iPhone sắp hết thời, Apple sẽ làm phim, bán báo?

Đêm 25/3, Apple sẽ chính thức công bố một loạt dịch vụ mới. Đến giờ vẫn chưa thể xác định chính xác Apple sẽ ra mắt những dịch vụ gì, nhưng phần lớn thông tin cho rằng ít nhất một dịch vụ xem phim sẽ được giới thiệu.

Sự kiện này sẽ được tổ chức ở nhà hát Steve Jobs tại trụ sở của Apple. Địa điểm tổ chức đã đủ cho thấy Apple đánh giá sự kiện quan trọng như thế nào, bởi chỉ có iPhone, sản phẩm quan trọng nhất của Apple từng được giới thiệu tại nhà hát này.

Để “dọn đường” cho sự kiện đêm nay, Apple đã lặng lẽ công bố một loạt sản phẩm phần cứng trong tuần qua. iPad mini, iPad Air, iMac Pro và cả tai nghe AirPods mới đều chỉ được công bố qua những thông cáo báo chí chứ không xuất hiện tại một sự kiện. Rõ ràng, Apple muốn mọi người chỉ chú ý đến những dịch vụ mà họ ra mắt trong đêm nay.

Có nhiều khả năng xuất hiện nhất là dịch vụ truyền hình. Theo WSJ, Apple đã sử dụng ngân sách 1 tỷ USD để mua lại bản quyền một số show truyền hình và phim độc quyền cho dịch vụ của họ. Apple cũng đạt thỏa thuận với những kênh lớn như HBO, Showtime hay Starz để cung cấp lại nội dung của họ trên nền tảng của mình. Sự chờ đợi đối với ứng dụng này được thể hiện khi nhiều người gọi nó là “Netflix killer”.

Một dịch vụ khác cũng rất được chờ đợi là gói trả tiền của Apple News. Apple đã đàm phán với một loạt công ty truyền thông, báo và tạp chí lớn trên thế giới để người dùng có thể đọc các báo này, bao gồm cả những bài viết mất phí trên nền tảng của Apple với chi phí hàng tháng khoảng 10 USD. Cái tên đáng chú ý nhất sẽ có mặt trên dịch vụ này là Wall Street Journal.

Ngoài ra, có thể chờ đợi Apple sẽ cung cấp một dịch vụ game cũng theo hình thức thuê bao hàng tháng. Dịch vụ này sẽ gộp rất nhiều game mất phí trên nền tảng iOS, người dùng có thể bỏ một số tiền thuê bao hàng tháng để chơi các game này. Đây là hình thức gần giống như PlayStation Now trên hệ máy Sony PlayStation.

Một sản phẩm khác biệt mà Apple có thể ra mắt đêm nay là thẻ tín dụng dành riêng cho người dùng iPhone, Apple Pay. Đây sẽ là sản phẩm hợp tác giữa Apple và Goldman Sachs. Người dùng sẽ được hưởng một chính sách điểm thưởng riêng khi sử dụng loại thẻ tín dụng này.

Thật khó tưởng tượng là Tim Cook, người được lựa chọn lãnh đạo Apple chủ yếu vì khả năng quản lý chuỗi cung ứng và tối ưu lợi nhuận cho sản phẩm phần cứng sẽ là người lèo lái Apple qua một giai đoạn mới, khi mà họ phải tìm kiếm lợi nhuận từ dịch vụ.

Nói một cách công bằng thì Apple chính là công ty đi đầu về ngành kinh doanh khai thác dịch vụ trên nền tảng phần cứng. Sau khi iPhone ra đời, mở đường cho sự xuất hiện của iOS và App Store, doanh thu dịch vụ dần đóng vai trò quan trọng cho Apple. Trong báo cáo kinh doanh quý mới nhất, dịch vụ đã chiếm 15% doanh thu của Apple, chỉ đứng sau iPhone.

Đà tăng trưởng của iPhone và nhiều phần cứng khác của Apple như iPad, Mac đã chậm lại trong vài năm qua. Trong quý gần nhất, doanh thu iPhone đã giảm 15%, mặc dù đây là quý cuối năm, khi mà khách hàng thường bỏ tiền ra để mua sản phẩm mới. Hơn lúc nào hết, Apple cần một mảng kinh doanh mới để thay thế khi iPhone hết thời.

Một sự thay đổi đáng chú ý trong tỷ trọng doanh thu từ App Store vài năm gần đây là doanh thu từ các dịch vụ thuê bao ngày càng tăng. Dịch vụ thuê bao là các dịch vụ tính phí theo tháng hoặc năm, do nhà sản xuất cung cấp nhưng Apple được hưởng 30% hoặc 15% tùy theo thỏa thuận và thời gian.

Có lẽ đây là lý do hãng quyết tâm đầu tư vào các dịch vụ thuê bao của riêng mình. Dù vậy, thách thức với Apple là không hề nhỏ. Con số 1 tỷ USD đầu tư cho phim ảnh của Apple chưa thấm vào đâu so với 10 tỷ USD của riêng Netflix. Nếu tính tất cả những tay chơi lớn khác trên thị trường như Hulu, Amazon, Walt Disney thì con số này lên tới 20 tỷ USD.

CEO Tim Cook từng đóng vai trò quan trọng trong quá trình đàm phán với những đối tác cung ứng cho Apple, chủ yếu ở châu Á. Những đối tác mới của họ thì khác. Các studio sản xuất phim tại Hollywood, những ngôi sao điện ảnh, các tờ báo và tạp chí lớn dường như sẽ thận trọng hơn khi làm việc với một gã khổng lồ công nghệ, hoặc đã ký hợp đồng với những đối thủ (cũng là mới) của Apple như Netflix hay Amazon.

“Đây là một sự thay đổi rất lớn với Apple, và theo tôi thì là sự thay đổi chiến lược lớn nhất kể từ khi họ công bố iPhone năm 2007. Áp lực đối với Cook và Apple để hoàn thiện dịch vụ, nhất là dịch vụ phim ảnh là rất lớn”, Dan Ives, nhà phân tích tại Wedbus Securities nhận xét trên Bloomberg.

Hiện nay, doanh thu từ App Store vẫn chiếm phần cao nhất trong doanh thu dịch vụ của Apple, theo WSJ. Tuy nhiên nhiều nền tảng lớn đang quay lưng với mô hình kinh doanh “cắt phí” của họ. Netflix và Spotify, hai dịch vụ xem phim và nghe nhạc trực tuyến lớn nhất thế giới đều bỏ qua nền tảng thanh toán của Apple, và chỉ cho người dùng thanh toán thuê bao trên nền tảng của mình để tránh mất phí.

Mới đây, Spotify thậm chí còn gửi đơn kiện Apple về lý do độc quyền lên Ủy ban châu Âu. Đại diện của 2 công ty đã có những tranh cãi căng thẳng trong 2 tuần qua liên quan đến việc xác định công ty nào đang “ăn chặn” của công ty nào.

Netflix cũng không xuất hiện trong gói dịch vụ xem phim của Apple. Trả lời báo chí, CEO Reed Hastings cho biết họ sẽ chỉ cung cấp nội dung trên dịch vụ do mình cung cấp. Từ vị thế đối tác, 2 công ty này sẽ sớm trở thành đối thủ của nhau.

Ở dịch vụ đọc báo, những cái tên rất nổi tiếng như New York Times hay Washington Post cũng sẽ không hợp tác với Apple. CEO của New York Times, ông Mark Thompson thậm chí còn chỉ trích Apple khi muốn gộp tờ báo và các ấn phẩm của công ty này vào gói dịch vụ của họ. Ông Thompson cho rằng Apple có thể tạo ra một dịch vụ cạnh tranh trực tiếp với New York Times, giống như cách mà Netflix đang cạnh tranh với các hãng phim truyền thống.

“Việc các studio giúp cho Netflix thu hút được số lượng người dùng khổng lồ, đến nỗi họ có thể chi 9 tỷ USD để làm phim và rồi cạnh tranh trực tiếp với những studio có hợp lý không?”, ông Thompson nói trên Reuters.

Dù vậy, Apple vẫn có một lợi thế quá lớn: số lượng thiết bị. Trong quá khứ, họ đã từng dùng phần cứng xuất sắc để phát triển thành công mảng dịch vụ. Rất có thể họ sẽ tiếp tục dùng lợi thế từ những sản phẩm sử dụng iOS để thúc đẩy những mảng kinh doanh mới.

Netflix có khoảng 139 triệu người dùng. Hulu có 25 triệu. Amazon Prime có 97 triệu khách hàng, nhưng không phải ai cũng xem phim. Trong khi đó Apple đã bán được 1,4 tỷ thiết bị trên khắp thế giới, trong đó có 900 triệu chiếc iPhone. Những con số đó đủ để thu hút các đơn vị cung cấp dịch vụ khác như HBO, Wall Street Journal.

Ngoài ra, Apple cũng sẵn sàng cởi mở hơn với những công ty từng được coi là “kình địch” của họ. Tại CES 2019, Apple công bố các dịch vụ AirPlay, HomeKit và iTunes sẽ được tích hợp lên TV của một loạt thương hiệu như Samsung, LG, Sony, Vizio. Chắc chắn dịch vụ Apple TV mới cũng sẽ được đưa lên sản phẩm của các hãng này.

Năm ngoái, Apple cũng có một nước đi tương tự khi hợp tác với Amazon để đưa Apple Music lên loa Echo.

“Chúng tôi từng phạm sai lầm với Apple Music, nghĩ rằng mình có thể tự phát triển, và rốt cục phải mất rất nhiều thời gian. Đến nay chúng tôi cũng chưa đạt được mục tiêu ban đầu”, ông Jon Giselman, người chịu trách nhiệm cho các hoạt động marketing của mảng dịch vụ tại Apple thừa nhận.

Vào năm 2014, trong bài viết về CEO Tim Cook của Wall Street Journal, một cựu nhân viên của Apple đã có nhận xét về sự khác biệt giữa hai vị CEO gần nhất:

“Steve là một CEO thời chiến, còn Tim là CEO thời bình”.

Tim Cook hiểu rằng nhiệm vụ của ông bây giờ là tối đa hóa lợi nhuận của Apple, khai thác mảng dịch vụ để hài lòng nhà đầu tư. Do vậy, Tim Cook sẵn sàng hợp tác với mọi đối tác mang lại lợi ích cho Apple.

Với những đối tác đứng ngoài sự hợp tác này, đã đến lúc chấp nhận một đối thủ mới tham gia vào cuộc chơi.

“Đã đến lúc cuộc chiến bắt đầu”, CEO Reed Hastings nhận định về nỗ lực của các đối thủ vào tháng 10/2018, tại hội nghị báo cáo kết quả kinh doanh.