Pfizer là vắc xin COVID-19 duy nhất được phê duyệt tiêm cho nhóm tuổi 5-11 tại Mỹ. Nghiên cứu mới cho thấy khả năng bảo vệ khỏi nguy cơ lây nhiễm khá thấp sau một tháng trẻ tiêm đủ hai liều.

Song, tác dụng bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ bị bệnh nặng, nhập viện, tử vong vẫn rất tốt. Dữ liệu được thu thập trong giai đoạn biến chủng Omicron xuất hiện và gây ra làn sóng mạnh mẽ ở bang New York, Mỹ.

Các nhà nghiên cứu, giới chức liên bang đã xem xét dữ liệu và nhận thấy sự sụt giảm đáng kể về hiệu suất của vắc xin COVID-19 cho trẻ nhỏ. Điều này được giải thích là do trẻ 5-11 tuổi chỉ được nhận 1/3 liều vắc xin Pfizer so với thanh thiếu niên và người lớn.

Các phát hiện được công bố ngày 28/2, dựa trên kết quả thử nghiệm lâm sàng. vắc xin Pfizer kém hiệu quả hơn ở trẻ 2-4 tuổi - những trường hợp được tiêm liều lượng thậm chí thấp hơn. Một số nghiên cứu khác cũng cho thấy vắc xin không có khả năng bảo vệ mạnh mẽ chống lại sự lây nhiễm biến chủng Omicron.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh trẻ em vẫn nên tiêm vắc xin COVID-19. Ông Eli Rosenberg, Phó giám đốc khoa học của Bộ Y tế bang New York, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, cho biết: “Điều này không gây ngạc nhiên bởi đây là vắc xin được phát triển để ứng phó với các biến chủng trước đó. Sự suy giảm nhanh chóng của vắc xin gây đáng tiếc song, trẻ em vẫn nên tiêm vắc xin để được bảo vệ chống lại nguy cơ mắc bệnh nặng”.

Nhóm chuyên gia phân tích dữ liệu trên 852.384 trẻ em 12-17 tuổi và 365.502 trẻ 5-11 tuổi được tiêm vắc xin Pfizer trong giai đoạn ngày 13/12/2021 đến 31/1/2022. Đây là giai đoạn Omicron phát triển mạnh.

Hiệu quả chống lại nguy cơ nhập viện của vắc xin giảm từ 85% xuống còn 73% ở trẻ 12-17 tuổi. Ở trẻ nhỏ, con số này giảm từ 100% xuống còn 48%. Tuy nhiên, thực tế cho thấy số trẻ phải nhập viện rất ít nên nghiên cứu được đánh giá có biên độ sai số rất lớn.

Trong khi đó, hiệu quả bảo vệ khỏi nguy cơ mắc COVID-19 ở trẻ 12-17 tuổi giảm từ 66% xuống 51%. Con số này ở trẻ nhỏ chỉ còn 12% thay vì 68%.

Nhà miễn dịch học Florian Krammer, Trường Y Icahn ở Mount Sinai, Mỹ, nhận định sự khác biệt giữa hai nhóm tuổi rất rõ ràng. Điều này xuất phát từ liều lượng trẻ được tiêm.

Sự khác biệt về mặt sinh học giữa hai độ tuổi có thể là rất thấp, song, trẻ 12 tuổi được tiêm liều 30 microgram - tương đương người lớn - trong khi trẻ 11 tuổi chỉ được tiêm 10 microgram.

“Điều này rất thú vị vì nó gợi ý chính liều lượng mới tạo nên sự khác biệt. Câu hỏi là làm thế nào để khắc phục điều đó”, vị chuyên gia nói thêm.

Mỹ đã ghi nhận ít nhất 851 ca tử vong liên quan COVID-19 ở trẻ dưới 17 tuổi và gần 7.000 trẻ mắc hội chứng viêm đa hệ. Số lượng trẻ nhập viện tăng trong làn sóng Omicron.

Theo New York Times, phát hiện mới nhấn mạnh cần thu thập thêm thông tin về liều lượng, số lượng và thời gian tốt nhất để tiêm cho trẻ. TS Rosenberg khẳng định vắc xin chỉ là một biện pháp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ lây nhiễm virus, đi kèm cần có khẩu trang, giữ khoảng cách an toàn, tránh nơi đông người.

Dữ liệu mới cũng đặt ra những câu hỏi quan trọng về chiến lược tiêm chủng cho trẻ em. Hiện tại, chỉ khoảng 1/4 trẻ em 5-11 tuổi ở Mỹ được tiêm hai liều vắc xin Pfizer. Loại vắc xin này vẫn chưa được phép sử dụng cho trẻ em dưới 5 tuổi.

Dữ liệu mới được công bố tại Anh cũng cho thấy hiệu quả của vắc xin Pfizer trên trẻ 12-17 tuổi giảm xuống còn 23% sau hai tháng.

Một số chuyên gia nhận định dựa vào các kết quả này, giới chức y tế cần xem xét lại việc giảm liều vắc xin COVID-19 ở trẻ dưới 12 tuổi. Tuy nhiên, việc sử dụng vắc xin liều cao cho nhóm trẻ này để tăng cường phản ứng miễn dịch cũng không được ủng hộ. Bởi nó có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như sốt cao, nguy hiểm cho trẻ nhỏ.

Phát ngôn viên của Pfizer, Amy Rose, cho biết họ sẽ tiếp tục nghiên cứu và đánh giá dữ liệu thực tế. Hiện tại, các nghiên cứu trên người lớn cho thấy 3 liều vắc xin Pfizer có khả năng bảo vệ chống lại Omicron cao hơn so với hai liều.

Nhà miễn dịch học Deepta Bhattacharya, Đại học Arizona, Mỹ, nhận định có nhiều lựa chọn thay thế khác để cải thiện khả năng miễn dịch ở trẻ nhỏ. Ông đã tăng khoảng cách giữa hai liều cho hai con 8 và 10 tuổi lên thành 8 tuần thay vì 3 tuần như khuyến cáo. CDC cũng khuyến khích một số trẻ trên 12 tuổi, nhất là bé trai, nam giới 12-39 tuổi, đợi ít nhất 8 tuần giữa hai mũi tiêm.

Ngoài ra, lựa chọn khác là phiên bản vắc xin được thiết kế riêng để ngăn chặn biến chủng Omicron hoặc nhiều biến chủng kết hợp. Pfizer-BioNTech, Moderna và Johnson & Johnson đều đang thử nghiệm các phiên bản vắc xin này.

Chuyên gia về dữ liệu vắc xin Jessica Andriesen, Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson ở Seattle, khẳng định vắc xin COVID-19 cung cấp nhiều khả năng bảo vệ hơn chúng ta vẫn nghĩ. Tiêm vắc xin giúp trẻ không trở thành nguồn phát tán virus, hạn chế nguy cơ mắc bệnh nặng.