Lên 10 tuổi, bé D. nặng 23kg và chỉ cao 1m1. Cậu bé luôn trong tình trạng tự ti, mặc cảm với bạn bè vì thường xuyên bị các bạn xoa đầu, chê lùn.
Thấy con trai quá thấp bé so với các bạn cùng trang lứa, tìm hiểu các quảng cáo trên mạng, mẹ cậu bé đã bỏ cả chục triệu đồng mỗi tháng để mua canxi và các loại thực phẩm chức năng tăng chiều cao cho con uống.
Uống thuốc như ăn cơm suốt một năm mà cậu bé vẫn không cao lên được bao nhiêu, đã vậy nhiều lúc còn rất mệt mỏi. Đưa con đi khám ở Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TPHCM), bé được chẩn đoán thiếu hormone tăng trưởng, thấp hơn chuẩn chiều cao trung bình 15cm.
 |
| Tầm soát chậm tăng trưởng chiều cao cho trẻ ở Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Ảnh: V.Thư |
Bác sĩ cho biết, với tình trạng này, việc cho bé uống canxi hay các loại thực phẩm chức năng tăng chiều cao gần như không có tác dụng, thậm chí còn có hại, nếu lạm dụng có thể gây tổn thương thận, gan, cứng xương, cường giáp, các bệnh tim mạch…
Sau khi được bác sĩ chỉ định tiêm hormone tăng trưởng và theo dõi, điều chỉnh liều lượng tiêm trong một năm, bé D. đã cao thêm 12cm.
BSCK1 Trần Thị Ngọc Anh - khoa Nội tiết Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết, những trẻ cao ít hơn 4cm/năm, nhất là trong giai đoạn từ 5-8 tuổi, là dấu hiệu cho thấy trẻ bị thiếu hormone tăng trưởng.
Hầu hết trẻ không có biểu hiện gì đặc biệt, ngoài việc không cao lên hoặc cao rất chậm. Tuy nhiên, trẻ thiếu hormone tăng trưởng nặng có thể có những dấu hiệu như giảm sản vùng mặt giữa (tạo nên gương mặt giống búp bê), tay chân nhỏ, bộ phận sinh dục nam nhỏ, có thể thường xuyên mệt mỏi…
Chính vì việc khó nhận biết hoặc lơ là của phụ huynh mà nhiều trẻ qua tuổi dậy thì mới phát hiện bị chậm tăng trưởng chiều cao.
Thanh Hoa (20 tuổi) khá xinh nhưng chỉ cao 1m45, không đủ điều kiện để vào ngành hàng không như mơ ước. Cô quyết định nghe theo “bác sĩ mạng” mua một loại thuốc được quảng cáo “sẽ cao thêm 4-10cm trong 10 tuần” với giá gần 1 triệu đồng, bất chấp loại thuốc này có được kiểm nghiệm hay không.
Uống hết đợt thuốc, chiều cao của cô không tăng mà còn thường xuyên thấy mệt mỏi, nhức đầu.
Với những trường hợp như Thanh Hoa, bác sĩ Ngọc Anh cho biết, mặc dù xác định thấp còi do thiếu hormone tăng trưởng nhưng phát hiện quá muộn, quá tuổi dậy thì nên việc điều trị bằng thuốc sẽ không có tác dụng.
Theo BSCK2 Võ Đức Chiến - Giám đốc Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, việc tầm soát chậm tăng trưởng chiều cao nhằm phát hiện kịp thời những trẻ đang gặp vấn đề thiếu hormone. Trong 8 năm thực hiện tầm soát miễn phí cho hơn 2.400 trẻ, bệnh viện đã chẩn đoán được hơn 200 bé thiếu hormone tăng trưởng.
Thông thường, những trẻ này có thể được chỉ định tiêm hormone. Trong quá trình điều trị, trẻ sẽ được theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa để đánh giá mức độ hiệu quả của việc tiêm và có thể điều chỉnh liều lượng khi cần thiết.
Các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh không nên tự ý bổ sung hormone tăng trưởng cho con khi không có chỉ định của bác sĩ, bởi sẽ có nhiều hệ lụy như thừa hormone có thể dẫn đến u tuyến yên, to đầu chi, tăng tần suất bị đái tháo đường, tim mạch, u ác tính đường tiêu hóa hoặc có thể gây ra khối u giả trong não.