Ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời (2/9/1945); để chống lại âm mưu xâm lược của thực dân Pháp, ngày 19/9/1945, Chi đội Thiện Thuật - chi đội giải phóng quân đầu tiên của tỉnh Quảng Trị được thành lập đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của lực lượng vũ trang Bình - Trị - Thiên. Ảnh: Lễ thành lập Chi đội Thiện Thuật ( Trung đoàn 95) tại thị xã Quảng Trị ngày 19/9/1945 – Nguồn: BTQĐChi đội Thiện Thuật được hình thành trên cơ sở các đội tự vệ vũ trang ra đời trong cao trào vận động giải phóng dân tộc và chọn lựa một số cựu sĩ quan, binh sĩ của chính quyền cũ tự nguyện tham gia, với những vũ khí trang bị thô sơ. Ảnh: Trang bị thô sơ của Trung đoàn trong những ngày đầu thành lập - Ảnh: BTQĐLà đơn vị chủ lực cơ động đầu tiên của lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Trị, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn là những đơn vị đầu tiên nổ súng trong cuộc kháng chiến chống Pháp; chặn quân Pháp ở Lao Bảo, Khe Sanh tháng 10/1945, đánh địch ở Sê Pôn tháng 12/1945; gây cho địch nhiều thiệt hại lớn ở Rào Quán, Khe Sanh, Lao Bảo, Đông Hà. Ảnh: Trung đoàn làm Lễ tuyên thệ trước khi lên đường tham gia chiến dịch Đông Xuân 1953-1954 – Nguồn: BTQĐTháng 6/1946, Chi đội Thiện Thuật được tăng cường, kiện toàn một bước về quân số, tổ chức biên chế và đổi tên gọi là Trung đoàn Thiện Thuật; cuối năm 1947, Trung đoàn Thiện Thuật được tăng cường lực lượng, trang bị và đổi tên gọi là Trung đoàn 95 và giữ tên gọi đó cho đến tận ngày nay. Ảnh: Một cảnh sinh hoạt của bộ đội Trung đoàn 95 tại Chiến khu 2 năm 1948 – Nguồn: BTQĐTrong cuộc kháng chiến chống Pháp trường kỳ, gian khổ, Trung đoàn 95 là những đơn vị thiện chiến tại chiến trường khu Bốn; là nguồn cảm hứng để nhạc sĩ tài ba Nguyễn Văn Thương sáng tác lên tráng ca bất hủ: Bình Trị Thiên khói lửa. Ảnh: Cố nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương - Nguồn: Wkipedia.Những trận chiến đấu tiêu biểu của Trung đoàn như trận chiến ở đèo Tân Lâm, với trang bị thô sơ, nhưng Trung đoàn đã đánh bại cuộc tiến công của địch, tiêu diệt tại trận địa 300 tên địch, làm bị thương hàng trăm tên khác; đánh chìm 39 thuyền, 1 ca nô và phá hủy 7 xe cơ giới. Ảnh: Chiến lợi phẩm Trung đoàn thu được của địch trong trận tập kích đèo Tân Lâm- Quảng Trị (9/1948) – Nguồn: BTQĐTiếp đó là chiến thắng trong các trận Chợ Cạn (ngày 16/11/1948), Mai Xá (ngày 28/12/1948) và những chiến thắng vang dội như: Đầu Mầu, Rào quán, Đông Nam, Chấp lễ, Hạ cờ, Đông Hà... đã tạo nên truyền thống “đánh thắng trận đầu” của Trung đoàn sau này. Ảnh: Một cảnh huấn luyện của bộ đội Trung đoàn 95 tại Chiến khu 2 năm 1948 – Nguồn: BTQĐTrong trận vận động chống càn Thanh Hương - Mỹ Xuyên (ngày 11/3/1951), cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 95 đã tiêu diệt 300 tên, làm cho tương quan lực lượng tiến triển theo chiều hướng có lợi cho ta, giữ vững thế trận chiến tranh nhân dân ở Quảng Trị. Sau chiến thắng này, Trung đoàn được Bác Hồ gửi thư khen. Ảnh: Sa bàn về diễn biến trận Thanh Hương – Mỹ Xuyên tại Bảo tàng Lịch sử tỉnh Thừa Thiên – Huế - Nguồn: Báo Thừa Thiên – Huế.Năm 1951, lực lượng vũ trang của ta có những bước phát triển nhảy vọt, các đại đoàn (nay gọi là sư đoàn) chủ lực ra đời, trong đó có Đại đoàn 325 (đoàn Bình Trị Thiên) và Trung đoàn là lực lượng nòng cốt của Đại đoàn 325 ngay từ ngày đầu thành lập; trong cuộc tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953 - 1954, Trung đoàn chiến đấu ở vùng đồng bằng Sông Hồng, giải phóng thị xã Ninh Bình, Phủ Lý và thành phố Nam Định. Ảnh: Cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn và nhân dân Phủ Lý, Nam Định vui mừng chiến thắng tại mặt trận Hà - Nam - Ninh (6/1954) – Nguồn: BTQĐTrong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Trung đoàn đã nhanh chóng phát triển lực lượng từ Trung đoàn 95 thành bốn trung đoàn (95A, 95B, 95C, 95D) để chi viện cho các chiến trường. Ảnh: Chiến sĩ của Trung đoàn táo bạo thọc sâu tiêu diệt địch ở điểm cao 832, 845 tại căn cứ Tà Cơn tháng 4/1965 – Nguồn: BTQĐTrung đoàn là một trong những đơn vị chiến đấu ngoan cường ở chiến trường khu Bốn, các trận chiến ác liệt như chốt giữ Thành cổ Quảng Trị trong 81 ngày đêm (1972); tiến công giải phóng Buôn Ma Thuột; đánh chiếm thị xã Xuân Lộc và mở “cánh cửa thép” phía bắc Sài Gòn (1975), để các binh đoàn chủ lực của ta tiến công vào giải phóng Sài Gòn. Ảnh: Chiến sĩ Trung đoàn đọc thư nhà giữa chiến trường - Nguồn: BTQĐSau giải phóng Miền Nam, Trung đoàn cùng với các đơn vị trong Sư đoàn 325 giúp nước bạn Lào truy quét lực lượng FULRO, ổn định cơ sở; tháng 12/1978, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã chiến đấu giúp nước bạn Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Pôn Pốt - Iêng Xa ri, tạo nên chiến thắng: Túc Mía - Dốc Mía nổi tiếng. Ảnh: Quân tình nguyện Việt Nam phản kích quân Pol Pot. Ảnh tư liệu - Nguồn: TTXVNTháng 2/1979, chiến tranh biên gới phía Bắc nước ta nổ ra, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn là một trong những đơn vị được cơ động bằng cầu hàng không từ sân bay Tân Sơn Nhất ra miền Bắc; chuẩn bị phản công thì đối phương tuyên bố rút quân. Ảnh: Lễ tuyên thệ chiến sĩ mới của Trung đoàn 95 năm 2020 – Nguồn: Khanh LuyếnNăm 1988, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã tổ chức thay phiên chiến đấu phòng ngự và bàn giao trận địa thuộc biên giới Vị Xuyên - Hà Tuyên cho đơn vị bạn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; bảo vệ vững chắc từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc. Ảnh: Kiểm tra bắn đạn thật bài 1 súng tiểu liên AK đối với chiến sĩ mới nhập ngũ năm 2020 – Nguồn QĐND.Bước vào thời kỳ đổi mới xây dựng đất nước, xây dựng quân đội theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, Trung đoàn đã kế thừa và phát huy truyền thống, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Ảnh: Các hoạt động dân vận của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn tại địa phương đóng quân – Nguồn: Khanh Luyến.Trải qua 75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Trung đoàn và Tiểu đoàn 5 vinh dự được Đảng, Nhà nước, Quốc hội tuyên dương danh hiệu cao quý “Anh hùng lực lượng vũ tranh nhân dân”. Lớp lớp cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 95 đã viết lên truyền thống vẻ vang “Đoàn kết, Kiên cường, Thần tốc, Táo bạo, Quyết thắng”. Ảnh: Các hoạt động dân vận của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn tại địa phương đóng quân – Nguồn: Khanh Luyến. Video Trung đoàn 95 sẵn sàng cho mùa huấn luyện mới - Nguồn: QPVN
Ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời (2/9/1945); để chống lại âm mưu xâm lược của thực dân Pháp, ngày 19/9/1945, Chi đội Thiện Thuật - chi đội giải phóng quân đầu tiên của tỉnh Quảng Trị được thành lập đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của lực lượng vũ trang Bình - Trị - Thiên. Ảnh: Lễ thành lập Chi đội Thiện Thuật ( Trung đoàn 95) tại thị xã Quảng Trị ngày 19/9/1945 – Nguồn: BTQĐ
Chi đội Thiện Thuật được hình thành trên cơ sở các đội tự vệ vũ trang ra đời trong cao trào vận động giải phóng dân tộc và chọn lựa một số cựu sĩ quan, binh sĩ của chính quyền cũ tự nguyện tham gia, với những vũ khí trang bị thô sơ. Ảnh: Trang bị thô sơ của Trung đoàn trong những ngày đầu thành lập - Ảnh: BTQĐ
Là đơn vị chủ lực cơ động đầu tiên của lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Trị, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn là những đơn vị đầu tiên nổ súng trong cuộc kháng chiến chống Pháp; chặn quân Pháp ở Lao Bảo, Khe Sanh tháng 10/1945, đánh địch ở Sê Pôn tháng 12/1945; gây cho địch nhiều thiệt hại lớn ở Rào Quán, Khe Sanh, Lao Bảo, Đông Hà. Ảnh: Trung đoàn làm Lễ tuyên thệ trước khi lên đường tham gia chiến dịch Đông Xuân 1953-1954 – Nguồn: BTQĐ
Tháng 6/1946, Chi đội Thiện Thuật được tăng cường, kiện toàn một bước về quân số, tổ chức biên chế và đổi tên gọi là Trung đoàn Thiện Thuật; cuối năm 1947, Trung đoàn Thiện Thuật được tăng cường lực lượng, trang bị và đổi tên gọi là Trung đoàn 95 và giữ tên gọi đó cho đến tận ngày nay. Ảnh: Một cảnh sinh hoạt của bộ đội Trung đoàn 95 tại Chiến khu 2 năm 1948 – Nguồn: BTQĐ
Trong cuộc kháng chiến chống Pháp trường kỳ, gian khổ, Trung đoàn 95 là những đơn vị thiện chiến tại chiến trường khu Bốn; là nguồn cảm hứng để nhạc sĩ tài ba Nguyễn Văn Thương sáng tác lên tráng ca bất hủ: Bình Trị Thiên khói lửa. Ảnh: Cố nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương - Nguồn: Wkipedia.
Những trận chiến đấu tiêu biểu của Trung đoàn như trận chiến ở đèo Tân Lâm, với trang bị thô sơ, nhưng Trung đoàn đã đánh bại cuộc tiến công của địch, tiêu diệt tại trận địa 300 tên địch, làm bị thương hàng trăm tên khác; đánh chìm 39 thuyền, 1 ca nô và phá hủy 7 xe cơ giới. Ảnh: Chiến lợi phẩm Trung đoàn thu được của địch trong trận tập kích đèo Tân Lâm- Quảng Trị (9/1948) – Nguồn: BTQĐ
Tiếp đó là chiến thắng trong các trận Chợ Cạn (ngày 16/11/1948), Mai Xá (ngày 28/12/1948) và những chiến thắng vang dội như: Đầu Mầu, Rào quán, Đông Nam, Chấp lễ, Hạ cờ, Đông Hà... đã tạo nên truyền thống “đánh thắng trận đầu” của Trung đoàn sau này. Ảnh: Một cảnh huấn luyện của bộ đội Trung đoàn 95 tại Chiến khu 2 năm 1948 – Nguồn: BTQĐ
Trong trận vận động chống càn Thanh Hương - Mỹ Xuyên (ngày 11/3/1951), cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 95 đã tiêu diệt 300 tên, làm cho tương quan lực lượng tiến triển theo chiều hướng có lợi cho ta, giữ vững thế trận chiến tranh nhân dân ở Quảng Trị. Sau chiến thắng này, Trung đoàn được Bác Hồ gửi thư khen. Ảnh: Sa bàn về diễn biến trận Thanh Hương – Mỹ Xuyên tại Bảo tàng Lịch sử tỉnh Thừa Thiên – Huế - Nguồn: Báo Thừa Thiên – Huế.
Năm 1951, lực lượng vũ trang của ta có những bước phát triển nhảy vọt, các đại đoàn (nay gọi là sư đoàn) chủ lực ra đời, trong đó có Đại đoàn 325 (đoàn Bình Trị Thiên) và Trung đoàn là lực lượng nòng cốt của Đại đoàn 325 ngay từ ngày đầu thành lập; trong cuộc tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953 - 1954, Trung đoàn chiến đấu ở vùng đồng bằng Sông Hồng, giải phóng thị xã Ninh Bình, Phủ Lý và thành phố Nam Định. Ảnh: Cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn và nhân dân Phủ Lý, Nam Định vui mừng chiến thắng tại mặt trận Hà - Nam - Ninh (6/1954) – Nguồn: BTQĐ
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Trung đoàn đã nhanh chóng phát triển lực lượng từ Trung đoàn 95 thành bốn trung đoàn (95A, 95B, 95C, 95D) để chi viện cho các chiến trường. Ảnh: Chiến sĩ của Trung đoàn táo bạo thọc sâu tiêu diệt địch ở điểm cao 832, 845 tại căn cứ Tà Cơn tháng 4/1965 – Nguồn: BTQĐ
Trung đoàn là một trong những đơn vị chiến đấu ngoan cường ở chiến trường khu Bốn, các trận chiến ác liệt như chốt giữ Thành cổ Quảng Trị trong 81 ngày đêm (1972); tiến công giải phóng Buôn Ma Thuột; đánh chiếm thị xã Xuân Lộc và mở “cánh cửa thép” phía bắc Sài Gòn (1975), để các binh đoàn chủ lực của ta tiến công vào giải phóng Sài Gòn. Ảnh: Chiến sĩ Trung đoàn đọc thư nhà giữa chiến trường - Nguồn: BTQĐ
Sau giải phóng Miền Nam, Trung đoàn cùng với các đơn vị trong Sư đoàn 325 giúp nước bạn Lào truy quét lực lượng FULRO, ổn định cơ sở; tháng 12/1978, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã chiến đấu giúp nước bạn Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Pôn Pốt - Iêng Xa ri, tạo nên chiến thắng: Túc Mía - Dốc Mía nổi tiếng. Ảnh: Quân tình nguyện Việt Nam phản kích quân Pol Pot. Ảnh tư liệu - Nguồn: TTXVN
Tháng 2/1979, chiến tranh biên gới phía Bắc nước ta nổ ra, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn là một trong những đơn vị được cơ động bằng cầu hàng không từ sân bay Tân Sơn Nhất ra miền Bắc; chuẩn bị phản công thì đối phương tuyên bố rút quân. Ảnh: Lễ tuyên thệ chiến sĩ mới của Trung đoàn 95 năm 2020 – Nguồn: Khanh Luyến
Năm 1988, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã tổ chức thay phiên chiến đấu phòng ngự và bàn giao trận địa thuộc biên giới Vị Xuyên - Hà Tuyên cho đơn vị bạn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; bảo vệ vững chắc từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc. Ảnh: Kiểm tra bắn đạn thật bài 1 súng tiểu liên AK đối với chiến sĩ mới nhập ngũ năm 2020 – Nguồn QĐND.
Bước vào thời kỳ đổi mới xây dựng đất nước, xây dựng quân đội theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, Trung đoàn đã kế thừa và phát huy truyền thống, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Ảnh: Các hoạt động dân vận của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn tại địa phương đóng quân – Nguồn: Khanh Luyến.
Trải qua 75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Trung đoàn và Tiểu đoàn 5 vinh dự được Đảng, Nhà nước, Quốc hội tuyên dương danh hiệu cao quý “Anh hùng lực lượng vũ tranh nhân dân”. Lớp lớp cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 95 đã viết lên truyền thống vẻ vang “Đoàn kết, Kiên cường, Thần tốc, Táo bạo, Quyết thắng”. Ảnh: Các hoạt động dân vận của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn tại địa phương đóng quân – Nguồn: Khanh Luyến.
Video Trung đoàn 95 sẵn sàng cho mùa huấn luyện mới - Nguồn: QPVN