Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, tại hai gói thầu do Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Long An làm chủ đầu tư mà Công ty TNHH Đại Phú Thịnh vừa trúng thầu ngày 08/10/2025, tỷ lệ tiết kiệm (giảm giá so với giá gói thầu) đạt mức rất cao, vượt xa mức trung bình thường thấy ở các gói thầu xây lắp hạ tầng kỹ thuật.

Những con số tiết kiệm "gây sốc"

Phân tích chi tiết dữ liệu của hai gói thầu tại Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Long An cho thấy mức chênh lệch đáng kể giữa giá gói thầu được phê duyệt và giá trúng thầu của Công ty TNHH Đại Phú Thịnh.

Tại gói thầu "Xây lắp tuyến ống cấp nước đường tỉnh 835D (đoạn từ đường tỉnh 835C đến đường tỉnh 835) và đường tỉnh 830 (đoạn từ đường tỉnh 833B đến đường vào Xóm Bà Vệ)", giá gói thầu được phê duyệt là 11.766.854.803 đồng.

Tuy nhiên, theo Quyết định phê duyệt số 2463/QĐ-CNLA, giá trúng thầu của Công ty TNHH Đại Phú Thịnh chỉ là 8.849.851.352 đồng. Mức chênh lệch giảm giá lên tới 2.917.003.451 đồng. Tương đương với tỷ lệ tiết kiệm khoảng 24,79%. Nói cách khác, nhà thầu đã bỏ giá thấp hơn gần 1/4 so với dự toán ban đầu.

Kịch bản tương tự diễn ra tại gói thầu "Xây lắp tuyến ống cấp nước đường Phước Vân – Long Hòa và đường Phước Vân – Long Khê". Giá gói thầu là 8.088.582.958 đồng.

Theo Quyết định phê duyệt số 2464/QĐ-CNLA, giá trúng thầu chỉ còn 6.277.548.692 đồng. Con số tiết kiệm tuyệt đối là 1.811.034.266 đồng, tương ứng tỷ lệ tiết kiệm khoảng 22,38%.

Tổng cộng, chỉ qua hai gói thầu này, ngân sách (hoặc nguồn vốn của chủ đầu tư) đã tiết kiệm được hơn 4,7 tỷ đồng. Đây là một kết quả đáng ghi nhận nếu nó phản ánh đúng năng lực quản trị chi phí và tối ưu hóa biện pháp thi công của nhà thầu.

Nghi vấn về bài toán chi phí và chất lượng

Trong lĩnh vực xây lắp hạ tầng, đặc biệt là ngành cấp thoát nước vốn có định mức, đơn giá khá ổn định, mức giảm giá sâu như vậy thường được các chuyên gia xếp vào diện "bất thường".

Để đánh giá khách quan về mức giá trúng thầu này, cần xem xét bối cảnh thị trường vật liệu xây dựng và nhân công trong năm 2025. Theo quan sát chung, giá các loại vật tư chính cho ngành nước như ống nhựa (HDPE, uPVC), phụ kiện gang, thép xây dựng, cũng như chi phí nhân công và máy thi công không có dấu hiệu giảm sâu, thậm chí còn có xu hướng biến động khó lường.

Trong cấu thành giá gói thầu xây lắp, chi phí vật tư thường chiếm tỷ trọng lớn nhất. Nếu nhà thầu có thể giảm giá sâu, điều này phải xuất phát từ lợi thế cạnh tranh rõ ràng như công nghệ thi công mới, nguồn cung vật tư ưu đãi đặc biệt, hoặc khả năng quản trị chi phí vượt trội.

Ngược lại, nếu không chứng minh được các lợi thế này, mức giảm giá gần 25% sẽ làm dấy lên lo ngại về việc nhà thầu có thể phải tìm cách cắt giảm chi phí trong quá trình thi công để đảm bảo lợi nhuận hoặc tránh thua lỗ. Điều này tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng vật tư đầu vào, quy trình kỹ thuật thi công, và cuối cùng là tuổi thọ cũng như tính an toàn của công trình cấp nước.

Các công trình đường ống cấp nước thường được thi công ngầm, việc kiểm soát chất lượng đòi hỏi quy trình giám sát, thí nghiệm vật liệu và nghiệm thu hết sức nghiêm ngặt. Bất kỳ sự sai sót nào trong khâu lựa chọn vật liệu hoặc thi công đều có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như rò rỉ, thất thoát nước, hoặc vỡ đường ống trong quá trình vận hành.

Trách nhiệm giám sát của Chủ đầu tư

Trong bối cảnh này, vai trò và trách nhiệm của Chủ đầu tư - Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Long An - và đơn vị tư vấn giám sát là vô cùng quan trọng.

Nhận định về vấn đề giá thầu thấp bất thường, Chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ chia sẻ: "Pháp luật về đấu thầu đã có những quy định cụ thể để xử lý tình huống này. Căn cứ Điều 36 Nghị định 214/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu, đối với các hồ sơ dự thầu có giá dự thầu sau sửa lỗi, hiệu chỉnh sai lệch, trừ đi giá trị giảm giá (nếu có) thấp dưới 50% giá gói thầu hoặc được Tổ chuyên gia đánh giá là thấp bất thường, Bên mời thầu có trách nhiệm yêu cầu nhà thầu làm rõ bằng văn bản về tính khả thi của mức giá đó."

Chuyên gia Nguyễn Quốc Vũ phân tích thêm: "Mục đích của việc làm rõ là để xác định xem nhà thầu có thực sự có lợi thế cạnh tranh hay có ý định gian lận để trúng thầu rồi tìm cách bù lỗ bằng việc thi công không đảm bảo chất lượng. Nếu nhà thầu không làm rõ được hoặc làm rõ không thuyết phục, hồ sơ dự thầu có thể bị loại. Trong trường hợp nhà thầu được lựa chọn trúng thầu với giá thấp, chủ đầu tư cần đặc biệt tăng cường công tác giám sát thi công. Nếu không có biện pháp kiểm soát chặt chẽ, rủi ro nhà thầu sử dụng vật tư kém chất lượng, cắt xén khối lượng là hoàn toàn có thể xảy ra."

Câu hỏi đặt ra là liệu Công ty TNHH Đại Phú Thịnh đã có những giải trình thuyết phục như thế nào về mức giá cạnh tranh của mình? Và Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Long An đã và sẽ áp dụng cơ chế giám sát ra sao để đảm bảo chất lượng cho các tuyến ống cấp nước quan trọng này? Sự minh bạch trong quá trình thực hiện hợp đồng là chìa khóa để giải tỏa những nghi ngại của dư luận về những gói thầu tiết kiệm "bất thường".

Báo Tri thức và Cuộc sống tiếp tục thông tin./.

[Kỳ 3:] Gói thầu tại Đồng Tháp: Vì sao Công ty Đại Phú Thịnh "một mình một chợ"?