp, phòng ngừa tái phát sỏi.

Chế độ ăn nhiều đạm và muối tưởng chừng chỉ ảnh hưởng đến cân nặng hay tim mạch, nhưng thực chất còn là “thủ phạm thầm lặng” gây sỏi thận. Điều chỉnh khẩu phần protein, giảm muối, uống đủ nước và duy trì lối sống lành mạnh chính là cách hiệu quả để bảo vệ thận và phòng ngừa sỏi thận từ sớm.