Theo các cụ cao niên ở La Phù, lễ hội rước “ông lợn” của xã đã có từ bao đời nay. Lễ hội diễn ra là để dân làng tưởng nhớ công ơn ông Tĩnh Quốc Tam Lang dưới thời Hùng Duệ Vương thứ 6 đã có công gìn giữ bờ cõi. Trước mỗi khi lên đường đi đánh giặc, Tĩnh Quốc Tam Lang lại mổ lợn, thổi xôi khao quân.
Từ đó, cứ vào ngày 13 rạng sáng 14 tháng Giêng (Âm lịch), người dân ở xã La Phù (Hoài Đức, Hà Nội) lại náo nức tổ chức lễ tế, hội rước “ông lợn”. Người dân trong làng mang lợn đến dâng và tôn ông là Thành Hoàng Làng.
 |
| Người dân xã La Phù tưng bừng với lễ hội rước "ông lợn" vào ngày 13 rạng sáng 14 tháng Giêng (Âm lịch) hàng năm. |
Lễ hội rước “ông lợn” ở La Phù khá độc đáo, trong ngày 13 tháng Giêng (Âm lịch), mỗi gia đình trong xóm của xã khi tham gia rước lợn đều phải lựa chọn lợn rất kỹ, những con lợn được chọn là những con đã được nuôi dưỡng cẩn thận, được ăn uống sạch sẽ, vệ sinh, không ăn những thức ăn thừa, ôi thiu…Trọng lượng thường lên đến 200kg.
Sau khi thịt xong, “ông lợn” sẽ được người có trách nhiệm khéo léo trang trí xung quanh và phủ lên một lớp mỡ của chính con lợn đó giống như một chiếc áo choàng để tôn lên sự trang nghiêm, lòng thành kính.
Trên mắt, tai, mũi, đuôi, chân cùng nhiều phần khác trên cơ thể "ông lợn” còn được dán giấy mô phỏng rất cầu kỳ. Tuy nhiên, ban tổ chức sẽ nghiêm cấm việc sử dụng phẩm màu để trang trí lên“ông lợn”.
Trong lễ hội năm đó, nếu gia đình nào có con lợn được chọn sẽ rất hãnh diện, họ cho rằng sang năm mới may mắn sẽ đến với gia đình mình.
Đúng 18h ngày 13 tháng Giêng, những chiếc đèn lồng, đèn nháy trang trí khắp đường làng, ngõ xóm đồng loạt sáng cũng là lúc các “ông lợn” và lễ vật được người dân rước qua các ngõ, đường làng với tiếng trống rộn ràng, linh đình.
Theo lệ, nếu xóm gần thì rước “ông lợn” trước, còn xóm xa rước sau. Một đội rước “ông lợn” sẽ được sắp xếp tuần tự như sau: Đi đầu là hai lá cờ đại, tiếp đó là đội nhạc kèn, múa lân. Tiếp tục là bàn với đủ đồ thờ như cây đèn, ống hoa, mâm ngũ quả, chè oản và đỉnh hương trầm nghi ngút rồi đến quả xôi. Kiệu của "ông lợn" sẽ được khiêng bởi những thanh niên trai tráng đi sau cùng.
Điều khá đặc biệt, là phong cách rước “ông lợn” của từng xóm khác nhau, có xóm họ hát quan họ, có xóm rước cùng điệu múa sinh tiền...
Đến khoảng 21h ngày 13 tháng Giêng, sau khi “dạo quanh” làng các “ông lợn” lần lượt được rước vào đình dưới sự hướng dẫn của ban tổ chức và các cụ cao niên. Đến 00h, các cụ cao niên bắt đầu làm lễ tế, thời gian kéo dài đến 1 hoặc 2h sáng ngày hôm sau.
Sau khi làm lễ xong, các xóm sẽ rước “ông lợn” của xóm mình quay trở lại nhà rồi lần lượt chia thịt cho nhau như để phát lộc.
Dịp xuân mới, nếu ai có dịp về thăm xã La Phù mà được tham dự lễ hội rước “ông lợn” chắc hẳn sẽ không thể nào quên trước những hình ảnh độc lạ về nét đẹp văn hóa tâm linh của người dân nơi đây.