Đại biểu Quốc hội hiến kế giải phẫu “khối u” nợ xấu

90% nợ xấu là tiền của nhân dân

Thảo luận về dự thảo Nghị quyết xử lý nợ xấu, ĐBQH Nguyễn Văn Thắng (Hà Nội) - Chủ tịch ngân hàng TMCP Công thương (VietinBank) - cho rằng, trong hoạt động kinh doanh ngân hàng, nợ xấu phát sinh là vấn đề tất yếu. Nợ xấu phát sinh do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan nhưng nợ xấu phát sinh cao đột biến đều xuất phát từ các cú sốc của nền kinh tế. Tại Việt Nam, số liệu thống kê cho thấy, nợ xấu phát sinh đột biến từ năm 2012 với con số lên đến 17% tổng dư nợ. Nguyên nhân chủ yếu là do khủng hoảng thị trường bất động sản, chứng khoán và nền kinh tế tăng trưởng nóng trong giai đoan trước đó.

“Hệ thống ngân hàng tích cực xử lý nhưng con số hiện nay rất lớn, nợ xấu và tiềm ẩn nợ xấu ở con số khoảng xấp xỉ 600 nghìn tỷ đồng và chiếm tới 1,8% theo báo cáo. Việt Nam là quốc gia duy nhất đến nay có nợ xấu của nền kinh tế vượt 10% mà không có một tổ chức tín dụng nào đổ vỡ, có thể nói đây là sự cố gắng rất lớn của Đảng và Nhà nước. Trong 600.000 tỷ này, chúng ta phải xác định 90% là tiền của nhân dân, ngân hàng chỉ có 10%, do vậy vấn đề cấp bách để xử lý khoản này là để bảo vệ không chỉ cho hoạt động tín dụng mà bảo vệ cho chính người dân, những người đang gửi tiền trong hệ thống các tổ chức tín dụng và làm sao chúng ta vận hành đưa 600 ngàn tỷ này quay trở lại phục vụ cho tăng trưởng kinh tế, khi nguồn lực còn rất hạn chế. Với con số này chúng ta có thể xây dựng được ba sân bay Long Thành mà Quốc hội đã bàn, với con số trên 200 ngàn tỷ thôi chúng ta đã thấy rất khó khăn rồi, còn đây là 600 ngàn tỷ”, ĐBQH Nguyễn Văn Thắng nói.

ĐBQH Đỗ Văn Sinh (Quảng Trị) cho rằng, nợ xấu là vấn nạn hiện nay, thậm chí có thể gọi là quốc nạn đang hiện hữu, đó là một số ngân hàng đang là con tin của các con nợ lớn.

“Nền kinh tế của chúng ta hiện nay đang phụ thuộc vào nguồn vốn của các tổ chức tín dụng ngân hàng. Vì vậy, để phát triển nền kinh tế, cả hệ thống chính trị cần phải kịp thời vào cuộc để ra tay xử lý triệt để nợ xấu, giải cứu hệ thống tổ chức tín dụng cũng là cứu cánh cho nền kinh tế của chúng ta. Đồng thời, phải nghiêm trị đối với các tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm lừa đảo, lộng hành, thao túng gây hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế và dân tộc chúng ta, để lập lại trật tự kỷ cương, làm lành mạnh thị trường tiền tệ tài chính của quốc gia”.

Góp ý tại phiên thảo luận, nhiều ĐBQH ủng hộ dự thảo Nghị quyết xử lý nợ xấu và đề nghị cần sớm ban hành Nghị quyết để xử lý cục máu đông nợ xấu, khơi thông dòng tín dụng. Bên cạnh đó, các ĐBQH cũng đề nghị, nghị quyết ban hành phải có cơ chế mạnh mẽ, đặc thù để xử lý dứt điểm nợ xấu.

ĐBQH Đỗ Văn Sinh cho biết: “Tôi đồng tình trong nghị quyết của Quốc hội cần phải quy định, xử lý thật nghiêm các tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật, tránh việc hợp thức hóa sai phạm do chủ quan, cố ý gây ra. Nợ xấu xảy ra chủ yếu do nguyên nhân khách quan như hạn hán, lũ lụt, dịch bệnh, khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, biến động của thị trường trong nước, ngoài nước và kinh tế vĩ mô. Vì trong nhiều năm qua, nợ xấu không được xử lý kịp thời do nhiều nguyên nhân như trên, cũng như hành lang pháp lý chưa đầy đủ, chưa đồng bộ, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong việc xử lý nợ xấu chưa nhịp nhàng, dẫn đến nợ xấu đã chồng chất”.

Nhiều ĐBQH cũng đưa ra góp ý về những nội dung trong dự thảo Nghị quyết xử lý nợ xấu. Trong đó đặc biệt chú trọng đến quyền thu giữ tài sản đảm bảo.

ĐBQH Nguyễn Văn Thắng nhận định, mặc dù tên gọi là nghị quyết về nợ xấu, nhưng vấn đề cốt lõi ở đây chính là việc ban hành các cơ chế để thu giữ và xử lý tài sản bảo đảm của các khoản nợ.

“Hiện nay, chúng ta đã có thị trường mua bán nợ xấu nhưng chưa hoàn chỉnh, thiếu hụt hàng hóa trầm trọng, đặc biệt những hàng hóa có giá trị các khoản nợ gắn với bất động sản do chưa đủ điều kiện pháp lý để đưa ra giao dịch. Bên cạnh đó, lực lượng tham gia thị trường với tư cách là người mua còn rất hạn chế, do những quy định về điều kiện để tham gia. Công ty quản lý tài sản (VAMC) được thành lập để đóng vai trò chủ lực hỗ trợ cho các tổ chức tín dụng xử lý nợ xấu lại chưa có cơ chế và nguồn lực cần thiết để vận hành như kỳ vọng. Như vậy, việc Quốc hội phê chuẩn nghị quyết xử lý nợ xấu sẽ tháo gỡ được nút thắt, tạo ra một thị trường mua bán nợ đúng nghĩa, các khoản nợ xấu này sẽ được bán và thu hồi nhanh hơn”, ông Thắng nói.

ĐBQH Nguyễn Văn Thắng đề xuất, Quốc hội cho phép áp dụng nghị quyết xử lý nợ xấu bao gồm cả các khoản hiện tại và phát sinh. Đại biểu lý giải, vì nghị quyết này chỉ có 5 năm, chúng ta không tốn nguồn lực mà chỉ có cơ chế và quy định, cần xử lý và thu hồi được càng nhiều càng tốt trong giai đoạn 5 năm khi nghị quyết ban hành.

ĐBQH Nguyễn Duy Hữu (Đắk Lắk) cho rằng, Nghị quyết cần cân nhắc thật kỹ lưỡng về quyền thu giữ tài sản đảm bảo quy định tại Điều 7. Đại biểu đưa ra phân tích, theo quy định của Khoản 2, Điều 14 Hiến pháp năm 2013 thì quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe cộng đồng.

ĐBQH Đinh Duy Vượt (Gia Lai) cho rằng, quy định chế tài trong thu giữ tài sản bảo đảm, đây là việc khó khăn và vất vả. Vì trong thực tiễn có nhiều tình huống xảy ra, hậu quả trách nhiệm pháp lý khó lường trước, do đó cần có quy định chi tiết, đặc biệt là lực lượng công an tham gia phải đảm bảo thực thi đúng quy định của pháp luật. Phải coi đây là nhiệm vụ nhạy cảm với xã hội hiện nay.

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) đưa ra nhận định, đây là nghị quyết mang tính chất nhất thời và cá biệt, không mang tính chất văn bản pháp quy, trong khi chúng ta đang sửa đổi luật về tín dụng và ngân hàng. Vì vậy, đại biểu đề nghị nên cân nhắc, có nên kéo dài đến 5 năm hay không, hay quy định sau khi Luật các tổ chức tín dụng được sửa chữa thì áp dụng theo luật.

Phát biểu kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển nói rằng: “Các ĐBQH đã tham gia vào nhiều nội dung về dự thảo nghị quyết về xử lý nợ xấu và dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng, nhất là về dự thảo nghị quyết xử lý nợ xấu các đại biểu cũng quan tâm đến khái niệm nợ xấu, vấn đề quyền thu giữ tài sản, bán nợ xấu theo cơ chế thị trường và nhấn mạnh không dùng ngân sách nhà nước để xử lý nợ xấu, không dùng cơ chế thuế, phí để xử lý nợ xấu. Tuy nhiên, chúng ta cho phép các ngân hàng trích tăng dự phòng rủi ro có nghĩa là giảm thu ngân sách nhà nước, và cũng cần làm rõ thêm trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân gây ra nợ xấu và không được coi nghị quyết này là đặc quyền cho các tổ chức tín dụng tiếp tục lại gây ra nợ xấu mới”.