Trong các khu rừng mưa nhiệt đới ở Trung và Nam Mỹ, có một đàn ếch sặc sỡ, tương đối nhỏ, thường chỉ dài khoảng 2 cm, con lớn nhất không quá 6 cm, nhưng lại là một trong những loài động vật cực độc.

Trong tự nhiên, nọc độc chúng tiết ra một lúc đủ giết chết 20.000 con chuột, có thể gọi chúng là “vua độc dược” trong giới động vật, đó là loài ếch phi tiêu độc.

Ếch phi tiêu độc như thế nào?

Mặc dù ếch phi tiêu độc là vua độc, nhưng chúng đã lặng lẽ trở thành một thành viên của "thú cưng" và giá của một con ếch phi tiêu độc ít nhất là một nghìn đô la, và một số loài thậm chí còn đắt hơn. Điều này không khỏi khiến người ta khó hiểu, tại sao lại có người nuôi một con vật có thể giết người trong phút chốc? Hôm nay chúng ta sẽ xem xét loài ếch phi tiêu độ.

Ếch phi tiêu độc không phải là tên của một loài ếch, mà là thuật ngữ chung cho tất cả các loài ếch phi tiêu độc sống trong các khu rừng mưa nhiệt đới ở Trung và Nam Mỹ, với hơn 175 loài. Họ ếch phi tiêu độc là một thành viên của phân bộ ếch mới, và phân bộ ếch mới chứa tất cả các loại ếch mà chúng ta thường thấy, vì vậy ếch phi tiêu độc cũng là một loại ếch.

Tất nhiên, không phải tất cả ếch phi tiêu độc đều có độc, trong số ít hơn 200 loài ếch phi tiêu độc được biết đến, chỉ có 55 loài là độc, đặc điểm chung của chúng là màu sắc sặc sỡ hơn so với ếch phi tiêu độc không độc. Ếch độc phi tiêu tuy có độc nhưng trên thực tế trong cơ thể chúng không có tuyến độc như rắn độc, nọc độc của chúng tập trung ở các tuyến dưới da, khi gặp nguy hiểm chúng có thể phóng ra nọc độc, điều này cũng tương tự như loài cóc, và nọc độc của chúng cũng có màu trắng sữa.

Trên thực tế, độc tính của các loài ếch phi tiêu độc khác nhau cũng khá khác nhau, so với ếch phi tiêu độc chân đen, giá trị LD50 là 0,57 mg/kg (± 0,04), thực sự kém hơn hầu hết các loài rắn độc. Tuy nhiên, giá trị LD50 của loài ếch phi tiêu độc vàng đã lên tới 0,002 mg/kg, đáng sợ hơn cả sứa hộp Úc (0,004 mg/kg), được coi là một trong những loài động vật cực độc.

Điều đó có nghĩa là, loài ếch phi tiêu độc nhất chỉ cần 0,002 mg nọc độc để giết chết một con vật nặng 1 kg, tức là độc gấp nhiều lần so với các loài rắn và sứa độc nhất.

Ếch phi tiêu vàng

Ngoài độc tính cao, nọc độc của ếch phi tiêu độc còn chứa một lượng lớn bacharine, đây là một loại độc tố sinh học tự nhiên có độc tính cao và có đặc tính thẩm thấu qua da nhất định, nghĩa là bắt ếch phi tiêu độc cực độc bằng tay trần có thể bị nhiễm độc, mạnh hơn nhiều so với nọc độc của những con rắn độc chỉ dựa vào nọc độc để vào máu.

Chính vì điều này mà một số thổ dân ở Nam Mỹ khi bắt ếch phi tiêu độc cần phải véo lá cây, sau khi véo thì nhét vào miệng và cho lên lửa nướng để kích thích ếch phi tiêu độc hoạt động tiết ra màu trắng sữa. Nọc độc sau đó được bôi lên đầu mũi tên để chế tạo vũ khí sát thương trong săn bắn hoặc chiến đấu. Người ta hiểu rằng một con ếch phi tiêu độc nhỏ có thể tạo ra 50 mũi tên chết người.

Nếu ếch phi tiêu độc rất độc, tại sao mọi người lại nuôi chúng như thú cưng?

Ngày nay, việc bắt ếch phi tiêu độc làm thú cưng đã trở thành một trong những yếu tố lớn nhất làm giảm số lượng ếch phi tiêu độc và những con ếch phi tiêu độc bị bắt này sẽ được chuyển đi khắp thế giới. 

Thứ nhất, trong số hơn 175 loài ếch phi tiêu độc, chỉ có 55 loài là độc, còn lại là không độc, tuy nhiên màu sắc cơ thể không đẹp bằng ếch phi tiêu độc, nhưng so với các loài khác, chúng có kích thước nhỏ hơn và ngoại hình đẹp hơn, vì vậy hầu hết ếch phi tiêu độc được nuôi làm thú cưng là ếch phi tiêu không độc.

Thứ hai, ếch phi tiêu độc có thể thay đổi. Mặc dù nhiều loài ếch phi tiêu độc có độc tính cao, nhưng sau khi sinh sản nhân tạo, chúng sẽ trải qua quá trình biến đổi - mất độc tính. Điều gì đã thực sự xảy ra? Hóa ra ếch phi tiêu độc không có tuyến độc có thể tiết ra nọc độc như hầu hết các loài động vật có độc, nọc độc trong tuyến da của chúng đều do "vận chuyển" mà có được.

Độc tố của ếch phi tiêu độc chủ yếu thông qua việc ăn thức ăn có độc như nhện, rết và các loài động vật khác, chúng thu được hơn 800 loại ancaloit từ những thức ăn này, sau đó sử dụng những ancaloit độc này cho mình, trong khi ếch phi tiêu sở dĩ chúng không sợ độc tố như nhện là do protein trong cơ thể chúng không liên kết với độc tố của nhện mà có thể được tổng hợp hóa học trong cơ thể ếch phi tiêu độc, dẫn đến sản sinh ra saurobaline mạnh hơn nhện chất độc.

Trong điều kiện nuôi nhốt, ếch phi tiêu độc ăn động vật không độc, do đó mất đi nguồn độc tố, lâu ngày sẽ trở thành ếch phi tiêu độc không độc, chính vì điều này mà ếch phi tiêu độc được nhiều nước ưa chuộng. được nhiều người yêu thú cưng yêu thích và chính vì điều này mà nhiều loài ếch phi tiêu độc đang bị đe dọa hoặc thậm chí là cực kỳ nguy cấp.

Mặc dù ếch phi tiêu độc là loài động vật độc nhất trên thế giới, nhưng chúng thực sự là "kẻ khuân vác" chất độc, chúng chiết xuất hơn 800 alkaloid từ chúng bằng cách ăn các loại động vật chân đốt khác nhau, sau đó tổng hợp chúng trong cơ thể, cuối cùng tạo ra độc tố độc.

Tuy nhiên, trong quá trình sản sinh độc tố, các ancaloit này sẽ được vận chuyển đến các tuyến da trên bề mặt cơ thể của ếch phi tiêu độc, và tất cả các hợp chất hóa học ở đây về cơ bản đã được hoàn thiện nên saurobatine sinh ra sẽ không bị ngộ độc chết.

Nhìn chung, nhiều loài ếch phi tiêu độc đã bị đe dọa tuyệt chủng. Tất cả những điều này có mối quan hệ lớn nhất với việc con người bắt giữ. Ví dụ, loài ếch phi tiêu độc vàng độc nhất đang bị đe dọa và loài ếch phi tiêu độc dải đỏ đã bị đe dọa nghiêm trọng. Vì vậy, tốt hơn hết là để những yêu tinh nhỏ ẩn sâu trong rừng mưa nhiệt đới này ở lại môi trường ban đầu của chúng.