Những ngày gần đây, tuyên bố của ông Nguyễn Hồng Anh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Thực vật Hà Nội về việc máy ozone chỉ làm sạch bề mặt, không có tác dụng với các chất độc thẩm thấu trong rau củ quả, đã tạo sự chú ý trong dư luận.
Ngộ nhận
Theo khảo sát của phóng viên, hiện trên thị trường có bán nhiều máy sục khử độc ozone được quảng cáo có nhiều khả năng như một máy vạn năng phân hủy hóa chất, thuốc trừ sâu, diệt khuẩn, khử độc tố trong thực phẩm, làm sạch không khí và nước uống, làm đẹp da... Tìm hiểu các quảng cáo về máy ozone khử độc trên các trang website bán hàng online chúng tôi nhận thấy hoàn toàn không có từ nào để người dân hiểu rõ tác dụng thực của ozone trên bề mặt hay có sự thẩm thấu. Sản phẩm chỉ được đề cập có khả năng phân hủy thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật, hormon tăng trưởng...
Các dạng máy này trước đây được bán với giá khá cao nhưng nay có giá trên dưới hai triệu đồng tùy hãng sản xuất.
Chị Nguyễn Thị Lâm (Xã Đàn, Hà Nội) cho biết, chị mua chiếc máy sục khử độc ozone Nonan cách đây 3 năm với giá gần 3 triệu đồng. Khi mua máy cả gia đình đều mong muốn sử dụng để khử độc cho rau quả, thực phẩm... Tuy nhiên, khi dùng lại có mùi khó chịu, cảm giác thực phẩm chỉ sạch mỗi bên ngoài nên sau một hai lần sử dụng chị đành gác máy lên tủ bếp không dùng nữa. "Chính sự quảng cáo mập mờ của các doanh nghiệp bán hàng đã làm chúng tôi ngộ nhận về tác dụng diệt khuẩn của máy ozone. Mua về không dùng đã thấy phí tiền, nay nghe những khuyến cáo của các nhà khoa học về việc máy không tác dụng nhiều càng làm cho gia đình tôi chán ngán thêm", chị Lâm bày tỏ.
Tại TPHCM, máy ozone chào bán đa dạng chủng loại, xuất xứ. Trên trang web của Công ty Cổ phần công nghệ sạch Lino J.S.C (văn phòng chính tại Hà Nội) có cơ sở tại quận Gò Vấp, TPHCM quảng cáo về loại máy khử độc thực phẩm bằng sục khí ozone hiệu Lin8 - Pro giá 2.500.000 đồng cái với nhiều tác dụng: Làm sạch nước uống, sát khuẩn, khử độc, phân giải ion kim loại nặng, chất hữu cơ, làm mất màu, mùi, tăng oxy, làm cho nước trong suốt và sạch sẽ, làm sạch không khí. Đặc biệt, trong việc khử độc rau quả thực phẩm, máy ozone Lin8 Pro còn được quảng cáo có khả năng diệt sạch đến 99,99% vi khuẩn trong thực phẩm, loại trừ thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật trên rau quả, phân hủy hormon tăng trưởng trong thịt cá... Ngoài ra, còn làm nước ngậm ozone rửa mặt làm đẹp da, diệt vi khuẩn gây mụn trên da, loại bỏ chất nhờn và bụi bẩn, kích thích tái tạo tế bào da mới.
 |
| Máy ozone chỉ có tác dụng vệ sinh bề mặt với các vết bẩn có thể nhìn thấy hay một số vi sinh vật trên bề mặt rau củ quả. |
Chỉ có tác dụng vệ sinh bề mặt
Để có thông tin khách quan cho bạn đọc, ngày 1/8, phóng viên đã đến gặp trực tiếp ông Nguyễn Hồng Anh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Thực vật Hà Nội, người đã có phát ngôn gây sốc về tác dụng của máy ozone. Tại buổi làm việc, ông Anh vẫn bảo lưu quan điểm của mình khi cho rằng: Máy ozone chỉ có tác dụng vệ sinh bề mặt với các vết bẩn có thể nhìn thấy hay một số vi sinh vật trên bề mặt rau củ quả. Với những sản phẩm rau củ quả không đảm bảo an toàn, việc xử lý bằng máy ozone không có nghĩa lý gì. Các chất độc hại một khi đã thẩm thấu vào trong rau củ quả thì sử dụng máy ozone cũng không hiệu quả trong việc làm sạch.
Ông Nguyễn Hồng Anh còn khuyến cáo: Người dân không cần thiết phải mua máy ozone bởi giá trị bỏ ra để mua máy không đáp ứng được những gì người dân mong muốn và không đủ căn cứ để thuyết minh cho lợi ích nó mang lại. Ozone chỉ lợi ích là làm sạch bề mặt, không có tác dụng với các chất độc đã thẩm thấu. Vì thế, đối với rau không an toàn thì máy không có tác dụng.
 |
| Đối với rau không an toàn máy ozone không có tác dụng gì. |
Không khử độc được thịt cá
KS Nguyễn Đăng Lương, chuyên gia về khí ozone, nguyên cán bộ Phân viện Vật lý TPHCM, khẳng định: "Trường hợp thịt, cá nuôi bằng thuốc tăng trọng có những hoạt chất hóa học độc hại khi đã ngấm vào tế bào thì dù có thái nhỏ hay băm nhỏ thì máy khử độc ozone cũng không thể khử được, chỉ còn cách không ăn thực phẩm đó. Hormon tăng trưởng khi đã ngấm vào cơ thể thì nó đã chuyển sang dạng khác chứ không còn giữ nguyên. Ngoài ra, ozone không ổn định, nó chỉ tồn tại một thời gian ngắn vài chục giây sau khi phát là hoàn nguyên (từ O3 thành O2), nên nó không tồn tại thường xuyên. Như vậy khi máy đã phát ra ozone thì phải sục ngay rau củ quả cần làm sạch vào. Mặc dù nó phát ra O3 để khử trùng nhưng khi thành 3O2 thì hết tác dụng tiệt trùng. Do đó, nó không thể diệt được vi khuẩn hay thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất độc hại đã thẩm thấu vào trong rau củ quả".
Doanh nghiệp "nói vo" có thẩm thấu
Ngày 31/7, trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Nguyên, Phó Giám đốc Công ty TNHH đầu tư thương mại và dịch vụ Biển xanh (đơn vị phân phối sản phẩm máy tạo ozone khử độc Nonan) cho rằng, máy lấy không khí từ bên ngoài rồi được đưa qua một điện trường và tạo tia lửa điện với hiệu điện thế trên 3.000V để tạo ra khí ozone. Sau đó, khí ozone được đẩy ra và tạo với lực ly tâm của máy để hòa tan trong nước tự động diệt khuẩn. Sản phẩm máy Nonan không nhấn mạnh 100% thẩm thấu vào bên trong thực phẩm, nhưng bên ngoài và sâu hơn một chút là có.
Tuy nhiên, để trả lời câu hỏi mức độ thẩm thấu bao nhiêu của phóng viên thì ông này lại cho rằng "chưa có cơ sở nên tôi không nói". Nhưng bên cạnh đó, ông vẫn khẳng định có thẩm thấu vào bên trong.
Để chứng minh cho mức độ thẩm thấu ông lại đưa ra dẫn chứng: Khi mua thịt bên ngoài thị trường, rửa qua máy ozone sẽ có lớp màng bên ngoài thịt. Lấy đũa khều lớp màng đó đốt lên thì không cháy mà chỉ có khét. Đó là bằng cảm quan, không có kiểm nghiệm. Hay khi rửa rau quả, nước chuyển màu đục. Sau đó, chốt vấn đề này ông Nguyên lại cho rằng, điều đó thể hiện tác dụng của ozone chứ không thể hiện việc ozone thẩm thấu vào trong.
Sau khi trao đổi, ông này cũng thừa nhận, việc ông nói ozone thẩm thấu vào thực phẩm chỉ là "nói vo", còn cụ thể thẩm thấu mức nào, bao nhiêu cm... thì chưa có.
- Đem thắc mắc về tác dụng phân hủy hormon tăng trưởng trong thịt cá của máy, chúng tôi đã trực tiếp tới tìm hiểu và nghe tư vấn về loại máy này tại Công ty Cổ phần công nghệ sạch Lino J.S.C tại TPHCM. Ông Phi Hùng, phụ trách bán hàng phía Nam lý giải: "Đúng là máy ozone chỉ có tác dụng xử lý trên bề mặt rau củ quả như thuốc trừ sâu, vi sinh. Khi hóa chất đã ngầm vào tế bào rau củ quả thì rất khó khử, tuy nó cũng có thẩm thấu nhưng thẩm thấu rất ít. Nó sẽ xử lý dần dần từ ngoài vào trong. Ví dụ, muốn xử lý rau phải ngâm 5 tiếng đồng hồ. Với thịt, cá muốn xử lý hóa chất độc hại thì phải thái nhỏ thịt ra".
- PGS.TS Nguyễn Văn Nho, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng khẳng định, khuyến cáo của ông Nguyễn Hồng Anh là chính xác. Bởi ozone chỉ có tác dụng bề mặt thực phẩm. Khi tác dụng với thực phẩm ozone sẽ bị trung hòa luôn và tạo thành khí oxy bình thường. Việc thẩm thấu vào trong thực phẩm do chênh lệch nồng độ tạo ra sự khuếch tán, nhưng thực chất chất thẩm thấu vào chỉ là oxy đơn thuần. Vì thế, hiệu ứng thẩm thấu không đáng quan tâm.