Tập Cận Bình chọn cấp phó trái ý Giang Trạch Dân

TBT Tập Cận Bình (trước) và Phó Thủ tướng Lý Khắc Cường.

Một nguồn thạo tin cho biết việc bổ nhiệm Lý Nguyên Triều làm Phó chủ tịch nước sẽ là một dấu hiệu cho thấy quyền lực của Tổng Bí thư ĐCS TQ và Chủ tịch nước tương lai Tập Cận Bình đang lớn dần. Ông Tập Cận Bình đã không chịu ảnh hưởng của cựu Tổng Bí thư Giang Trạch và không đề cử Ủy viên thường vụ Bộ Chính trị Lưu Vân Sơn vào chức vụ này.

Ông Giang Trạch Dân vốn có ảnh hưởng to lớn đằng sau hậu trường đối với chính quyền của Chủ tịch nước đang mãn nhiệm Hồ Cẩm Đào.

Tuy chức Phó chủ tịch nước mang tính chất nghi lễ, nhưng việc đề cử của Tổng Bí thư Tập Cận Bình báo hiệu ông sẵn sàng theo đuổi “cải cách hạn chế” mà ông Lý Nguyên Triều từng cổ vũ.

Quá trình thay đổi lãnh đạo ở Trung Quốc đang được bàn thảo đằng sau cánh cửa khép kín - thông qua việc thương lượng giữa các nhà lãnh đạo sắp tới, các nhà lãnh đạo đang mãn nhiệm và các nhà lãnh đạo đã về hưu vốn tìm cách duy trì ảnh hưởng của mình.

Hai nguồn tin khác yêu cầu giấu tên cũng khẳng định rằng, TBT Tập Cận Bình đã quyết định chọn ông Lý Nguyên Triều làm Phó Chủ tịch nước, thay vì chọn ông Lưu Vân Sơn.

Vào ngày 14/3 tới, Quốc hội Trung Quốc sẽ bỏ phiếu bầu ông Tập Cận Bình và ông Lý Nguyên Triều làm Chủ tịch và Phó Chủ tịch nước. Nhân vật quyền lực số 2 là ông Lý Khắc Cường sẽ thay thế Thủ tướng đang mãn nhiệm Ôn Gia Bảo.

Một nguồn tin có quan hệ với ban lãnh đạo Trung Quốc nói với Reuters: “Lý Nguyên Triều sẽ là Phó chủ tịch nước, chứ không phải là Lưu Vân Sơn. Đó là quyết định của Tập Cận Bình và là một dấu hiệu mạnh mẽ khi ông Tập nói 'không' với (cựu Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước) Giang Trạch Dân”.  

Hồi tháng 11/2012, ông Lưu Vân Sơn lọt vào Ủy ban Thường vụ Bộ chính trị ĐCS TQ, chịu trách nhiệm về công tác tư tưởng và tuyên truyền. Ông cũng nắm giữ hai chức vụ trước đây của ông Tập Cận Bình là Hiệu trưởng Trường đảng Trung ương và đứng đầu Ban Bí thư trung ương ĐCS TQ. Ông Lưu Vân Sơn từng là Bộ trưởng tuyên truyền từ 2002 đến 2012.

Một nguồn tin cho biết ông Lý Nguyên Triều vốn được coi là một trong những ứng cử viên sáng giá vào Ủy ban Thường vụ Bộ chính trị, nhưng đã bị các bậc “trưởng lão” do ông Giang Trạch Dân đứng đầu ngăn cản vào phút cuối cùng.

Ông Guo Liangping - một chuyên gia về chính trường Trung Quốc tại Viện Đông Á, Đại học Quốc gia Singapore – cho rằng việc bổ nhiệm ông Lý Nguyên Triều làm Phó chủ tịch Trung Quốc là “một sự đền bù cho việc ông không được vào Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị”.

Nếu ông Lý Nguyên Triều được Quốc hội Trung Quốc bầu làm Phó chủ tịch nước, đây là lần đầu tiên kể từ năm 1998, Phó chủ tịch nước Trung Quốc không phải là thành viên của Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị.  Ông Lý Nguyên Triều là ủy viên Bộ Chính trị ĐCS TQ gồm 25 ủy viên; chỉ có điều cả ông Lý Nguyên Triều lẫn ông Lưu Vân Sơn đều quá già có thể trở thành người thừa kế tiềm năng của ông Tập Cận Bình.

Ông Lý Nguyên Triều, có người cha từng làm Phó thị trưởng Thượng Hải, từng tốt nghiệp cử nhân  toán học, kinh tế tại hai trường đại học danh tiếng nhất Trung Quốc và có học vị tiến sĩ luật. Ông cũng từng có thời gian nghiên cứu tại Đại học Harvard.