Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi ETH Zurich (Thụy Sĩ) và Đại học Texas ở Austin (Mỹ) cho biết, kiến tạo mảng hiện đại - quá trình 15 mảnh vỏ của Trái Đất liên tục đổi chỗ, trượt đè lên nhau làm di chuyển các đại dương và lục địa - chỉ vừa xảy ra khoảng 1 tỉ năm qua.Trong quá trình đó các mảnh liên tục va chạm, trượt lên nhau. Nghiên cứu mới đã cho thấy các mảnh vỏ Trái đất bị nuốt chửng, đè nghiến xuống bên dưới không hề tan rã để rồi bị tái chế cùng với vật liệu sâu của lòng đất như suy nghĩ trước đây.Lớp vỏ bị nuốt chửng sẽ trở nên yếu ớt, bị uốn cong và nếu xem xét mặt cắt, chúng sẽ như một con rắn đồ chơi nhiều đoạn hoặc một đoạn dây trang trí lượn sóng.Để nghiên cứu kỹ hơn về vấn đề này, các nhà khoa học đã xây dựng mô hình 2D của các vùng hút chìm và lập trình mô hình bằng cách sử dụng những kiến thức địa vật lý đã biết về kiến tạo mảng cùng cách vật liệu đá của Trái Đất được chính hành tinh sử dụng và tái sinh, kết hợp với một số quan sát thực tế.Mô hình cho thấy khi một mảnh vỏ - tức một mảng kiến tạo - bị chui xuống bên dưới một mảng khác, nó đột ngột bị uốn cong và bị nứt.Sự uốn cong làm cho các hạt ở mặt dưới của tấm vỏ trở nên mịn hơn và yếu hơn, làm xuất hiện những "điểm yếu" sẽ trở thành vùng lõm.Nó sẽ tiếp tục trượt bên dưới mảng kiến tạo bên trên suốt hàng trăm triệu năm, bị kéo giãn, lồi lõm, biến dạng hoàn toàn.Mô phỏng này khớp với các quan sát và hình ảnh địa chấn sâu ở một số khu vực hút chìm ở Nhật Bản.Các mảng kiến tạo đã xáo trộn xung quanh bề mặt hành tinh của chúng ta ở bất cứ đâu từ 3,3 đến 4,4 tỷ năm trước. Một vài tỷ năm chuyển động kiến tạo và tái chế vỏ Trái đất có nghĩa là khá khó khăn để tìm ra cách Trái đất xuất hiện các mảng kiến tạo ở nơi đầu tiên.Cách đây vài năm, các nhà nghiên cứu đã phát triển một mô hình cho thấy các mảng kiến tạo được hình thành đầu tiên trong một quá trình tương tự như cách chúng tiếp tục dịch chuyển với một số phần của vỏ Trái đất lặn xuống bên dưới những phần khác.Phản ứng dây chuyền của các mảnh vỏ kéo dài hàng thiên niên kỷ. Nhưng nghiên cứu mới trình bày một mô hình cho thấy sự khác biệt. Nhóm nghiên cứu đề xuất rằng hàng tỷ năm trước, lớp vỏ hình thành gần đây của Trái đất trở nên nóng, gây ra sự giãn nở của lớp vỏ, dẫn đến sự nứt vỡ dẫn đến cái mà ngày nay chúng ta gọi là mảng kiến tạo.Sự tích tụ vật liệu được làm mát cuối cùng sẽ chìm xuống và làm mát thạch quyển, làm chậm các ngọn núi lửa cùng với việc làm mát tổng thể của Trái đất. Đổi lại, điều này sẽ giữ lại sức nóng bên trong của hành tinh, làm mở rộng lớp vỏ, khiến nó bị nứt và hình thành các mảng kiến tạo.
Mời các bạn xem video: Khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp tại các quốc gia ít dân nhất thế giới. Nguồn: VTC.
Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi ETH Zurich (Thụy Sĩ) và Đại học Texas ở Austin (Mỹ) cho biết, kiến tạo mảng hiện đại - quá trình 15 mảnh vỏ của Trái Đất liên tục đổi chỗ, trượt đè lên nhau làm di chuyển các đại dương và lục địa - chỉ vừa xảy ra khoảng 1 tỉ năm qua.
Trong quá trình đó các mảnh liên tục va chạm, trượt lên nhau. Nghiên cứu mới đã cho thấy các mảnh vỏ Trái đất bị nuốt chửng, đè nghiến xuống bên dưới không hề tan rã để rồi bị tái chế cùng với vật liệu sâu của lòng đất như suy nghĩ trước đây.
Lớp vỏ bị nuốt chửng sẽ trở nên yếu ớt, bị uốn cong và nếu xem xét mặt cắt, chúng sẽ như một con rắn đồ chơi nhiều đoạn hoặc một đoạn dây trang trí lượn sóng.
Để nghiên cứu kỹ hơn về vấn đề này, các nhà khoa học đã xây dựng mô hình 2D của các vùng hút chìm và lập trình mô hình bằng cách sử dụng những kiến thức địa vật lý đã biết về kiến tạo mảng cùng cách vật liệu đá của Trái Đất được chính hành tinh sử dụng và tái sinh, kết hợp với một số quan sát thực tế.
Mô hình cho thấy khi một mảnh vỏ - tức một mảng kiến tạo - bị chui xuống bên dưới một mảng khác, nó đột ngột bị uốn cong và bị nứt.
Sự uốn cong làm cho các hạt ở mặt dưới của tấm vỏ trở nên mịn hơn và yếu hơn, làm xuất hiện những "điểm yếu" sẽ trở thành vùng lõm.
Nó sẽ tiếp tục trượt bên dưới mảng kiến tạo bên trên suốt hàng trăm triệu năm, bị kéo giãn, lồi lõm, biến dạng hoàn toàn.
Mô phỏng này khớp với các quan sát và hình ảnh địa chấn sâu ở một số khu vực hút chìm ở Nhật Bản.
Các mảng kiến tạo đã xáo trộn xung quanh bề mặt hành tinh của chúng ta ở bất cứ đâu từ 3,3 đến 4,4 tỷ năm trước. Một vài tỷ năm chuyển động kiến tạo và tái chế vỏ Trái đất có nghĩa là khá khó khăn để tìm ra cách Trái đất xuất hiện các mảng kiến tạo ở nơi đầu tiên.
Cách đây vài năm, các nhà nghiên cứu đã phát triển một mô hình cho thấy các mảng kiến tạo được hình thành đầu tiên trong một quá trình tương tự như cách chúng tiếp tục dịch chuyển với một số phần của vỏ Trái đất lặn xuống bên dưới những phần khác.
Phản ứng dây chuyền của các mảnh vỏ kéo dài hàng thiên niên kỷ. Nhưng nghiên cứu mới trình bày một mô hình cho thấy sự khác biệt. Nhóm nghiên cứu đề xuất rằng hàng tỷ năm trước, lớp vỏ hình thành gần đây của Trái đất trở nên nóng, gây ra sự giãn nở của lớp vỏ, dẫn đến sự nứt vỡ dẫn đến cái mà ngày nay chúng ta gọi là mảng kiến tạo.