Sáng 22/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra về dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi).

ĐỀ XUẤT BÃI BỎ HỘI ĐỒNG TRƯỜNG Ở CÔNG LẬP

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) được xây dựng theo hướng luật khung, bảo đảm tính đồng bộ, dự thảo gồm 9 chương, 46 điều, giảm 27 điều so với Luật Giáo dục đại học hiện hành.

"Trọng tâm của dự thảo khẳng định Nhà nước giữ vai trò kiến tạo, bảo đảm nguồn lực và công bằng trong giáo dục đại học. Đồng thời, xác nhận quyền tự chủ của cơ sở đào tạo không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính, gắn tự chủ với cơ chế tự chịu trách nhiệm và trách nhiệm giải trình", Bộ trưởng cho hay.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng cho biết, trên cơ sở tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội chuyên trách, bản cập nhật mới nhất của dự thảo Luật tập trung tháo gỡ các bất cập tồn tại về liên thông giữa các trình độ; đào tạo chuyên sâu đặc thù.

Điều chỉnh cơ cấu tổ chức phù hợp với yêu cầu mới về hội đồng trường, phân hiệu và địa điểm đào tạo phù hợp với chính quyền 2 cấp; bãi bỏ những nội dung quy định tại Luật Giáo dục, Luật Giáo dục Nghề nghiệp, Luật Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Cùng với đó, dự thảo Luật kế thừa và giữ ổn định hiện hành và khắc phục những bất cập hiện hành. Mở rộng phạm vi và đối tượng quản lý; chỉnh sửa các bất cập của các quy định về tự chủ đại học, tài chính, tài sản, văn bằng, hình thức và phương thức đào tạo.

Nội dung sửa đổi, bổ sung gồm 22/46 điều (chiếm khoảng 48%), tập trung hoàn thiện cơ chế tự chủ đại học gắn với tự chịu trách nhiệm và trách nhiệm giải trình, củng cố mô hình tổ chức và quản trị (hội đồng trường tư thục, hội đồng khoa học và đào tạo), nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đặc biệt áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, cải tiến chương trình, tuyển sinh, kiểm định, tài chính, đội ngũ giảng viên; quản lý theo chuẩn và chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

Bãi bỏ hội đồng trường ở cơ sở công lập (ngoại trừ các trường đại học công lập thành lập theo thỏa thuận giữa các Chính phủ), phân định Ban Giám hiệu, Hội đồng trường, Nhà đầu tư trong cơ sở giáo dục tư thục.

Khẳng định tự chủ là quyền pháp định và không phụ thuộc vào mức độ tài chính, bổ sung cơ chế dừng tuyển sinh, cấp phép và rút phép phép hoạt động đối với ngành đào tạo yếu kém, không đảm bảo chất lượng.

Đồng thời, thiết lập hệ thống chuẩn chương trình, chuẩn cơ sở giáo dục đại học và cơ chế bảo đảm văn hóa chất lượng bên trong và kiểm định thực chất, hướng tới nâng cao chất lượng, minh bạch và uy tín của hệ thống.

Theo Bộ trưởng, dự thảo Luật tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính và đổi mới phương thức quản lý nhà nước trong giáo dục đại học theo hướng chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, đơn giản hóa quy trình, giảm can thiệp hành chính, đồng thời nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm và hiệu quả quản trị.

So với Luật hiện hành, số thủ tục hành chính giảm từ 9 xuống còn 4 (tương ứng 55%), thông qua hợp nhất, tinh giản và chuẩn hóa các quy định liên quan đến đăng ký hoạt động của trường và phân hiệu, cơ sở có vốn đầu tư nước ngoài, chương trình liên kết đào tạo.

QUY ĐỊNH RÕ TRÁCH NHIỆM TRONG KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO

Thẩm tra dự án luật trên, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban tán thành quy định về chính sách Nhà nước phát triển giáo dục đại học. Tuy nhiên, cần làm rõ vai trò chủ đạo của ngân sách Nhà nước trong đầu tư cho giáo dục đại học; bao gồm chính sách đối với giáo dục đại học công lập và giáo dục đại học ngoài công lập.

Ủy ban tán thành quy định về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong kiểm soát, bảo đảm nâng cao chất lượng đào tạo giáo dục đại học, đặc biệt là trong các ngành đào tạo giáo viên, lĩnh vực sức khỏe, pháp luật và trong đào tạo trình độ tiến sĩ; nhất trí quan điểm đổi mới từ quản lý mở ngành đào tạo sang quản lý chương trình đào tạo theo chuẩn.

"Tuy nhiên, đề nghị làm rõ hơn việc cấp phép, cấp phép bổ sung, vấn đề áp dụng hình thức đình chỉ, thu hồi giấy phép đã cấp", ông Vinh nêu.

Có ý kiến đề nghị giao quyền cho cơ quan quản lý nhà nước quy định ngưỡng bảo đảm chất lượng đầu vào của tất cả các ngành, nghề, phương thức đào tạo giáo dục đại học; quy định điều kiện đầu vào đối với người tốt nghiệp trung học nghề để kiểm soát chất lượng; làm rõ cơ chế kiểm soát chất lượng, thực hiện hậu kiểm dựa trên kết quả đầu ra.

Ông Vinh cũng cho biết, Uỷ ban tán thành nguyên tắc về tiêu chuẩn, cơ chế, trách nhiệm thực hiện đánh giá, kiểm định chất lượng giáo dục quy định tại dự thảo Luật.

Tuy nhiên, đề nghị xem xét yêu cầu xây dựng, vận hành, phát triển hệ thống bảo đảm chất lượng bên trong đối với cơ sở đào tạo có quy mô rất nhỏ.

Làm rõ hơn mối quan hệ giữa chuẩn chương trình đào tạo và tiêu chuẩn đánh giá, kiểm định chất lượng; quy định rõ hơn về tính độc lập giữa hoạt động tự đánh giá của cơ sở giáo dục đại học với hoạt động đánh giá ngoài của tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục; cơ chế giám sát, đánh giá năng lực, chất lượng hoạt động của các tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục.