1. Shah Jahan and Mumtaz Mahal
Vua Shah Jahan cho xây dựng Taj Mahal để tưởng nhớ đến người vợ thứ ba là Hoàng hậu Mumtaz Mahal, người mà ông vô cùng trân trọng. Vào năm 1931, sau 30 giờ lâm bồn hạ sinh đứa con thứ 14 của mình ở tuổi 40, hoàng hậu đã qua đời. Truyền thuyết kể rằng vua Shah Jahan, người coi Hoàng hậu Mumtaz là toàn bộ cuộc sống của mình, đã suy sụp hoàn toàn sau cái chết của người vợ. Và chỉ trong vòng vài tháng, tóc và râu của ông đã bạc trắng.
2. Thời gian và tổng số tiền xây dựng
Việc xây dựng Taj Mahal được bắt đầu năm 1632, một năm sau cái chết của Hoàng hậu Mumtaz. Và vào năm 1653, nghĩa là mất khoảng 22 năm, tác phẩm kiến trúc đáng kinh ngạc Taj Mahal mới đươc xây dựng xong. Vào thời điểm đó, chi phí xây dựng được ước tính là một khoản tiền khổng lồ, khoảng 32 triệu đô la. Khoản tiền đó tương đương khoảng trên 1 tỉ đô la nếu xét theo giá trị tiền tệ hiện nay.
3. Quá trình xây dựng và nhân lực
Người đã kiến tạo nên vẻ đẹp tráng lệ này chính là kiến trúc sư Ahmed Lahauri. Ông đã sử dụng hơn 20.000 lao động để xây dựng nên Taj Mahal, bao gồm cả công nhân, những nghệ nhân điêu khắc đá, họa sĩ, nghệ nhân thư pháp, thợ thêu, và nhiều người khác. Những chú voi và hơn 1000 sinh vật khác đã được sử dụng để vận chuyển những viên đá và vật liệu cần thiết cho việc xây dựng lăng mộ.
4. Vật liệu sử dụng
Công trình tráng lệ này được xây dựng hoàn toàn bằng đá cẩm thạch trắng – được tuyển chọn từ những phiến đá cẩm thạch có chất lượng tốt nhất ở vùng Rajasthan, Afghanistan, Tây Tạng và Trung Quốc. Bao bọc bên ngoài là những bức tường đá đỏ. Người ta tin rằng có hơn 28 loại đá và ngọc quý khác nhau, trong đó có cả đá ngọc lapis được khảm vào đá cẩm thạch.
5. Khắc chữ
Taj Mahal được làm để tưởng nhớ và bày tỏ sự kính yêu mến trọng đối với Hoàng hậu Mumtaz Mahal do vậy trên mọi nội thất và ngoại thất, đều có khắc những họa tiết và những câu nói, những dòng thư pháp ca ngợi Mumtaz Mahal. Taj Mahal là hình dung của vua Shah Jahan về nơi ở của hoàng hậu Mumtaz trên thiên đường.
6. Taj Mahal chính là sự hoàn hảo
Taj Mahal là một trong những cấu trúc đối xứng nhất thế giới. Bốn mặt của lăng mộ hoàn toàn giống hệt nhau, được xây dựng theo nguyên tắc sao chép và đối xứng trong hình học và kiến trúc. Sau khi qua đời vua Shah Jahan cũng được đưa vào Taj Mahal và an nghỉ cạnh người vợ yêu dấu. Tuy nhiên để đảm bảo cho mộ Vua lớn hơn so với mộ Hoàng hậu, hai ngôi mộ bên trong được xây dựng không đồng đều về kích thước. Bốn tòa tháp quanh Taj Mahal được đặt ở xa tòa nhà chính hơn so với thông thường, để nếu chúng có đổ xuống cũng không làm tổn hại đến lăng chính.
7. Thay đổi sắc màu theo tâm trạng
Taj Mahal có những màu sắc khác nhau vào từng thời điểm trong ngày. Theo đó, lăng mộ Taj Mahal có màu hồng nhạt vào buổi sáng, màu trắng sữa vào buổi tối và vàng vào ban đêm khi được ánh trăng chiếu sáng. Người ta cho rằng, lăng mộ nổi tiếng này có sự thay đổi màu sắc như trên giống như việc tâm trạng của phụ nữ thường xuyên thay đổi - đặc biệt là Hoàng hậu.
8. Taj Mahal bị tấn công
Cuộc nổi dậy năm 1857 đã làm hư hại một phần Taj Mahal. Lính Anh đã đẽo mất những viên đá quý trên tường lăng. Đến cuối thế kỷ 19, tổng trấn Anh, ngài Curzon, đã yêu cầu tái thiết lại lăng mộ và tặng một chiếc đèn lớn treo trong Taj Mahal.
9. Truyền thuyết về Taj Mahal
Một trong những truyền thuyết phổ biến nhất về Taj Mahal là Vua Shah Jahan đã hạ lệnh chặt đứt ngón tay cái của những nghệ nhân liên quan đến xây dựng lăng Taj Mahal để họ không bao giờ có thể xây một kiệt tác như vậy nữa. Nhưng các nhà sử học cho rằng họ chỉ được yêu cầu kí giao kèo thôi. Theo một số tài liệu, Hoàng đế Shah Jahan đã lên kế hoạch xây dựng thêm một lăng mộ Taj Mahal khác bằng đá cẩm thạch màu đen ở phía bên kia của con sông nhưng kế hoạch này đã không thành do xung đột giữa ông với con trai.
10. Taj Mahal là một ngôi đền thờ thần Shiva
Taj Mahal được xây dựng với sự pha trộn phong cách kiến trúc của Ấn Độ, Ba Tư và Hồi giáo, và được coi là kiệt tác kiến trúc thời kì Mughal. Tuy nhiên, một nhà văn Ấn Độ, P.N. Oak khẳng định rằng Taj Mahal thực chất ra là một ngôi đền thờ thần Shiva và là cung điện của Vương quốc Rajput, được xây dựng bởi một vị vua Hindu Parmar Dev và đã bị Shah Jahan bắt giữ.
Ngày nay, phần đá hoa cương trắng của lăng mộ đang chuyển thành màu vàng do độ ô nhiễm không khí cao ở khu vực Agra. Chỉ các phương tiện chạy bằng điện mới được phép tới gần lăng và chính phủ đã công bố một vùng bảo vệ môi trường có diện tích hơn 10.000 km2 xung quanh Taj Mahal nhằm kiểm soát ô nhiễm tại đây.