Cách nhận biết hương an toàn thắp Tết

Các nhóm hóa chất sử dụng khi làm hương

Theo TS Nguyễn Công Ngữ, nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu thực phẩm, Viện Công nghệ sau thu hoạch, qua khảo sát thực tế cho thấy, có loại hương bán trên thị trường được sản xuất với quy trình liên quan đến hóa chất độc hại, ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Có thể liệt kê ra 4 nhóm hóa chất cũng như mục đích sử dụng các chất này khi sản xuất hương. 

Hương truyền thống thường sử dụng thảo mộc như hương bài, bã mía, thảo quả, quế chi, hoa hồi... Tuy nhiên, để giảm giá thành người ta đã sản xuất hương này bằng mùn cưa, sau đó phun vào hương các chất tạo hương thơm bằng hóa chất để tạo ra mùi thơm. Loại hương này có đủ loại mùi: từ mùi trầm, mùi nhài, mùi sen, mùi hoa hồng... Khi thắp hương, đặc biệt là thắp trong phòng kín gió, người ngửi phải khói này có thể bị căng thẳng mệt mỏi, tác động trực tiếp đến đường hô hấp, đặc biệt là phổi và thị giác.

Quan niệm của nhiều người vẫn cho rằng, khi thắp hương quăn sẽ có lộc. Quy trình làm nhang quăn phải mất 4 - 5 tháng từ khâu chọn nguyên liệu làm tăm hương, ngâm nguyên liệu, rồi phơi nắng và chẻ tăm hương bằng tay. Nhưng vì mục đích sản xuất nhanh và muốn tăm hương cong xoắn lại không bị gãy nên người ta ngâm hương vào dung dịch axit phốtphoric (H3PO4). Khi cháy, chất này sẽ làm tăng nhiệt độ, giúp hương cháy nhanh. Đây là điều kiện để tăm hương được cuốn tròn lại và không bị gãy. Tuy nhiên, quá trình cháy sẽ tạo ra khí P2O5. Đây là khí độc, nếu ngửi lâu dài có thể gây ngộ độc đường hô hấp, làm võng mạc mắt mờ dần và thị lực có thể giảm nhanh. 

Để tránh việc hương bị tắt, cháy dở và bị mốc, các cơ sở hương đã "sáng tạo" bằng cách cho C6H14O2 (Butyl Cellosolve), một hóa chất dùng chống mốc cho sơn tường ngoài trời và KNO3 (Kali Nitrat) là hóa chất dùng trong sản xuất phân đạm, chất nổ. Khi cháy KNO3 tạo ra oxy nguyên tử giúp duy trì sự cháy cho hương.

Ngoài ra, người ta còn cho thêm phẩm màu vàng để nén hương có màu vàng tươi, trông bắt mắt. Các hóa chất này sử dụng không được kiểm soát và xác định độc hay không độc, đó là một điều cực kỳ nguy hiểm đối với sức khoẻ cộng đồng. 

Hương thảo mộc truyền thống khi thắp lên vị hương rất dịu dàng.

Phân biệt hương "độc hại" và hương an toàn

ThS Trần Phương Anh, Giám đốc Công ty hương Phụng Nghi cho biết, hương bây giờ như một mê hồn trận đối với người tiêu dùng. Tuy nhiên, không vì thế mà không thể phân biệt hương thơm an toàn và hương "độc hại". Người dùng có thể lưu ý khi chọn nhang như sau: Chọn hương có màu vàng sậm tự nhiên, bởi đây là màu của bột thảo mộc. Không chọn loại hương có màu vàng óng vì đó thường là hương nhuộm hóa chất tạo màu. Khi mua, hãy bóc một lớp nhỏ bột hương thì phần tăm hương lộ ra có màu vàng sáng trắng tự nhiên của cây tre. Nếu phần tăm hương lộ ra có màu vàng sậm đục thì nhiều khả năng đó là nhang đã tẩm hóa chất H3PO4 (axit phốtphoric). 

TS Nguyễn Công Ngữ cho biết thêm, hương thảo mộc truyền thống làm từ các loại gỗ, rễ cây, lá cây ít khói, nhìn xa khoảng 2m gần như không thấy khói. Với một nén hương dài khoảng 40cm thời gian cháy khoảng 1h45 phút - 2 giờ. Còn hương tẩm hóa chất hoặc mùn cưa chỉ cháy khoảng 30 - 45 phút. Hương truyền thống làm từ nhựa cây sẽ thấy khói bốc lên từ lửa đỏ trên nén hương đi theo cột thẳng, không bay loạn xạ, mù mịt khắp căn phòng. Khói màu trắng đục thường là do tẩm hóa chất, hoặc dầu hỏa. Thời gian cháy của hương từ nhựa cây cũng lâu như hương làm từ thảo mộc.

ông cuốn tròn, hoặc cuốn chỉ phần tăm hương. Không chọn loại hương cuốn tàn cả phần bột và phần tăm. Hương thảo mộc truyền thống khi thắp lên vị hương rất dịu dàng, thơm sâu lắng, thời gian cháy lâu. Hương hóa chất thời gian cháy nhanh, hương thơm sực nức, căng thẳng, mệt mỏi và khói thường cay mắt.