Vậy có những điểm độc đáo nào xoay quanh lễ hội truyền thống đặc biệt này?
1. Hoạt động của lễ hội bắt đầu từ sớm
Dù đặc trưng của lễ hội là việc ném bột màu, nhưng từ đêm hôm trước (gọi là Holika Dahan - buổi tối của lửa trại), người dân đã đốt một hình nộm mang tính biểu tượng để tưởng nhớ việc diệt trừ nữ quỷ Holika. Sang ngày thứ hai và cũng là ngày nổi bật nhất của lễ hội, gọi là ngày Rangwali Holi, mọi người sẽ cùng ném một loại bột màu đặc biệt. Những bột màu này đã được chuẩn bị từ sớm và trẻ em luôn hào hứng tập ném bột vào “mục tiêu”. Tại vùng Braj của Ấn Độ, lễ hội Holi kéo dài trong 16 ngày.
2. Biểu tượng của cái thiện chiến thắng cái ác
Cái tên Holi xuất phát từ nữ quỷ Holika, em gái của vị vua độc ác Hiranyakashyap trong thần thoại Hindu. Tương truyền, Hiranyakashyap đã cố gắng ngăn cấm con trai mình là Prahlad thờ phụng một trong những vị thần của đạo Hindu, Vishnu, nhưng Prahlad vẫn kiên trì không từ bỏ. Vì vậy, nhà vua ra lệnh cho Prahlad và Holika (người miễn nhiễm với lửa) ngồi trên giàn thiêu (một phần của nghi thức tang lễ hoặc hành quyết). Khi ngọn lửa ập đến, trong khi Holika bị thiêu chết thì Prahlad đã sống sót một cách thần kỳ vì đã kêu gọi sự giúp đỡ của Thần Vishnu. Vì vậy, lễ hội Holi đóng vai trò như một lời nhắc nhở về chiến thắng của cái thiện trước cái ác, phản ánh niềm tin của người Hindu rằng đức tin và sự tận tâm sẽ dẫn lối đến sự cứu rỗi mà bất kỳ ai tin tưởng đều có thể đạt được.
Người dân Ấn Độ tổ chức lễ hội Holi. Ảnh: Getty Images
3. Món bánh nhân truyền thống
Các gia đình trên khắp Ấn Độ chuẩn bị gujiya, một loại bánh ngọt giống như bánh bao với nhân là trái cây khô và các loại hạt được tẩm gia vị thảo quả. Gujiya có nhiều loại, các loại nhân phổ biến bao gồm quả hồ trăn, hạt điều, dừa và nho khô, là những loại nhân được ưa chuộng cho đêm Holika Dahan.
Bánh Gujiya. Ảnh: Getty Images
4. Đồ uống có từ 3.000 năm
Một số người cụng ly trong lễ hội Holi bằng bhang – một loại đồ uống có màu trắng đục như sữa trộn với hỗn hợp búp và lá cần sa mọc trên dãy Himalaya. Món đồ uống này đã có truyền thống 3.000 năm, có liên hệ với vị thần tu sĩ quyền năng Shiva trong thần thoại Ấn Độ và được bán trong các cửa hàng bhang do chính phủ điều hành.
Ảnh: THE RQS BLOG
5. Bột màu
Truyền thuyết kể rằng sau khi bị một con quỷ nguyền rủa sẽ có làn da màu xanh lam, vị thần của lòng trắc ẩn, tình yêu, và trí tuệ Krishna lo lắng rằng người bạn đời có làn da trắng của mình, Radha, sẽ không còn yêu ông nữa. Khi ông phàn nàn với mẹ mình là Yashoda, bà đã trả lời một cách trêu chọc rằng Krishna hãy vẽ khuôn mặt của Radha bằng một màu sắc bất kỳ, vì vậy ông đã làm theo. Các loại bột màu (gọi là gulal) được ném ra trong lễ hội gợi nhớ đến câu chuyện về thần Krishna.
6. Hiện đại nhưng gây hại
Trước đây, gulal được làm từ hoa, gia vị và các nguyên liệu tự nhiên khác như cây Vông nem và cây Gièng gièng, chứa nhiều dược tính và có lợi cho da. Từ giữa thế kỷ 19, thuốc nhuộm tổng hợp trở nên phổ biến hơn nhưng lại có nhiều rủi ro. Vào năm 2012, khoảng 200 người đã được đưa vào bệnh viện ở Mumbai vì ngộ độc màu. Mặc dù chính phủ Ấn Độ đang khuyến khích các sản phẩm nội địa và quay trở lại sản xuất bột màu từ thực vật nhưng ngày nay hầu hết gulal được sử dụng trong lễ hội Holi là sản phẩm nguồn gốc từ Trung Quốc.
7. Màu sắc mang ý nghĩa
Các màu sắc của gulal trong lễ hội Holi có ý nghĩa đặc biệt. Màu đỏ tượng trưng cho tình yêu, khả năng sinh sản và hôn nhân. Màu xanh tượng trưng cho thần Krishna, và màu xanh lá cây tượng trưng cho những khởi đầu mới.
Các màu sắc từ bột nhuộm gulal mang nhiều ý nghĩa. Ảnh: Getty Images
8. Dọn dẹp sau lễ hội
Để tránh xảy ra thảm họa, người dân được khuyên nên dưỡng ẩm tốt cho tóc và da để giúp ngăn ngừa vết ố từ gulal. Quần áo sau lễ hội cũng thường bị bỏ đi.
9. Niềm vui lan tỏa
Holi có sức ảnh hưởng vượt ra ngoài Ấn Độ. Vốn là lễ hội truyền thống của những người theo đạo Hindu nhưng giờ đây ai cũng có quyền tham gia. Người theo đạo Hindu ăn mừng ở Bangladesh và Pakistan, cùng với các quốc gia khác có cộng đồng Hindu giáo lớn như Suriname, Nam Phi và Malaysia. Anh và Mỹ cũng tổ chức các bữa tiệc, buổi hòa nhạc và sự kiện trên khắp đất nước, giúp nhiều người có thể tham gia các lễ hội.