Có câu "cúng cả năm không bằng rằm tháng Giêng" hay “Lễ Phật quanh năm không bằng ngày rằm tháng Giêng” để chỉ mức độ quan trọng của ngày lễ này trong đời sống văn hóa, tâm linh của người Việt. Rằm tháng Giêng còn được gọi là lễ Thượng nguyên hay Tết Nguyên tiêu.
Tết Nguyên tiêu diễn ra vào ngày 15/1 Âm lịch hàng năm. Ngày rằm tháng Giêng năm Giáp Thìn rơi vào thứ Bảy, ngày 24/2/2024 Dương lịch.
Ngoài các lễ vật thì việc đặt kỷ nước thờ cũng rất quan trọng.
Kỷ nước là bộ chén nước thờ cúng, vật phẩm cơ bản nhưng không thể thiếu ở bất kỳ ban thờ nào. Khác với hũ “Nước – Muối – Gạo”, kỷ nước thường được đi theo bộ 3 ly hoặc 5 ly.
Với 3 ly trên kỷ nước thờ: Thể hiện tấm lòng thành tâm của người âm dâng lên cho thần linh, tổ tiên. Theo thứ tự gia tiên cùng bà cô ông mãnh ở hai bên, ly giữa dâng thần.
3 ly nước còn mang ý nghĩa đặc biệt, tưởng nhớ đạo làm con, khi cha mẹ mất con cái để tang 3 năm. Và tương ứng với các câu thành ngữ tục ngữ sâu xa các cụ để lại “ba chìm bảy nổi”, “ba đời bảy họ”, nhớ ơn 3 đời tổ tiên ông cha. Vì vậy, bàn thờ gia tiên thường đặt ba chén nước.
Với 5 ly trên kỷ nước thờ: Đại diện tổ tiên, bà cô ông mạnh được đặt hai bên, 3 ly ở giữa là sự thành tâm của gia chủ đối với các vị thần linh.
Đất trời có 5 ngũ hành “Kim – Mộc – Thuỷ – Hoả – Thổ”, con số 5 trong thờ cúng cũng vì vậy mà thêm phần ý nghĩa. Trong thờ cúng, 5 ngũ cúng được thể hiện qua “Hương – Đăng – Trà – Hoa – Quả”, thể hiện sự trọn vẹn dâng lên tổ tiên thần linh.
Cùng có chung ý nghĩa tâm linh vì sao có nhà chọn thờ kỷ nước 3 ly, lại có nhà thờ kỷ nước 5 ly? Điều này còn tùy thuộc vào diện tích bàn thờ mỗi gia đình. Bàn thờ có diện tích lớn nên sử dụng kỷ nước 5 ly, nếu diện tích khiêm tốn thì bộ kỷ thờ 3 ly cũng rất hợp lý.
Lưu ý hướng của bàn thờ như sau:
Khi đặt bàn thờ trong nhà để hút lộc bạn nên tránh đặt bàn thờ thẳng cửa chính trong nhà bởi vì cửa chính dễ mang lộc ra ngoài khi đặt bàn thờ ở hướng này sẽ ảnh hưởng tới tài lộc của nhà bạn.
Ngoài ra, việc đặt bàn thờ ở thẳng cửa chính cũng dễ gây mất mỹ quan trong ngôi nhà khi mở cửa bước vào nhà thấy ngay bàn thờ sẽ có cảm giác giật mình.
Không nên đặt bàn thờ cạnh bếp nấu: Do bếp nấu tượng trưng co mệnh Hỏa nên khi đặt bàn thờ cạnh bếp nấu bạn sẽ tăng hỏa khí trong nhà dễ gây cãi vã, tranh chấp giữa các thành viên trong nhà. Đồng thời, khi bạn đặt bàn thờ ở vị trí này bạn sẽ thấy công việc làm ăn trong nhà không thuận lợi nên tránh để cuộc sống được thuận lợi an yên hơn.
(*) Thông tin chỉ mang tính tham khảo