Luôn có công thức cho những bộ phim ăn khách, nơi các nhà sản xuất hiểu rất rõ thị hiếu của khán giả và tung phim ra đúng thời điểm để hốt bạc, dù không phải phim nào áp dụng công thức này cũng thắng lớn và cán mốc doanh thu tỷ USD.

Những bộ phim ăn khách nhất hiển nhiên có tính giải trí cao và hợp thị hiếu với số đông khán giả trên toàn cầu.

Nếu như ở Việt Nam đang nổi lên Trấn Thành như một nhà làm phim mới "chạm đâu thắng đó" với tổng doanh thu 2 phim đầu tay tính đến ngày 16/2 đã lên tới 877 tỷ đồng (Bố già: 427 tỷ và Nhà bà Nữ: 450 tỷ) thì Hollywood có James Cameron.

Nhà làm phim đại tài này hiện có tới 3 tựa phim trong tổng số 10 tác phẩm có doanh thu cao nhất mọi thời. Avatar (2009) hiện ở top dẫn đầu với 2,9 tỷ USD (tính đến ngày 3/2). Kế đến là Titanic (1997) đang ở top 3 với 2,19 tỷ USD. Avatar 2 (Avatar: Dòng chảy của nước) dù mới công chiếu tháng 12/2022 đã lên thẳng vị trí thứ 4 với 2,12 tỷ USD. Như vậy tổng doanh thu của 3 phim do James Cameron đạo diễn hiện đã đạt 7,2 tỷ USD và vẫn đang tăng.

Các tác phẩm của ông luôn là những thử nghiệm mới mẻ cả về mặt nội dung và hình ảnh cũng như kỹ thuật. Phim ông đạo diễn luôn có những đại cảnh gây choáng ngợp khiến khán giả buộc phải xem ngoài rạp. Và hiển nhiên, các phim gắn mác James Cameron đều được đầu tư lớn và PR hiệu quả.

Titanic ở thời điểm ra mắt năm 1997 đã tốn tới 200 triệu USD - mức chi phí sản xuất của một bộ phim bom tấn lớn hiện nay. Còn Avatar - tác phẩm mở ra kỷ nguyên phim 3D của Hollywood có chi phí lên tới 237 triệu USD vào năm 2009. Tác phẩm gần nhất của ông ra rạp đến nay vẫn làm mưa làm gió khắp thế giới là Avatar 2 mất tới 13 năm để hoàn thành và có chi phí đắt đỏ bậc nhất lịch sử.

20th Century Fox đã phải chi tới 460 triệu USD để sản xuất và quảng bá Avatar 2. James Cameron nói nếu muốn hòa vốn thì Avatar 2 cần vào top 3 hoặc 4 phim ăn khách nhất mọi thời, tức là phải thu về 2 tỷ USD. James Cameron nói đây là thương vụ "tồi tệ" nhất lịch sử làng phim 20th Century Fox bởi chi phí quá đắt đỏ. Có thể nói, doanh thu của Avatar 2 sẽ quyết định lớn đến chất lượng và tiến độ của các phần tiếp theo.

Bên cạnh dòng phim kinh phí khủng và dẫn đầu xu hướng cộp mác James Cameron, không có gì ngạc nhiên khi top 10 những bộ phim có doanh thu cao nhất mọi thời đều bị dòng phim siêu anh hùng áp đảo. Các phim chuyển thể từ truyện tranh Marvel vốn có nội dung đơn giản nhưng lại thắng thế bởi kỹ xảo ấn tượng và những cảnh quay đã mắt luôn gây sốt trên phạm vi toàn cầu.

Phần cuối loạt phim siêu anh hùng Avengers: Endgame ra rạp năm 2019 hiện vẫn vững chắc ở vị trí á quân trong top 10 phim có doanh thu cao nhất lịch sử phòng vé thế giới với 2,79 tỷ USD. Avengers: Infinity War cũng thuộc loạt phim này ra rạp trước đó 1 năm lọt top 6 với doanh thu 2 tỷ USD. The Avengers - tác phẩm đầu tiên hội tụ các siêu anh hùng của Marvel ra mắt năm 2012 vẫn đang nắm vị trí thứ 10 với doanh thu 1,5 tỷ USD.

Tuy các phim siêu anh hùng thường bị chê bai về diễn xuất, nội dung thiếu chiều sâu nhưng không thể phủ nhận sức hút với khán giả đại chúng, đặc biệt là những người trẻ - đối tượng quyết định việc mua vé ngoài rạp. Ngoài Avengers, phim về Người Nhện mới nhất là Spider-Man: No Way Home ra rạp cuối năm 2021 đang xếp thứ 7 về doanh thu với 1,92 tỷ USD trên toàn cầu.

Các phần phim mới hay ăn theo những thương hiệu điện ảnh mạnh như Chiến tranh giữa các vì sao, Công viên kỷ Jura, Vua Sư tử cũng là những tựa phim hốt bạc. Đó là Star Wars: Episode VII - The Force Awakens (2015) hiện ở top 5 với 2 tỷ USD. Jurassic World (2015) hạng 8 với 1,67 tỷ USD và The Lion King (2019) đang ở top 9 với 1,66 tỷ USD.

Với những bộ phim thương mại ăn khách toàn cầu, khán giả mặc định đó là những tác phẩm tập trung vào việc giải trí thực sự với hình ảnh, kỹ xảo mãn nhãn, âm thanh đã tai mà không đòi hỏi phải có nội dung và thông điệp sâu sắc kiểu hack não như phim nghệ thuật.

Tuy vậy, khán giả khó tính dù không cưỡng lại được sức nóng của các phim siêu anh hùng Marvel cũng hay buông lời chê bai chất lượng của những bộ phim này. Ngay ở Hollywood cũng không thiếu các nhà làm phim kỳ thị phim siêu anh hùng mà đơn cử là James Cameron. Tháng 10 năm ngoái, khi trả lời phỏng vấn của The New York Times, đạo diễn Avatar chê bai thậm tệ bom tấn siêu anh hùng của cả Marvel và DC, cho rằng chúng đều nhàm chán và non nớt, các nhân vật ứng xử như sinh viên và thiếu chiều sâu.

Tuy vậy, gần đây cũng đã xuất hiện những bộ phim Marvel chuyển hướng mới mẻ và có chiều sâu khác biệt để đáp ứng nhu cầu giải trí ngày càng cao của khán giả. Đó là 2 phần của bom tấn Black Panther. Phần 1 ra mắt năm 2018 đến nay đã thu về 1,34 tỷ USD, lọt top 15 phim có doanh thu cao nhất lịch sử. Đây cũng là phim siêu anh hùng hiếm hoi thắng đậm tại các giải thưởng lớn, trong đó có 3 tượng vàng Oscar 2019.

Tất nhiên, mục đích chính của phim thương mại là mang tính giải trí và kiếm tiền về cho các hãng phim càng nhiều càng tốt. Nhiều bộ phim ăn khách nhất thế giới vẫn có thể làm tốt cả hai việc là bán vé và thắng giải. Trong số này, đáng chú ý nhất là Titanic, bộ phim tỷ USD thắng tới 11 giải Oscar trên tổng số 14 đề cử năm 1998. Avatar thắng 3 giải Oscar năm 2010 trong số 9 đề cử. Avatar 2 thì vừa ra rạp đã được Oscar 2023 gọi tên ở 4 hạng mục đề cử với kết quả sẽ được công bố ngày 12/3 tới đây.