Chiều 8/12, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày trước Quốc hội tờ trình về một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Chính phủ đề xuất đưa vào Nghị quyết chung của kỳ họp hai chính sách đặc thù đặc biệt để thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

TÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ VÀ CÔNG TÁC DI DỜI CÔNG TRÌNH ĐIỆN

Theo đó, chính sách đầu tiên là tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và công tác di dời công trình điện có điện áp từ 110 kV trở lên của dự án thành các dự án độc lập, nguồn vốn được bố trí từ ngân sách trung ương và địa phương.

Các địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam là cấp có thẩm quyền, tổ chức lập, quyết định đầu tư, thực hiện các dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn và việc đầu tư các hạng mục liên quan đến nội dung này không phải lập chủ trương đầu tư.

Nguồn vốn ngân sách trung ương cấp trực tiếp cho địa phương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam để thực hiện.

Trường hợp ngân sách trung ương chưa kịp bố trí, các địa phương được chủ động cân đối nguồn ngân sách địa phương để thực hiện, ngân sách trung ương sẽ hoàn trả cho ngân sách địa phương sau khi cân đối được vốn.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, việc tách thành dự án độc lập sẽ giúp công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và di dời công trình điện được triển khai độc lập và được triển khai song song với công tác lập Báo cáo nghiên cứu khả thi.

Nguồn vốn ngân sách trung ương được chuyển trực tiếp cho các địa phương (trường hợp ngân sách địa phương không cân đối đủ), Tập đoàn điện lực Việt Nam không qua Bộ Xây dựng nên có thể đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Trường hợp các địa phương cần điều chỉnh dự án giải phóng mặt bằng sẽ chủ động thực hiện mà không phụ thuộc vào dự án nên giảm được thủ tục, trình tự, tăng cường phân cấp cho địa phương.

Ngoài ra, việc cho phép địa phương được ứng nguồn ngân sách, bố trí nguồn ngân sách địa phương hoặc tự chủ động cân đối nguồn vốn ngoài ngân sách theo thẩm quyền để thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là cần thiết, tăng tính chủ động, đẩy nhanh tiến độ thực hiện.

UỶ QUYỀN CHO UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI XEM XÉT KHI QUỐC HỘI KHÔNG HỌP

Chính sách hai được Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình trình bày là Chính phủ đề xuất trong thời gian Quốc hội không họp, Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho các phương thức đầu tư (nếu có) để kịp thời triển khai Dự án và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Theo cơ quan chủ trì soạn thảo, Quốc hội đã có quy định trên đối với hình thức đầu tư công, chưa áp dụng dụng cho các hình thức đầu tư khác.

Để đảm bảo tiến độ dự án, tạo điều kiện cho khu vực tư nhân tham gia dự án, trường hợp cần bổ sung cơ chế, chính sách mới Quốc hội có thể ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định.

Cơ chế tương tự được Quốc hội cho phép áp dụng đối với Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước).

Từ góc độ thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết Ủy ban nhận thấy việc Quốc hội cho phép tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án quan trọng quốc gia thành dự án thành phần đã có tiền lệ với Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Do đó, đề xuất của Chính phủ với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là có cơ sở. Uỷ ban đề nghị làm rõ khái niệm dự án độc lập đồng thời xác định rõ sơ bộ tổng mức đầu tư, diện tích đất thu hồi, thời gian hoàn thành các dự án độc lập và sự đồng bộ, thống nhất của toàn dự án.