ThS.BS Nguyễn Tuấn Hải, Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, cảm giác nặng nề, đau mỏi, hay chuột rút ở chân sau một ngày dài làm việc có thể là những cảnh báo sớm của bệnh suy tĩnh mạch chi dưới - một bệnh lý ngày càng phổ biến và có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt ở những người làm văn phòng, lái xe, giáo viên hay đầu bếp.

Dấu hiệu nhận biết sớm bệnh suy tĩnh mạch chi dưới

Theo ThS.BS Nguyễn Tuấn Hải, nhiều người thường chủ quan với các dấu hiệu ban đầu của bệnh. Việc nhận biết sớm sẽ giúp điều trị hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng. Hãy chú ý nếu cơ thể có các triệu chứng sau:

Triệu chứng cơ năng (cảm nhận được): Nặng chân, mỏi chân. Cảm giác chân nặng trĩu, đặc biệt tăng lên vào cuối ngày, đau nhức, căng tức ở bắp chân.

Phù chân: Thường thấy ở vùng mắt cá chân, bàn chân, rõ hơn vào buổi chiều. Có thể kiểm tra bằng cách ấn ngón tay vào thấy lõm.

Chuột rút về đêm: Đây là một triệu chứng rất khó chịu, ảnh hưởng đến giấc ngủ. Tê bì, cảm giác kiến bò, rát bỏng ở chân.

Dấu hiệu thực thể (nhìn thấy được): Giãn tĩnh mạch mạng nhện: Các mạch máu nhỏ li ti màu đỏ hoặc tím hiện lên dưới da; Giãn tĩnh mạch dạng lưới: Các tĩnh mạch lớn hơn một chút, màu xanh, nằm sâu hơn; Búi giãn tĩnh mạch lớn: Các tĩnh mạch nổi ngoằn ngoèo, phồng to trên bề mặt da.

Thay đổi sắc tố da: Vùng da quanh mắt cá chân có thể sậm màu, xơ cứng, đỏ và ngứa; Loét tĩnh mạch: Giai đoạn nặng nhất, xuất hiện các vết loét khó lành ở cẳng chân.

Điểm đặc trưng: Các triệu chứng thường nặng lên khi đứng hoặc ngồi lâu và giảm đi khi nghỉ ngơi, gác chân lên cao hoặc vận động nhẹ nhàng.

Các yếu tố nguy cơ và nguyên nhân thường gặp

Suy tĩnh mạch xảy ra khi các van một chiều trong lòng tĩnh mạch bị suy yếu, khiến máu chảy ngược và ứ đọng lại ở chi dưới. BS Tuấn Hải cho biết, bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh, nhưng nguy cơ sẽ cao hơn ở các nhóm sau:

Tuổi tác: Tuổi càng cao, thành tĩnh mạch càng dễ bị lão hóa và suy yếu.

Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới do ảnh hưởng của nội tiết tố, chu kỳ kinh nguyệt và đặc biệt là quá trình mang thai.

Yếu tố di truyền: Nếu gia đình có bố, mẹ hoặc anh chị em bị suy tĩnh mạch, nguy cơ của bạn sẽ tăng lên đáng kể.

Thừa cân, béo phì: Tăng áp lực lên hệ tĩnh mạch ở chân.

Tính chất công việc: Những người phải đứng lâu hoặc ngồi nhiều (nhân viên văn phòng, giáo viên, đầu bếp, nhân viên bán hàng, lái xe) có nguy cơ rất cao do máu khó lưu thông về tim.

Lối sống ít vận động: Làm giảm hiệu quả của "bơm cơ" ở bắp chân, vốn có vai trò đẩy máu về tim.

Phương pháp điều trị, chăm sóc hiệu quả cho người bệnh

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp điều trị suy tĩnh mạch hiệu quả. Tùy vào giai đoạn bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp nhất.

Điều trị nội khoa (bảo tồn): Thường được áp dụng ở giai đoạn sớm.

Thay đổi lối sống: Tăng cường vận động, tránh đứng/ngồi lâu, kiểm soát cân nặng.

Sử dụng tất áp lực y khoa (tất chun): Giúp tạo áp lực nhẹ nhàng, hỗ trợ máu lưu thông về tim.

Dùng thuốc trợ tĩnh mạch: Các loại thuốc giúp tăng cường sức bền thành mạch, giảm triệu chứng đau, nặng chân, phù nề.

Các phương pháp can thiệp ít xâm lấn: Áp dụng cho các trường hợp nặng hơn, mang lại hiệu quả cao, an toàn và thời gian phục hồi nhanh.

Tiêm xơ tĩnh mạch: Dùng cho các tĩnh mạch nhỏ, dạng mạng nhện hoặc lưới.

Can thiệp nhiệt nội tĩnh mạch (Laser hoặc Sóng cao tần - RFA): Sử dụng năng lượng nhiệt để làm xơ hóa và đóng vĩnh viễn tĩnh mạch bị suy. Đây là phương pháp rất phổ biến và hiệu quả tại Viện Tim mạch - Bệnh viện Bạch Mai, cũng như ở nhiều Trung tâm tim mạch lớn trong cả nước.

Sử dụng keo sinh học: Một phương pháp mới, dùng keo chuyên dụng để dính lòng tĩnh mạch bị suy, không cần dùng nhiệt năng

Phẫu thuật: Hiện nay ít được áp dụng hơn do các phương pháp can thiệp ít xâm lấn đã cho thấy ưu điểm vượt trội. Phẫu thuật thường dành cho các trường hợp đặc biệt.

Tập các bài thể dục tốt cho tĩnh mạch

Biện pháp phòng ngừa, đặc biệt dành cho người làm việc văn phòng hoặc đứng lâu.

"Phòng bệnh hơn chữa bệnh". BS Hải nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa, nhất là với những người thuộc nhóm nguy cơ cao.

Vận động hợp lý: Tập các bài thể dục tốt cho tĩnh mạch: Bơi lội, đi bộ, đạp xe, yoga.

Tránh đứng hoặc ngồi một chỗ quá lâu: Sau mỗi 30-45 phút, nên đứng dậy đi lại hoặc thực hiện các bài tập tại chỗ.

Bài tập tại chỗ đơn giản: Nhón gót chân, xoay cổ chân, co duỗi các ngón chân để kích hoạt "bơm cơ" ở bắp chân.

Chế độ ăn uống khoa học: Ăn nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây) để tránh táo bón; Uống đủ nước; Hạn chế ăn mặn và các thực phẩm chế biến sẵn.

Thói quen sinh hoạt hàng ngày: Gác chân cao khi nghỉ ngơi, giúp máu dễ dàng chảy về tim; Tránh mặc quần áo quá chật ở vùng hông, đùi; Mang giày dép thoải mái, tránh đi giày cao gót thường xuyên; Không nên ngồi vắt chéo chân, sẽ cản trở tuần hoàn tĩnh mạch.