Tôi đã đến đền Trần (Nam Định) vào một dịp không phải lễ hỗi đầu năm. Yên bình, tĩnh mịch và đẹp, cái vẻ đẹp thâm trầm, cổ kính. Một nơi mà người ta có thể đến để chiêm nghiệm, để lắng nghe, để tìm sự yên tĩnh trong lòng. Vậy mà đến dịp lễ hội không thể nhận ra khung cảnh nơi này nữa. Chỉ thấy toàn người là người. Nhìn mặt ai cũng căng thẳng vì chen lấn, cố chen vào để mua được tờ ấn, mua được lại tìm đủ mọi cách mà chen ra, tơi tả, mệt mỏi, bực tức... còn đâu ý nghĩa của việc đi lễ đầu năm.
Không chỉ riêng đền Trần mà rất nhiều đền chùa khác đang dần mất đi sự yên tĩnh vốn có để trở thành nơi mua bán, hối lộ thánh thần... Tiền lẻ nhét cả vào tay tượng Phật, vứt cả xuống ao, hồ, đồ vàng mã thì đốt rầm rầm... Một ngôi chùa không biết có đến bao nhiêu hòm công đức, trước mỗi tượng thờ lại đặt một hòm. Còn ở chùa Bái Đính, ngôi chùa mới xây với biết bao nhiêu kỷ lục, có lẽ nên thêm một kỷ lục là lượng tiền lẻ ở đây lớn nhất. Riêng ở gian treo chiếc chuông lớn, tôi thấy người ta phải lấy chổi quét tiền lẻ vào bao tải để mang đi.
Đừng đổ hết tội cho ý thức của du khách. Bởi phần lớn người ta đi chùa với một mong ước cầu mong sự yên bình, còn những người xin mua gian bán lận, xin thành công trong việc chạy chọt chức tước... cũng có nhưng chắc không phải là phổ biến. Vì vậy, người ta đến đây với một tâm thế tốt, nhưng rồi bao nhiêu cảnh bừa bãi bày ra thế kia, lại chẳng có ai nhắc nhở, dạy dỗ đến chùa phải thế nào nên cứ theo nhau mà làm.
Cách đây 3 năm vào dịp Tết, tôi vào Huế, đến thăm chùa Thiên Mụ, một ngôi chùa đẹp và nổi tiếng nằm bên bờ sông Hương. Cũng là dịp Tết, nhưng mọi người đi chùa thanh thản, dường như không ai nói to, cũng chẳng ai phải chen lấn xô đẩy. Hay có lần vào Thiền viện Trúc Lâm ở Đà Lạt, rất to, rất đẹp nhưng tìm mãi chả thấy hòm công đức để bỏ tiền, hỏi mới biết ai có lòng thành thì bỏ một chút vào lòng chiếc chuông.
Phải làm thế nào để việc đi lễ chùa đầu năm được bình yên như thế chứ cứ nghĩ đến cảnh chen lấn thế kia mà sợ.