Trong những năm gần đây, các loại đồ uống “không đường”, “diet”, “zero sugar” ngày càng chiếm lĩnh thị trường. Chúng được xem như lựa chọn lý tưởng cho người muốn kiểm soát cân nặng, bệnh nhân đái tháo đường, hay những ai quan tâm đến sức khỏe. Nhưng liệu đồ uống không đường có thực sự tốt như quảng cáo, hay đằng sau đó vẫn tiềm ẩn những nguy cơ sức khỏe ít ai ngờ?

Vì sao đồ uống không đường trở nên phổ biến?

Điểm thu hút lớn nhất của dòng sản phẩm này nằm ở việc không chứa hoặc chứa cực ít calo, giúp người tiêu dùng vừa duy trì được khẩu vị ngọt, vừa tránh nạp đường. yếu tố gây tăng cân, tăng nguy cơ tiểu đường và bệnh tim mạch. Các hãng sản xuất thường sử dụng chất làm ngọt nhân tạo như Aspartame, Sucralose, Acesulfame-K hoặc chất ngọt tự nhiên như Stevia để thay thế đường tinh luyện.

Mặt lợi của đồ uống không đường

Nhiều nghiên cứu cho thấy, nếu sử dụng hợp lý, các loại đồ uống không đường có thể mang lại một số lợi ích:

Giảm nguy cơ thừa cân – béo phì: Hạn chế calo giúp hỗ trợ kiểm soát cân nặng tốt hơn so với nước ngọt truyền thống.

Lựa chọn an toàn hơn cho người tiểu đường: Không làm tăng đường huyết đột ngột.

Giảm nguy cơ sâu răng: Vì không có đường – thủ phạm làm hỏng men răng.

Đây là lý do các chuyên gia dinh dưỡng thường khuyên nên ưu tiên nước không đường khi cần thay thế tạm thời nước ngọt có đường.

Nguy cơ sức khỏe không thể bỏ qua

Dù có lợi ích nhất định, đồ uống không đường vẫn gây tranh cãi bởi nhiều rủi ro tiềm ẩn:

Làm tăng cảm giác thèm ngọt: Chất làm ngọt nhân tạo tạo ra vị ngọt gấp nhiều lần đường tự nhiên, kích thích mạnh hệ thần kinh vị giác và trung tâm phần thưởng trong não. Khi cơ thể không nhận được lượng calo tương xứng với vị ngọt cảm nhận, não bộ sẽ gửi tín hiệu “đòi thêm năng lượng”, khiến bạn dễ thèm bánh kẹo, trà sữa hay tinh bột để bù vào. Sự mất cân bằng giữa cảm giác và thực tế này lâu dần làm tăng khẩu phần ăn, từ đó gây tăng cân gián tiếp dù bạn đang cố giảm calo.

Ảnh hưởng hệ vi sinh đường ruột: Nhiều nghiên cứu cho thấy một số chất làm ngọt như sucralose hay saccharin có thể làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột, khiến lợi khuẩn bị suy giảm và hại khuẩn tăng lên. Điều này dẫn đến rối loạn tiêu hóa như đầy hơi, chướng bụng, đồng thời phá vỡ khả năng chuyển hóa đường của cơ thể. Khi hệ vi sinh mất cân bằng, nguy cơ kháng insulin — yếu tố dẫn đến tiểu đường type 2 — cũng tăng lên theo thời gian.

Liên quan đến bệnh tim mạch và đột quỵ: Một số nghiên cứu quan sát ở nhóm người sử dụng đồ uống không đường dài hạn cho thấy tỷ lệ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ cao hơn đáng kể so với người uống nước lọc hoặc chỉ dùng thỉnh thoảng. Mặc dù cơ chế chính xác vẫn đang được tiếp tục làm rõ, nhưng các nhà khoa học nghi ngờ rằng sự thay đổi chuyển hóa đường và lipid, cùng với tác động xấu lên vi khuẩn đường ruột và kiểm soát cân nặng, có thể góp phần làm tăng rủi ro bệnh lý nguy hiểm này.

Tâm lý ăn bù: Một trong những “cái bẫy” của đồ uống không đường là tạo cảm giác rằng bạn đã ăn uống lành mạnh, dẫn đến tâm lý mất kiểm soát ở các bữa khác. Nhiều người dễ nuông chiều bản thân với suy nghĩ: “Mình đã tiết kiệm calo từ đồ uống rồi nên có thể ăn thêm”. Kết quả là lượng calo nạp vào thực tế lại còn cao hơn ban đầu, khiến nỗ lực giảm cân không những thất bại mà còn phản tác dụng.

Nên sử dụng đồ uống không đường như thế nào cho đúng?

Để sử dụng đồ uống không đường một cách an toàn, người tiêu dùng cần cân nhắc và điều chỉnh thói quen hợp lý. Không nên uống hằng ngày hoặc sử dụng thay thế hoàn toàn cho nước lọc, vì đây không phải nguồn nước chính cho cơ thể. Khi lựa chọn sản phẩm, hãy đọc kỹ bảng thành phần và hạn chế những loại chứa quá nhiều chất tạo ngọt tổng hợp.

Tốt nhất vẫn là ưu tiên nước lọc, nước khoáng hoặc nước ép trái cây tươi không thêm đường để bổ sung dưỡng chất tự nhiên. Đồng thời, việc duy trì chế độ ăn uống cân bằng và tăng cường vận động sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn từ bên trong. Nói cách khác, đồ uống không đường không hề “vô hại”, chúng chỉ là lựa chọn ít rủi ro hơn so với nước ngọt có đường, chứ không thể xem như thức uống hỗ trợ sức khỏe.

Đồ uống không đường có thể hỗ trợ kiểm soát cân nặng và đường huyết, nhưng nếu lạm dụng lại trở thành con dao hai lưỡi, tác động xấu đến hệ trao đổi chất và tim mạch. Cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe vẫn luôn là hạn chế đồ uống có vị ngọt và duy trì lối sống lành mạnh, cân bằng.