Chúng tôi tìm đến làng Cót - nơi được mệnh danh Thủ phủ cõi âm với nghề truyền thống làm hàng mã cung cấp chính cho các tỉnh miền Bắc nhưng khi tới nơi, được dân làng cho hay đã bỏ nghề từ lâu. Ngay cả đồ hàng mã ở đây cũng nhập từ bên Đông Hồ (Bắc Ninh) về nên chúng tôi lại lên đường ghé thăm “thủ phủ” đích thực của người âm.
Làng Đông Hồ xưa nay được biết đến với nghề làm tranh truyền thống nức tiếng cả nước. Nhưng vài chục năm trở lại đây, do nhu cầu của thị trường cũng như sự mai một của nghề truyền thống mà nhiều người còn biết đến làng Đông Hồ như là “thủ phủ” của cõi âm.
Do đời sống kinh tế vẫn còn khó khăn, ngoài công việc làm ruộng, gắn bó với nông nghiệp là chủ yếu, người làng Đông Hồ dần chuyển sang gia công đồ gia dụng hàng mã để kiếm thêm thu nhập lúc nông nhàn.
Trao đổi với báo điện tử Một thế giới, ông Thảo (58 tuổi, làng Đông Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh) kể: “Xưa làng Đông Hồ nhà nhà làm tranh nhưng nay còn có 1, 2 nhà nên hầu như không có thị trường, lượng tiêu thụ thấp. Nhiều năm nay, người dân chuyển sang nghề “phục vụ người âm”. Vào vụ, mỗi nhà sản xuất hàng trăm đến hàng ngàn bộ áo mũ Táo quân, tiền vàng, hoa vàng, cá chép...”.
Đi sâu vào trong làng tìm hiểu thêm, chị Nguyễn Thị Huyền cho biết: “Người dân ở đây bên cạnh làm ruộng có làm thêm đồ hàng mã, nghề này chỉ có tính thời vụ nhưng làm được quanh năm. Những ngày gần Tết như này, làm không ngơi tay, mọi người trong nhà từ trẻ con đến người già đều xắn tay vào làm cho kịp”.
Được biết, đồ gia dụng hàng mã rất đang được ưa chuộng bởi sản phẩm có sự khéo léo và bề dày nghề nghiệp trong lĩnh vực này. Vì vậy, khi đi tới làng Đông Hồ, từ cổng làng bước vào đã thấy được không khí chuẩn bị nhộn nhịp, khẩn trương của người dân, từ phơi giấy, dán giấy đến đóng gói chờ xuất xưởng.
Nhà nhà, người người ai cũng ráo riết, tay làm thoăn thoắt không ngơi. “Lượng hàng hóa trung chuyển ngày càng nhiều nên người sản xuất phải tận dụng cơ hội kinh doanh phục vụ nhu cầu ngày càng gia tăng của giới tâm linh”, chị Huyền nói thêm.
Nghề này quanh năm có việc, Tết đến người dân trong làng đa số chỉ lo làm vàng mã, đồ cúng tiễn ông Táo lên trời... cũng đủ chi tiêu. Năm nay, đồ hàng mã của người làng Đông Hồ đẹp hơn do có thêm nhiều loại giấy ánh kim bắt sáng, viền mũ cũng được đi đường viền cao cấp mà giá bán không hơn mọi năm là bao.
Chị Nguyễn Thị Nga, người làng Đông Hồ cũng đang hối hả làm hàng mã để chào bán kịp ngày ông Táo về trời, tay chị vừa làm thoăn thoắt vừa nói: “Giá buôn bán mỗi bộ đồ tiễn Táo quân rơi vào khoảng 80.000-100.000 đồng/ bộ, những bộ nhỏ thì giá rẻ hơn. Tuy nhiên, những bộ đồ lễ này khi chuyển về Hà Nội hay đi các nơi khác thường đội giá lên chóng mặt”.
Hàng mã làng Đông Hồ không chỉ tiêu thụ mở miền Bắc mà còn được chuyển sang cả Lào, Đài Loan... Có thời điểm, ô tô ở các tỉnh cứ ùn ùn kéo tới đánh hàng khiến người dân xoay sở không kịp.
Anh Đỗ Đức Quang (buôn bán trên phố Hàng Mã, Hà Nội) nói: “Hầu như năm nào nhà tôi cũng đánh xe về làng Đông Hồ lấy hàng, muốn bán đúng dịp có khi phải đặt trước vài tháng. Đồ ở đây đẹp, làm khéo léo, giá cả phải chăng nên khách hàng cũng rất ưa chuộng”.
“Các mặt hàng “hóa” xuống âm phủ đang dần tạo việc làm cho nhiều người, thậm chí là cứu sống cả làng nghề. Đồng thời, việc làm lúc rảnh rỗi cũng khiến cho nông thôn giảm bớt các tệ nạn xã hội không đáng có”, ông Thảo (người làng Đông Hồ) bày tỏ.