Chiều 11/4, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã công bố kết luận thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật đối với một số dự án đầu tư, xây dựng có liên quan đến Công ty cổ phần Phát triển Đầu tư Thái Sơn Bộ Q.P. (Thái Sơn Bộ Q.P).
Chuyển hồ sơ sang cơ quan Điều tra của Bộ Công an để điều tra
Thanh tra Chính phủ cho biết, đã chuyển hồ sơ sang cơ quan Điều tra của Bộ Công an để điều tra, làm rõ và xử lý theo quy định đối với hàng loạt nội dung:
Thứ nhất, việc giả mạo hồ sơ, tài liệu (Báo cáo tài chính, hồ sơ kê khai về máy móc thiết bị, nhân công, kinh nghiệm, hóa đơn Giá trị gia tăng…) không đúng thực tế để tham gia dự thầu tại các dự án mà Công ty Thái Sơn Bộ Q.P đã trúng thầu với vai trò là nhà đầu tư và nhà thầu xây lắp.
Thứ hai, việc thực hiện chuyển nhượng thầu sai quy định tại các dự án được lựa chọn, trúng thầu, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của dự án, trong đó, có dấu hiệu thanh toán khống khối lượng tại gói thầu số 6 thuộc Dự án kéo dài và nâng cấp đường cất hạ cánh, đường lăn và sân đỗ máy bay - Cảng hàng không Pleiku.
Việc vi phạm các quy định về vay vốn ngân hàng: kê khai, giả mạo hồ sơ về Báo cáo tài chính, năng lực, kinh nghiệm; sử dụng tài sản đảm bảo không đủ căn cứ pháp lý để vay vốn tại các ngân hàng.
Dấu hiệu trốn thuế, Bảo hiểm: hạch toán thiếu doanh thu trên 135 tỷ đồng và không đóng bảo hiểm 205 triệu đồng.
Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Quốc phòng tiếp nhận hồ sơ để xem xét, điều tra, xử lý theo quy định đối với các vi phạm trong việc góp, chuyển nhượng và quản lý vốn chủ sở hữu của Tổng công ty Thái Sơn tại Công ty Thái Sơn Bộ Q.P.
 |
| Đinh Ngọc Hệ tại toà. |
Giả mạo hồ sơ, số liệu báo cáo tài chính xin vay vốn ngân hàng
TTCP cho biết, năm 2009, Tổng công ty Thái Sơn, Bộ Quốc phòng (viết tắt là Tổng công ty Thái Sơn) có Quyết định số 823/QĐ-TS về việc góp vốn đầu tư bằng nguồn vốn tự có tại Công ty Thái Sơn Bộ Q.P trị giá 10.2 tỷ đồng, tương đương 51% vốn điều lệ. Trong đó, uỷ quyền cho ông Đinh Ngọc Hệ (tức Út "trọc"), Phó Tổng Giám đốc đại diện quản lý 21% và ông Cung Đình Minh, Tổng Giám đốc quản lý 30% vốn điều lệ của Tổng Công ty Thái Sơn tại Công ty Thái Sơn Bộ Q.P nhưng không báo cáo và chưa có ý kiến chấp thuận bằng văn bản của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.
Quá trình hoạt động, Công ty Thái Sơn Bộ Q.P nhiều lần thay đổi giấy phép kinh doanh và chuyển nhượng cổ phần. Năm 2013, Công ty Thái Sơn Bộ Q.P thay đổi đăng ký kinh doanh với nội dung tăng vốn điều lệ từ 20 tỷ đồng lên 120 tỷ đồng, theo đó, số tiền tương ứng Tổng công ty Thái Sơn đăng ký góp vốn là 24 tỷ đồng. Thực tế, đến thời điểm thanh tra, Tổng công ty Thái Sơn đã đăng ký góp vốn với tổng số tiền là 34.2 tỷ đồng nhưng không thực góp.
TTCP cho biết, hầu hết các báo cáo tài chính từ khi thành lập năm 2009 đến năm 2017 được sử dụng để kê khai quyết toán thuế hằng năm với các cơ quan Thuế nhưng không được kiểm toán.
Nhưng trong các hồ sơ xin vay vốn của Công ty Thái Sơn Bộ Q.P tại các chi nhánh của Ngân hàng BIDV (Thành Đô, Bà Chiểu...); hồ sơ tham gia liên danh nhà đầu tư các dự án BOT, BT (Cầu Việt Trì mới, Quốc lộ 20 đoạn Km123-Km268) và hồ sơ dự thầu một số gói thầu xây lắp thấy: các báo cáo tài chính có đóng dấu, ký xác nhận của một số công ty kiểm toán (như: FAC, HDT, VNASC, SG-VN, Đệ Nhất...). Tuy nhiên, qua xác minh, một số đơn vị tư vấn đã xác nhận không thực hiện kiểm toán các báo cáo tài chính của Công ty Thái Sơn Bộ Q.P.
Về số liệu tại các báo cáo tài chính “được cho là đã kiểm toán” để xin vay vốn, dự thầu đều phản ánh Công ty Thái Sơn Bộ Q.P có đủ năng lực; nhưng so với báo cáo tài chính để quyết toán thuế hàng năm có nhiều sai khác, không đúng thực tế, tình hình tài chính rất yếu kém, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu luôn âm, lỗ (năm 2015 lỗ 4,21 tỷ đồng; năm 2016 lỗ 5,975 tỷ đồng, năm 2017 lỗ 628 triệu đồng).
Những việc làm trên của Công ty Thái Sơn Bộ Q.P, các đơn vị, cá nhân liên quan có dấu hiệu giả mạo hồ sơ, số liệu báo cáo tài chính trong việc xin vay vốn ngân hàng và tham gia dự thầu các dự án.
Không đủ năng lực vẫn được ưu ái trúng thầu rồi bán thầu hàng loạt dự án
TTCP cho biết, tài sản cố định đủ hồ sơ chứng minh đến thời điểm năm 2017 của Công ty Thái Sơn Bộ Q.P có tổng giá trị theo nguyên giá khoảng 120 tỷ đồng, trong đó, chủ yếu là: 1 bồn chứa dầu và khoảng từ 10 đến 40 xe ô tô du lịch từ 4 đến 7 chỗ ngồi, không có máy móc, thiết bị phục vụ thi công, xây lắp các công trình được giao nhận thầu.
Theo sổ sách, kế toán tiền lương từ khi thành lập (tháng 9/2009) đến tháng 12/2014, Công ty có rất ít lực lượng nhân công, chủ yếu chỉ có nhân viên phòng hành chính, lái xe, kế toán, thủ quỹ… và một số rất ít cán bộ kỹ thuật xây dựng (các năm 2009, 2010, 2011, 2013 chỉ có 01 người, năm 2012 không có, đến 12/2014 mới có 04 người thuộc Phòng dự án).
Theo hồ sơ tham gia dự thầu các dự án với vai trò là thành viên liên danh và nhà thầu xây lắp, Công ty Thái Sơn Bộ Q.P có kê khai về kinh nghiệm đã tham gia một số dự án với vai trò là nhà thầu, nhưng thực tế chỉ đứng tên, chưa trực tiếp thực hiện gói thầu, dự án nào tương tự như Hồ sơ yêu cầu hay Hồ sơ mời thầu và sau khi được lựa chọn, trúng thầu, Công ty Thái Sơn Bộ Q.P đã chuyển nhượng lại cho các đơn vị khác thực hiện như: một số gói thầu tại các dự án BOT và BT (Cầu Việt Trì mới, Quốc lộ 20 đoạn Km 123-Km268) chủ yếu do Tổng công ty 319 và Cienco I thi công; các gói thầu xây lắp (tại sân bay Pleiku, sân bay Cam Ranh, tại Quảng Ninh, Long An, Hà Nội …) cũng được chuyển nhượng toàn bộ cho các nhà thầu phụ khác thực hiện thi công xây lắp.
Như vậy, thực chất Công ty Thái Sơn Bộ Q.P không có đủ năng lực về máy móc, thiết bị, nhân công và kinh nghiệm để đáp ứng yêu cầu thực hiện các dự án, gói thầu nhưng vẫn được các chủ đầu tư lựa chọn trúng thầu.
Theo Thanh tra Chính phủ, tại Dự án khôi phục cải tạo quốc lộ 20 đoạn Km123+105,17 đến Km268+000 theo hình thức BOT kết hợp BT do Bộ GTVT chỉ định nhà đầu tư thực hiện dự án là liên danh Tổng Công ty 319 - Bộ Quốc phòng, Công ty Thái Sơn Bộ Q.P và Công ty Yên Khánh, công trình được khởi công năm 2014, hoàn thành năm 2015; tổng vốn đầu tư là 4.110 tỷ đồng. Tuy nhiên, cả 3 nhà đầu tư đều không đạt yêu cầu về vốn chủ sở hữu theo các quy định nhưng vẫn được Bộ GTVT phê duyệt;
Theo đề xuất của nhà đầu tư, "mức thu phí từ năm 2016 bằng 3,5 lần mức thu phí đường bộ đầu tư bằng vốn ngân sách Nhà nước quy định" là không đúng quy định của Bộ Tài chính nhưng vẫn được Ban Quản lý dự án 7 đánh giá đạt để Bộ GTVT lựa chọn làm nhà đầu tư.
Đáng chú ý, năm 2016, Bộ GTVT còn chấp thuận giao cho Công ty Thái Sơn Bộ Q.P thực hiện thi công Gói thầu số 23, sau đó, đã chuyển nhượng toàn bộ khối lượng công việc này cho Công ty TNHH MTV Vạn Tường thực hiện.
Như vậy, mặc dù các điều kiện về năng lực, hồ sơ của Công ty Thái Sơn Bộ Q.P chưa đáp ứng yêu cầu và không đúng quy định nhưng vẫn được Tổ chuyên gia đấu thầu, Ban Quản lý dự án 7 trình để Bộ Giao thông vận tải phê duyệt chỉ định Nhà đầu tư tại Quyết định số 4208/QĐ-BGTVT ngày 20/12/2013 và được chấp thuận giao gói thầu số 23, nhưng lại chuyển nhượng thầu, vi phạm khoản 8a, điều 89 luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 ngày 26/11/2013 quy định về các hành vi bị cấm trong đấu thầu.
Công tác quản lý đầu tư xây dựng công trình còn có nhiều tồn tại, thiếu sót, sai phạm đã được các cơ quan chức năng thanh tra, kiểm toán phát hiện, kiến nghị… nhưng chưa được Bộ Giao thông vận tải kiểm tra, làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm để xử lý theo quy định như: việc lập dự toán, áp dụng định mức, đơn giá, thiết kế, ký kết hợp đồng, hoàn công, nghiệm thu thanh toán…
Công ty Thái Sơn Bộ Q.P không đủ năng lực nhưng vẫn tham gia dự thầu các gói thầu xây lắp tại các dự án và được lựa chọn bằng hình thức chỉ định hoặc trúng thầu, sau đó, chuyển nhượng thầu không đúng quy định hầu hết khối lượng công việc cho các nhà thầu khác thi công để hưởng lợi; hoạch toán thiếu doanh thu 135 tỷ đồng, có dấu hiệu trốn thuế, gây thất thu cho ngân sách nhà nước tạm tính là 31 tỷ đồng. Những việc làm trên là vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật về đấu thầu, thuế và quản lý đầu tư xây dựng. Trách nhiệm này thuộc Công ty Thái Sơn Bộ Q.P, chủ đầu tư các dự án và các đơn vị, cá nhân liên quan.