Tái khởi động bãi thử hạt nhân, Nga chuẩn bị “vụ nổ” lịch sử?

Bãi thử Novaya Zemlya, được thành lập từ 70 năm trước, đã chứng kiến vụ thử vũ khí hạt nhân đầu tiên vào ngày 17/9/1954 và vụ thử cuối cùng vào ngày 24/10/1990. Mặc dù thử nghiệm đã bị tạm ngưng kể từ đó, bãi thử này vẫn duy trì khả năng hoạt động. Andrey Sinitsyn, người đứng đầu trung tâm này khẳng định, toàn bộ cơ sở hạ tầng của bãi thử vẫn trong tình trạng tốt, và các cuộc thử nghiệm có thể bắt đầu bất cứ lúc nào.Liên Xô đã đơn phương dừng các cuộc thử nghiệm hạt nhân vào năm 1990. Đến năm 1996, Nga ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) và phê chuẩn vào năm 2000. Tuy nhiên, vào tháng 11/2023, Moscow quyết định hủy bỏ phê chuẩn hiệp ước này, sau khi Mỹ từ chối phê chuẩn.Những hình ảnh vệ tinh gần đây từ cuối tháng 9 cho thấy hoạt động gia tăng tại bãi thử Novaya Zemlya, với những công trình mới như đường hầm và đường xá, cùng sự gia tăng lưu lượng xe cộ. Các chuyên gia cho rằng đây có thể là dấu hiệu cho thấy Nga đang chuẩn bị cho các cuộc thử nghiệm hạt nhân trong bối cảnh căng thẳng hạt nhân toàn cầu đang gia tăng.Các nhà phân tích Mỹ nhận định rằng hành động của Nga phản ánh hoạt động tương tự tại các bãi thử hạt nhân của Mỹ và Trung Quốc, gây lo ngại về việc cả ba quốc gia này có thể đang hiện đại hóa cơ sở hạ tầng cho các cuộc thử nghiệm trong tương lai. Một số cựu quan chức tình báo cho rằng điều này có thể ám chỉ sự sẵn sàng của Nga cho các thử nghiệm hạt nhân nếu tình hình địa chính trị tiếp tục xấu đi.Một trong những sự kiện nổi bật nhất tại Novaya Zemlya là vụ thử bom Tsar Bomba vào ngày 30/10/1961, quả bom hạt nhân lớn nhất từng được kích nổ với sức công phá tương đương 50 triệu tấn TNT. Vụ nổ tạo ra quả cầu lửa khổng lồ, có thể nhìn thấy từ cách xa 1.000 km, và đám mây hình nấm bốc cao 64 km lên bầu trời. Sóng chấn động của vụ nổ đã lan tỏa ba lần quanh Trái Đất, trong khi cửa kính cách xa 900 km bị vỡ tan.Dù đã giảm một nửa công suất thiết kế từ 100 megaton để hạn chế phóng xạ, năng lượng giải phóng từ quả bom vẫn lớn hơn toàn bộ số bom được sử dụng trong Thế chiến II gấp 1.500 lần. Vụ nổ là một minh chứng rõ ràng về sức mạnh hạt nhân của Liên Xô, tạo dấu ấn sâu sắc trong cuộc đua vũ trang hạt nhân toàn cầu và gây áp lực buộc các nước phải tiến tới kiểm soát vũ khí.Gần đây, nhiều phát ngôn từ giới chính trị và quân sự Nga đã dấy lên lo ngại về khả năng Nga sẽ thực hiện một vụ thử hạt nhân để phô diễn sức mạnh trước phương Tây. Margarita Simonyan, người đứng đầu kênh truyền thông RT, đã đề xuất kích nổ một quả bom hạt nhân ngay trong lãnh thổ Nga để chứng minh sức mạnh kho vũ khí hạt nhân của quốc gia. Mặc dù phát ngôn này gây tranh cãi, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov đã nhanh chóng lên tiếng bác bỏ, khẳng định đó không phải là quan điểm chính thức của chính phủ.Tháng 10/2023, Duma Nga nhất trí bỏ phiếu rút lại sự phê chuẩn Hiệp ước CTBT, với lý do cần “cân bằng” quan hệ với Mỹ, nước chưa bao giờ phê chuẩn hiệp ước này. Một số quan chức Nga đã đề xuất thực hiện một cuộc thử hạt nhân để cảnh báo phương Tây, trong bối cảnh căng thẳng với NATO ngày càng leo thang do sự hỗ trợ quân sự cho Ukraine.Mặc dù chưa có động thái cụ thể nào, Tổng thống Vladimir Putin đã nhiều lần ám chỉ khả năng Nga sẽ tiến hành các cuộc thử nghiệm hạt nhân “nếu cần thiết”. Với cuộc xung đột Ukraine ngày càng phức tạp và phương Tây đang cân nhắc cung cấp tên lửa tầm xa cho Ukraine, khả năng Nga thực hiện một vụ thử hạt nhân để phô trương sức mạnh đang ngày càng hiện hữu.Nếu Nga quyết định thực hiện cuộc thử hạt nhân đầu tiên sau nhiều thập kỷ, đây có thể là một lời cảnh báo nghiêm trọng tới Ukraine và các đồng minh phương Tây. Sức mạnh hạt nhân của Nga và hậu quả nghiêm trọng từ các vụ thử nghiệm này có thể đẩy thế giới vào tình trạng leo thang căng thẳng, đẩy nhân loại tới nguy cơ đối đầu hạt nhân không mong muốn. (Nguồn ảnh: RT, Tass, Reuters, Sputnik, Flickr, Getty Images, Bulgarian military, Wikipedia, Topwar, Planet).

Bãi thử Novaya Zemlya, được thành lập từ 70 năm trước, đã chứng kiến vụ thử vũ khí hạt nhân đầu tiên vào ngày 17/9/1954 và vụ thử cuối cùng vào ngày 24/10/1990. Mặc dù thử nghiệm đã bị tạm ngưng kể từ đó, bãi thử này vẫn duy trì khả năng hoạt động. Andrey Sinitsyn, người đứng đầu trung tâm này khẳng định, toàn bộ cơ sở hạ tầng của bãi thử vẫn trong tình trạng tốt, và các cuộc thử nghiệm có thể bắt đầu bất cứ lúc nào.

Liên Xô đã đơn phương dừng các cuộc thử nghiệm hạt nhân vào năm 1990. Đến năm 1996, Nga ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) và phê chuẩn vào năm 2000. Tuy nhiên, vào tháng 11/2023, Moscow quyết định hủy bỏ phê chuẩn hiệp ước này, sau khi Mỹ từ chối phê chuẩn.

Những hình ảnh vệ tinh gần đây từ cuối tháng 9 cho thấy hoạt động gia tăng tại bãi thử Novaya Zemlya, với những công trình mới như đường hầm và đường xá, cùng sự gia tăng lưu lượng xe cộ. Các chuyên gia cho rằng đây có thể là dấu hiệu cho thấy Nga đang chuẩn bị cho các cuộc thử nghiệm hạt nhân trong bối cảnh căng thẳng hạt nhân toàn cầu đang gia tăng.

Các nhà phân tích Mỹ nhận định rằng hành động của Nga phản ánh hoạt động tương tự tại các bãi thử hạt nhân của Mỹ và Trung Quốc, gây lo ngại về việc cả ba quốc gia này có thể đang hiện đại hóa cơ sở hạ tầng cho các cuộc thử nghiệm trong tương lai. Một số cựu quan chức tình báo cho rằng điều này có thể ám chỉ sự sẵn sàng của Nga cho các thử nghiệm hạt nhân nếu tình hình địa chính trị tiếp tục xấu đi.

Một trong những sự kiện nổi bật nhất tại Novaya Zemlya là vụ thử bom Tsar Bomba vào ngày 30/10/1961, quả bom hạt nhân lớn nhất từng được kích nổ với sức công phá tương đương 50 triệu tấn TNT. Vụ nổ tạo ra quả cầu lửa khổng lồ, có thể nhìn thấy từ cách xa 1.000 km, và đám mây hình nấm bốc cao 64 km lên bầu trời. Sóng chấn động của vụ nổ đã lan tỏa ba lần quanh Trái Đất, trong khi cửa kính cách xa 900 km bị vỡ tan.

Dù đã giảm một nửa công suất thiết kế từ 100 megaton để hạn chế phóng xạ, năng lượng giải phóng từ quả bom vẫn lớn hơn toàn bộ số bom được sử dụng trong Thế chiến II gấp 1.500 lần. Vụ nổ là một minh chứng rõ ràng về sức mạnh hạt nhân của Liên Xô, tạo dấu ấn sâu sắc trong cuộc đua vũ trang hạt nhân toàn cầu và gây áp lực buộc các nước phải tiến tới kiểm soát vũ khí.

Gần đây, nhiều phát ngôn từ giới chính trị và quân sự Nga đã dấy lên lo ngại về khả năng Nga sẽ thực hiện một vụ thử hạt nhân để phô diễn sức mạnh trước phương Tây. Margarita Simonyan, người đứng đầu kênh truyền thông RT, đã đề xuất kích nổ một quả bom hạt nhân ngay trong lãnh thổ Nga để chứng minh sức mạnh kho vũ khí hạt nhân của quốc gia. Mặc dù phát ngôn này gây tranh cãi, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov đã nhanh chóng lên tiếng bác bỏ, khẳng định đó không phải là quan điểm chính thức của chính phủ.

Tháng 10/2023, Duma Nga nhất trí bỏ phiếu rút lại sự phê chuẩn Hiệp ước CTBT, với lý do cần “cân bằng” quan hệ với Mỹ, nước chưa bao giờ phê chuẩn hiệp ước này. Một số quan chức Nga đã đề xuất thực hiện một cuộc thử hạt nhân để cảnh báo phương Tây, trong bối cảnh căng thẳng với NATO ngày càng leo thang do sự hỗ trợ quân sự cho Ukraine.

Mặc dù chưa có động thái cụ thể nào, Tổng thống Vladimir Putin đã nhiều lần ám chỉ khả năng Nga sẽ tiến hành các cuộc thử nghiệm hạt nhân “nếu cần thiết”. Với cuộc xung đột Ukraine ngày càng phức tạp và phương Tây đang cân nhắc cung cấp tên lửa tầm xa cho Ukraine, khả năng Nga thực hiện một vụ thử hạt nhân để phô trương sức mạnh đang ngày càng hiện hữu.

Nếu Nga quyết định thực hiện cuộc thử hạt nhân đầu tiên sau nhiều thập kỷ, đây có thể là một lời cảnh báo nghiêm trọng tới Ukraine và các đồng minh phương Tây. Sức mạnh hạt nhân của Nga và hậu quả nghiêm trọng từ các vụ thử nghiệm này có thể đẩy thế giới vào tình trạng leo thang căng thẳng, đẩy nhân loại tới nguy cơ đối đầu hạt nhân không mong muốn. (Nguồn ảnh: RT, Tass, Reuters, Sputnik, Flickr, Getty Images, Bulgarian military, Wikipedia, Topwar, Planet).