Vì sao VKSND tối cao hủy khởi tố Giám đốc Công ty Phương Đông?

Giám đốc CDC Hà Nội Nguyễn Nhật Cảm được chi 15%?

Cơ quan CSĐT Bộ Công an vừa ban hành Kết luận điều tra, đề nghị truy tố Nguyễn Nhật Cảm (SN 1963), Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội cùng 9 bị can “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại khoản 3, Điều 222 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017; gây thiệt hại số tiền của Nhà nước hơn 5,4 tỷ đồng.

Ngoài 10 bị can, theo kết luận điều tra, trước đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cũng ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam đối với ông Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc Công ty Phương Đông.

Tuy nhiên, mới đây, Viện KSND Tối cao đã đã ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can và không phê chuẩn lệnh bắt tạm giam đối với ông Nguyễn Xuân Thành.

Theo kết luận điều tra, ngày 1/2, Nguyễn Nhật Cảm gọi điện cho bà Hiền (CDC Quảng Ninh) tham khảo Hệ thống Realtime PCR tự động do CDC Quảng Ninh mua và được bà Hiền giới thiệu Nguyễn Văn Chiến (Nhân viên kinh doanh của Công ty GETZ).

Chiều cùng ngày, Chiến và Nguyễn Ngọc Nhất - nhân viên Công ty Vitech, cổ đông Công ty Suran gọi điện cho Nguyễn Thanh Tuyền, Trưởng nhóm kinh doanh Công ty Phương Đông xin báo giá Hệ thống Realtime PCR của hãng Qiagen - Đức do Công ty Phương Đông nhập khẩu, phân phối và Tuyền cho biết giá 7 tỷ đồng.

Sau đó, Chiến và Nhất đến gặp Nguyễn Nhật Cảm để giới thiệu, tư vấn về Hệ thống Realtime PCR của hãng Vela, với giá dự trù là 6,5 tỷ đồng và Hệ thống Realtime PCR của hãng Qiagen với giá dự trù là 7 tỷ đồng. Nguyễn Nhật Cảm quyết định lựa chọn mua Hệ thống Realtime PCR của hãng Vela.

Tuy nhiên, Sở Y tế Hà Nội không duyệt mua của hãng Vela vì hệ thống không đồng bộ, yêu cầu CDC Hà Nội mua Hệ thống Realtime PCR tự động của hãng Qiagen. Chiến đề nghị Tuyền để Chiến đứng ra bán, nhưng Tuyền không đồng ý và muốn trực tiếp bán cho CDC Hà Nội.

Ngày 5/2, Tuyền đã liên hệ với Nguyễn Nhật Cảm và cho biết Hệ thống Realtime PCR tự động của hãng Qiagen đã có sẵn hàng; Cảm đã yêu cầu Tuyền gửi báo giá cho Nguyễn Ngọc Quỳnh, Trưởng phòng Kế hoạch nghiệp vụ CDC.

Tuyền yêu cầu Trần Quốc Đạt, Nhân viên Công ty Phương Đông làm 3 báo giá gửi cho Quỳnh. Trong đó, 1 báo giá Hệ thống Realtime PCR tự động 7 tỷ đồng có chữ ký của Giám đốc, đồng thời chỉnh sửa lại thành 2 bản báo giá khác của Công ty Ý Tưởng Việt và Công ty Thành Công với mức giá lần lượt là 7,15 và 7,25 tỷ đồng chuyển cho Nguyễn Ngọc Quỳnh.

Sáng 6/2, Nhất và Tuyền gặp nhau tại quán cà phê, thống nhất giao cho Nhất đứng ra thực hiện các thủ tục mua Hệ thống Realtime PCR tự động của Công ty Phương Đông với mức giá khoảng 4 tỷ đồng để bán cho CDC Hà Nội giá 7 tỷ đồng. Đồng thời cả hai bàn bạc, nếu thành công sẽ chi cho ông Nguyễn Nhật Cảm 10%, phần chênh còn lại thì hai bị can chia đôi.

Ngày 6/2, Nhất và Tuyền đến gặp Nguyễn Nhật Cảm để trao đổi về kỹ thuật, chuyên môn của sản phẩm và cam kết có thể giao hàng trong 1-2 tuần. Nguyễn Nhật Cảm đàm phán xin giảm giá và yêu cầu 3 năm bảo hành nhưng Tuyền cương quyết giữ giá 7 tỷ đồng. Bị can Tuyền cũng đề xuất Công ty Phương Đông sẽ không tham gia đấu thầu mà giao cho Nhất tìm nhà thầu đủ năng lực để thực hiện gói thầu và được ông Cảm đồng ý.

Sau khi bàn bạc thì Tuyền đi ra ngoài, còn Nhất ở lại thống nhất với ông Cảm "thương vụ" hoàn tất sẽ chi cho ông Cảm 15% giá trị của hệ thống máy.

Sau đó, Nguyễn Ngọc Nhất đã gặp và bàn bạc với Đào Thế Vinh, Giám đốc Công ty MST việc tham gia bán Hệ thống Realtime PCR và Máy tách chiết do Công ty Phương Đông nhập khẩu cho CDC Hà Nội với giá 8,2 tỷ đồng. Thực hiện việc trên, Vinh sẽ được hưởng chi phí 1,5% giá trị hợp đồng.

Mua bán lòng vòng giảm biên độ chênh lệch giá

Để giảm biên độ chênh lệch về giá mua vào, bán ra trước khi bán sản phẩm cho CDC Hà Nội, Đào Thế Vinh sử dụng pháp nhân Công ty Hưng Long (Công ty do vợ Vinh đứng tên) mua Hệ thống Realtime PCR tự động và Máy tách chiết DNA/RNA tự động của Công ty Phương Đông với giá hơn 4,1 tỷ đồng, bán cho Công ty KD với giá hơn 5,2 tỷ đồng rồi sử dụng pháp nhân Công ty MST của Vinh mua lại với giá hơn 7,8 tỷ đồng để bán cho CDC Hà Nội với giá 8,2 tỷ đồng (đúng như thỏa thuận từ trước).

Thực chất chỉ có việc Vinh mua Hệ thống Realtime PCR tự động và Máy tách chiết DNA/RNA tự động của Công ty Phương Đông với giá hơn 4,1 tỷ đồng để bán cho CDC Hà Nội với giá 8,2 tỷ đồng, không có việc mua bán sản phẩm giữa Công ty Hưng Long, Công ty KĐ và Công ty MST.

Đầu tháng 3/2020, sau khi Nhất cùng bộ phận Văn phòng Công ty MST hoàn tất hồ sơ dự thầu để Công ty MST ký Hợp đồng với CDC Hà Nội, Nguyễn Văn Chiến cùng một số nhân viên kỹ thuật của Công ty Phương Đông và Công ty MST tiến hành bàn giao, lắp đặt, vận hành và hướng dẫn sử dụng nghiệm thu thiết bị cho CDC Hà Nội.

Quá trình mua Hệ thống Realtime PCR tự động, Máy tách chiết DNA/RNA tự động theo gói thầu số 15, Nguyễn Nhật Cảm đã chỉ đạo Nguyễn Vũ Hà Thanh, Trưởng phòng Tài chính kế toán; Nguyễn Ngọc Quỳnh, Trưởng phòng Kế hoạch nghiệp vụ và Nguyễn Thị Kim Dung, Trưởng phòng Tổ chức hành chính hoàn tất hồ sơ chỉ định thầu, ấn định Công ty MST là đơn vị trúng thầu, với giá 9,54 tỷ đồng như thỏa thuận từ trước.

Đáng chú ý, trước đó, ngày 21/2, CDC Hà Nội ký hợp đồng dịch vụ thẩm định giá với Công ty Nhân Thành do Nguyễn Trần Duy (SN 1980) làm Tổng Giám đốc để yêu cầu thẩm định giá 4 gói thầu, trong đó có gói thầu số 15 và ngày 24/2, Công ty Nhân Thành ban hành Chứng thư thẩm định giá.

Kết quả thẩm định giá đưa ra đúng bằng giá do CDC Hà Nội đưa ra, trong đó xác định giá trị gói thầu số 15 là 9,54 tỷ đồng, bằng với báo giá của Công ty MST.

Công ty Nhân Thành nhận được yêu cầu thẩm định giá ngày 25/2 và phát hành Chứng thư thẩm định giá cho CDC Hà Nội vào ngày 27/2 song đã ghi lùi vào ngày 24/2. Việc ban hành Chứng thư thẩm định giá không đúng quy định, không có giá trị pháp lý đã vi phạm các Thông tư của Bộ Tài chính về thẩm định giá, đồng thời khi CDC Hà Nội làm thủ tục thanh toán phí thẩm định cho Công ty Nhân Thành đã gây thiệt hại cho Nhà nước 44 triệu đồng.

Mặc dù chưa có Chứng thư thẩm định giá, xác định giá gói thầu nhưng ngày 24/2, Nguyễn Nhật Cảm ký quyết định thành lập Tổ chuyên gia lựa chọn nhà thầu gói thầu số 15 và thành lập Tổ thẩm định các gói thầu; cùng ngày, Tổ chuyên gia có Tờ Trình và Tổ Thẩm định có Báo cáo thẩm định về việc phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu và Nguyễn Nhật Cảm ký quyết định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.

Theo lời khai của bị can Nguyễn Thanh Tuyền, bị can này có báo cáo Giám đốc Công ty Phương Đông Nguyễn Xuân Thành về kết quả buổi gặp với ông Cảm. Tuyền xin ông Thành hỗ trợ giảm giá và đồng ý bán máy cho bên Nhất với giá 3,7 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Xuân Thành thừa nhận có được Tuyền báo cáo việc gặp ông Cảm để giới thiệu hệ thống Realtime PCR tự động. Sau đó bộ phận kinh doanh của Tuyền có làm các thủ tục để ông Thành ký hợp đồng bán hệ thống máy này với giá 3,7 tỷ đồng cho Công ty Hưng Long. Tuy nhiên, ông Thành không thừa nhận biết việc Tuyền báo giá 7 tỷ đồng cho CDC Hà Nội, không biết bị can Cảm đồng ý ấn định Công ty MST được chỉ định thầu trái quy định gây hậu quả thiệt hại tài sản nhà nước.

Cơ quan điều tra xác định, ông Thành đã sử dụng pháp nhân Công ty Phương Đông để nhập khẩu hệ thống Realtime PCR với giá 2,3 tỷ đồng. Sau đó, ông Thành đã thống nhất với Tuyền, giúp Nhất câu kết, thông đồng với ông Nguyễn Nhật Cảm và hoàn thiện hồ sơ chỉ định thầu cho Công ty MST trái pháp luật.

Do đó, cơ quan điều tra cho rằng, ông Thành là người ký hợp đồng bán hệ thống máy trên với giá 3,7 tỷ đồng cho Công ty Hưng Long, cuối cùng hệ thống này về Công ty MST. Từ đó, Công ty MST bán cho CDC Hà Nội với giá 7 tỷ đồng.

"Việc ký hợp đồng hợp thức bán hệ thống Realtime PCR tự động hãng Qiagen với giá 3,712 tỷ đồng với Công ty Hưng Long giúp Công ty MST nâng giá trị hệ thống bán cho CDC Hà Nội giá 7 tỷ đồng trái pháp luật, gây thiệt hại cho Nhà nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác phòng chống dịch bệnh COVID-19, tạo dư luận xấu trong xã hội" - kết luận điều tra nêu rõ.

Theo đó, cơ quan điều tra xác định, hành vi của ông Nguyễn Xuân Thành phạm vào tội "Vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" với vai trò đồng phạm. Căn cứ kết quả điều tra, ngày 2/7, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam, lệnh khám xét đối với ông Nguyễn Xuân Thành để điều tra.

Tuy nhiên, ngày 10/9, trước khi Cơ quan CSĐT ra kết luận 2 ngày, Viện KSND Tối cao đã ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can và không phê chuẩn lệnh bắt tạm giam đối với ông Nguyễn Xuân Thành.