Thời điểm giao mùa, đặc biệt là từ nóng sang lạnh hoặc khi độ ẩm trong không khí thay đổi, nhiều người phải đối mặt với những cơn hắt hơi liên tục, sổ mũi, ngứa mắt, nổi mẩn đỏ, thậm chí là khó thở. Đây chính là biểu hiện của dị ứng thời tiết – một tình trạng khá phổ biến ở Việt Nam. Mặc dù không trực tiếp đe dọa tính mạng, nhưng dị ứng thời tiết lại khiến người bệnh mệt mỏi, giảm tập trung và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

Dị ứng thời tiết là gì?

Dị ứng thời tiết là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với sự thay đổi của môi trường như nhiệt độ, độ ẩm, áp suất không khí, phấn hoa, nấm mốc hoặc bụi. Ở người có cơ địa nhạy cảm, hệ miễn dịch nhận diện những yếu tố này như “tác nhân gây hại” và giải phóng histamin – chất trung gian gây ra các triệu chứng dị ứng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Có nhiều nguyên nhân khiến dị ứng thời tiết ngày càng phổ biến:

Thay đổi nhiệt độ đột ngột: Từ nóng sang lạnh hoặc ngược lại khiến đường hô hấp bị kích thích.

Độ ẩm không ổn định: Không khí quá khô làm da nứt nẻ, gây ngứa rát, trong khi độ ẩm cao lại tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển.

Ô nhiễm môi trường: Khói bụi, hóa chất công nghiệp, khí thải phương tiện… làm tăng khả năng kích ứng.

Phấn hoa và nấm mốc: Giao mùa là lúc phấn hoa phát tán mạnh, cộng thêm mưa ẩm dễ sinh nấm mốc.

Cơ địa dị ứng hoặc có bệnh nền: Người bị viêm da cơ địa, viêm mũi dị ứng, hen suyễn thường nhạy cảm hơn.

Triệu chứng thường gặp

Dị ứng thời tiết biểu hiện khác nhau ở từng người, nhưng phổ biến nhất là:

Hắt hơi liên tục, sổ mũi, nghẹt mũi.

Ngứa mắt, đỏ mắt, chảy nước mắt.

Da khô, nổi mề đay, phát ban, ngứa rát.

Đau đầu, mệt mỏi, khó ngủ.

Ở người bị hen suyễn: có thể lên cơn khó thở, khò khè.

Những triệu chứng này thường xuất hiện rầm rộ khi thời tiết thay đổi đột ngột và giảm dần khi cơ thể thích nghi. Tuy nhiên, ở một số người, tình trạng này kéo dài nhiều ngày, gây suy nhược cơ thể.

Cách giảm khó chịu khi bị dị ứng thời tiết

Chủ động phòng ngừa

Mặc quần áo phù hợp, giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực, bàn tay, bàn chân khi trời lạnh.

Đeo khẩu trang, kính khi ra ngoài để hạn chế tiếp xúc với bụi, phấn hoa.

Vệ sinh nhà cửa thường xuyên, hút bụi, giặt chăn ga để loại bỏ bụi mạt và nấm mốc.

Dùng máy lọc không khí trong nhà, đặc biệt là phòng ngủ.

Chăm sóc da và đường hô hấp

Tắm bằng nước ấm vừa phải, tránh nước quá nóng.

Dùng kem dưỡng ẩm sau khi tắm để giữ ẩm cho da.

Xông mũi bằng nước muối sinh lý để làm sạch đường thở, giảm nghẹt mũi.

Dinh dưỡng hỗ trợ miễn dịch

Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, quýt, kiwi), kẽm (hải sản, ngũ cốc), omega-3 (cá hồi, hạt chia).

Uống đủ nước mỗi ngày (1,5–2 lít).

Hạn chế rượu bia, cà phê và đồ ăn cay nóng vì dễ làm triệu chứng nặng hơn.

Sử dụng thuốc hợp lý

Dùng thuốc kháng histamin đường uống hoặc dạng xịt mũi khi có triệu chứng ngứa, hắt hơi.

Với da nổi mẩn đỏ, có thể thoa kem dưỡng da chống ngứa hoặc thuốc bôi theo chỉ định bác sĩ.

Tránh tự ý sử dụng thuốc corticoid kéo dài vì có nhiều tác dụng phụ.

Thăm khám y tế

Nếu triệu chứng kéo dài trên 1–2 tuần, kèm theo khó thở, sưng phù, hoặc ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, người bệnh nên đến bệnh viện để được kiểm tra. Bác sĩ có thể chỉ định test dị ứng hoặc điều trị chuyên sâu.

Lời khuyên từ bác sĩ

Theo các bác sĩ chuyên khoa, phòng bệnh vẫn quan trọng hơn điều trị. Người có cơ địa nhạy cảm nên:

Theo dõi dự báo thời tiết để chuẩn bị trang phục và sinh hoạt phù hợp.

Giữ môi trường sống trong lành, hạn chế nuôi thú cưng nếu bị dị ứng lông động vật.

Tập luyện thể dục thường xuyên để nâng cao sức đề kháng.

Dị ứng thời tiết không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng nếu biết cách phòng ngừa và xử trí, người bệnh có thể kiểm soát tốt triệu chứng, giảm bớt cảm giác khó chịu và duy trì cuộc sống bình thường.