Quá trình lão hóa thường đi kèm với sự giảm nhu cầu năng lượng do giảm hoạt động thể lực và chuyển hóa cơ bản nên nhu cầu năng lượng ở người trên 60 tuổi khoảng 1.800kcal/ngày. Nhưng tăng cường hoạt động có thể sẽ làm tăng sự ngon miệng, giúp người cao tuổi (NCT) nhận được đủ năng lượng và dưỡng chất.
|
Ảnh minh họa. |
Ăn cá, giảm thịt
Lượng đạm được tổng hợp mỗi ngày giảm theo tuổi. Nhu cầu chất đạm ở NCT khoảng 60g/ngày. Khả năng tiêu hóa và hấp thu đạm ở NCT kém, khả năng tổng hợp chất đạm của cơ thể cũng giảm nên rất dễ xảy ra tình trạng thiếu đạm. NCT nên hạn chế thịt, nhất là thịt mỡ. Thay vào đó là ăn cá, vì cá chứa nhiều đạm dễ tiêu hoá lại có thêm một số axit béo cần thiết cho cơ thể có tác dụng bảo vệ. Nên dùng đạm thực vật như đậu nành, đậu đũa, đậu hà lan, đậu cove...
Ở NCT, men lipaz cũng giảm hoạt động nên dễ có khuynh hướng thừa mỡ trong máu, vì vậy, NCT nên hạn chế chất béo. Hoạt động tiêu hóa và hấp thu ở NCT thường kém hiệu quả hơn lúc trẻ. Do đó, dễ bị thiếu các
vitamin, kali, magné nội bào, thiếu canxi gây loãng xương, thiếu máu thiếu sắt gây mệt mỏi, chóng mặt, giảm trí nhớ; thiếu kẽm gây biếng ăn, giảm trí nhớ, kém tập trung... Nguồn thực phẩm giàu canxi là sữa và sản phẩm từ sữa, tôm tép ăn cả vỏ, cá nhỏ ăn luôn xương, đậu nành và
rau xanh.
Người cao tuổi nên ăn đa dạng thực phẩm để nhận được nhiều loại dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Ngũ cốc nên chọn gạo mềm, dẻo, nên giảm cơm, dùng thêm ngô, khoai. Bảo đảm đủ chất đạm, mỗi tuần nên ăn ít nhất 3 lần cá, không nên ăn quá 3 quả trứng/tuần, nên tăng sử dụng đạm thực vật... Thực phẩm giàu chất sắt là thịt, cá, gan, huyết, trứng, đậu, rau xanh. Kẽm có nhiều trong thức ăn động vật, đặc biệt là cá, thịt, hải sản. Kali có nhiều trong rau, trái cây.
Chất xơ giúp thải độc chất qua đường tiêu hóa, hạn chế táo bón, giảm hấp thu
cholesterol từ chế độ ăn vào cơ thể. Chất xơ có nhiều trong ngũ cốc nguyên hạt, rau và trái cây. Để nhận đủ vitamin, chất xơ, NCT nên ăn khoảng 200 - 300g rau và 2 - 3 phần trái cây mỗi ngày (1 phần trái cây khoảng 1 quả chuối/cam/lê, hoặc 1 /2 cốc nước ép trái cây). Nên chọn rau trái nhiều màu sắc, chế biến đơn giản. Trái cây nên ăn cả quả sẽ nhận được nhiều chất xơ hơn là ép lấy nước.
Uống đủ nước
NCT thường giảm nhạy cảm với cảm giác khát nước nên dễ bị thiếu nước. Nên chú ý uống nước thường xuyên dù không khát. Uống nước trà, trà xanh, ăn nhiều rau, đặc biệt là rau lá xanh, ăn nhiều gia vị, củ gia vị, trái cây chín... sẽ cung cấp cho cơ thể nhiều vitamin, muối khoáng và các chất chống oxy hóa.
Sữa là thực phẩm giàu canxi và chứa nhiều đạm quí. Do đó, NCT nên uống 1 - 2 cốc sữa mỗi ngày (chọn sữa chứa ít hoặc không có chất béo và đường). Để bổ sung canxi đề phòng loãng xương, có thể chọn sữa chua sẽ dễ tiêu hóa hơn. Tăng cường sử dụng thực phẩm giàu chất chống oxy hóa có trong rau quả tươi, nhiều màu sắc, dầu thực vật. Uống đủ nước: 6 - 8 cốc/ngày. Hạn chế thực phẩm nhiều đường ngọt, mật ong, mỡ động vật, muối và giảm gia vị mặn, thực phẩm mặn, hạn chế thức uống có cồn.