Quan sát vỏ bên ngoài
Vải ngon và chín tới sẽ có vỏ màu hồng đỏ, quả tròn đều. Vải thiều quả sẽ thường nhỏ hơn vải lại (chỉ bằng khoảng 70%), trong khi vải lai thường quả sẽ to và thuôn dài hơn, màu cũng đỏ đậm hơn.
Vải chín tới phần gai sẽ nhẵn, gai càng nhiều và càng nhọn là vải còn xanh ăn sẽ bị chua.
Không chọn các quả vải mặt vỏ có đốm xậm màu, đốm đen, đặc biệt là ở phần cuống vì rất dễ gặp quả thối hay chín quá.
Nên chọn những chùm vải còn tươi, có phần cành dính vào quả và lá vẫn còn xanh tươi. Không nên chọn mua những chùm vải có cành bị khô, héo, dễ gãy hay lá đã khô, không còn tươi.
Dùng tay nắn thử
Vải tươi sờ vào sẽ có độ đàn hồi, cảm giác quả hơi mềm nhưng vẫn khá săn chắc.
Nếu sờ nắn thấy quả vải cứng thì còn xanh, còn nếu nắn mềm nhưng không đàn hồi thì quả đã cũ hoặc chín quá.
Ngửi thử
Dù hương thơm không đậm nhưng vải vẫn có mùi đặc trưng. Vải tươi ngon khi ngửi sẽ thấy hương thơm nhẹ.
Nếu ngửi thấy quả vải có mùi chua, mùi lên men, mùi lạ thì không nên chọn vì rất có thể rã ủng hoặc quá cũ.
Bóc vỏ
Nếu được, hãy thử bóc vỏ 1 - 2 quả vải bất kỳ trong chùm vải. Nếu khi bóc ra vải ngon vừa chín tới sẽ có:
- Phần cuống có màu trắng, không thâm, không sâu.
- Vỏ dễ lột, có cảm giác giòn, hơi khô.
- Không bị rỉ nước mật khi lột vỏ, cùi khá trong và nhìn cảm giác mọng nước.
Nếu khi lột thấy vỏ dai, cuống thâm, mật rỉ nhiều và phần cùi kém trong thì vải có thể đã chín quá hay sắp hỏng.
Quan sát hột bên trong
Sau khi lột vỏ, hãy từ từ tách thử phần cùi vải.
- Cùi vải mềm, màu trắng trong, mọng nước, khi lột mới bắt đầu rỉ mật, có mùi thơm nhẹ, cùi dầy và dễ tách, hạt nhỏ là vải ngon.
- Nếu thấy khó tách hạt, hạt to, cùi nhão, mùi kém thơm hoặc có mùi lạ thì không nên chọn.
Một số lưu ý khi ăn vải
Vải có hương vị ngon ngọt, cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất cho cơ thể nhưng bạn không nên ăn quá nhiều. Trung bình một ngày chỉ nên ăn 200-300 gram vải.
Vải có hàm lượng đường tương đối cao. Nếu ăn quá nhiều sẽ có nguy cơ thừa cân.
Người bị rối loạn đường máu hoặc bị bệnh tiểu đường không nên ăn quá nhiều vải, tránh làm tăng đường huyết sau khi ăn.
Không nên ăn quá nhiều vải cùng một lúc. Người lớn chỉ nên ăn 5-10 quả/lần, trẻ nhỏ ăn 3-4 quả/lần.