Sáng 29/12, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết đây là nam bệnh nhân 30 tuổi ở Phú Thọ. Người này nhập viện vào ngày 21/12. Anh cho biết, sau khi bị chó lạ cắn, anh đã đánh chết con chó và chế biến thành món ăn. Bệnh nhân cũng không đi tiêm kháng huyết thanh.

Hai ngày trước khi vào viện, bệnh nhân thấy mệt mỏi, kích thích, sợ nước, sợ gió lạnh, không tắm, đau mỏi đầu và 2 vai. Anh đi khám ở phòng khám tư nhưng tình trạng bệnh không đỡ nên đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân dương tính với virus dại. Anh được chuyển vào điều trị tại khoa Cấp cứu. Cuối giờ chiều cùng ngày, tình trạng hốt hoảng, kích thích, sợ nước sợ gió của bệnh nhân tăng dần. Gia đình đã xin cho bệnh nhân về nhà. Do tình trạng quá nặng, người này đã tử vong.

Trao đổi với VietNamNet, TS Thân Mạnh Hùng, Phó trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho hay từ đầu năm đến nay hai cơ sở của khoa (ở Giải Phóng và Đông Anh) tiếp nhận 5 ca bệnh dại. Hầu hết bệnh nhân đều không tiêm kháng huyết thanh hay vắc xin dại sau khi bị chó cắn. Sau 1-3 tháng, họ mới có triệu chứng bệnh.

Theo các bác sĩ, khi bệnh dại khởi phát, có nghĩa cơ hội sống của bệnh nhân đã khép lại vì không có thuốc chữa và tử vong rất nhanh.

Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, chia sẻ chứng kiến cảnh bệnh nhân lên cơn dại, thấy chết mà không thể cứu, bất cứ thầy thuốc nào cũng đều thấy ám ảnh.

Theo vị bác sĩ này, khi đã bị lên cơn dại, bệnh nhân vô cùng tỉnh táo nhưng bị kích thích, sợ nước, sợ tiếng gió thổi, ánh mắt long lanh vì sợ hãi. Một số trường hợp rét run nhưng lại vã mồ hôi đầm đìa. Người bị dại lên cơn khó thở vì co thắt thanh quản và chết vì suy hô hấp.

"Bệnh nhân biết mình sẽ chết, bác sĩ, người nhà đều đau lòng bởi thấy chết mà không thể cứu được. Chỉ mong quay ngược thời gian, họ đi tiêm phòng", bác sĩ Cấp chia sẻ.

Đáng nói, nhiều người cho rằng chó nhà nuôi cắn thì không có nguy cơ mắc bệnh, trước đó con vật cũng không có biểu hiện gì đặc biệt nên chủ quan không tiêm phòng. Một số trường hợp đắp lá, chữa bằng thuốc nam chỉ đến khi bất ngờ lên cơn dại mới vội vàng tiêm vắc xin phòng bệnh thì đã quá muộn. Bởi virus dại đã lên não và phát bệnh, không có thuốc nào chữa được.

Ngoài ra, thời gian ủ bệnh có thể kéo dài nên phát hiện rất muộn. Người bị chó dại căn có thể ủ bệnh vài tuần, thậm chí vài tháng, hàng năm tùy thuộc vào số lượng, mức độ tổn thương và vị trí của vết cắn có gần thần kinh trung ương hay không. Vì thế, một số trường hợp khởi phát dại khi vết thương đã liền da, không còn dấu vết chó cắn, thậm chí còn quên mất việc bị chó cắn.

Các bác sĩ khuyến cáo khi bị súc vật dại hoặc nghi dại cắn, bệnh nhân phải rửa ngay vết thương bằng nước xà phòng hay nước muối hòa đặc, dội nước sạch nhiều lần, bôi chất sát khuẩn như cồn... Việc xử lý tại chỗ vết thương càng sớm thì tác dụng sát khuẩn, phòng virus dại càng hiệu quả. Sau đó, bệnh nhân phải đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị dự phòng.

Tử vong vì chủ quan với bệnh dại

Vừa qua, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Quảng Bình Bệnh ghi nhận trường hợp bệnh nhân H.T.T (SN 1987, ở Lâm Thủy, Quảng Bình) tử vong vì bị bệnh dại ngày 14/8.

Theo lời kể của anh H.X (chồng bệnh nhân), đầu tháng 5, chị T. bị chó nhà cắn, ngay sau đó gia đình đập chết chó. Chị T. bị cắn ở gót chân trái, vết thương nông, chảy ít máu. Trong vòng 3 tháng nay chị T. sống khỏe, không có biểu hiện bất thường.

Khoảng đầu tháng 8 (tức 3 tháng sau khi bị chó cắn), chị T. thấy mệt mỏi. Chiều 13/8 gia đình phát hiện bệnh nhân bắt đầu có dấu hiệu nhức đầu, sốt, đau bụng, mệt mỏi nên đưa đến bệnh viện thăm khám. Đến 22h cùng ngày bệnh nhân trở nặng và được chỉ định chuyển viện. Tại đây, bệnh viện chẩn đoán chị T. mắc bệnh dại và trả về gia đình trong sáng 14/8, chiều cùng ngày bệnh nhân tử vong.

Đây là một trong số những ca tử vong do bệnh dại năm 2022- năm được Bộ Y tế đánh giá là “dịch bệnh dại tăng cao đột biến ở những tỉnh vốn không phải là khu vực trọng điểm về dại”. Bộ cũng cho rằng, nguy cơ bùng phát bệnh này trên người tại các khu vực nói trên và lây lan sang các khu vực khác là rất lớn.

Bộ Y tế phân tích nguyên nhân trực tiếp gây tử vong do dại trên người chủ yếu là do người bị động vật nghi dại cắn không tiêm phòng vắc xin. Nguyên nhân gián tiếp là do tỷ lệ tiêm vắc xin phòng dại trên đàn chó, mèo còn thấp; công tác quản lý đàn chó, mèo ở một số địa phương còn lỏng lẻo.

Biểu hiện bất thường của người mắc bệnh dại

Treo đổi với VietNamNet, Th.BS Vũ Mạnh Cường - Phụ trách Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện E (Hà Nội) thông tin, bệnh dại là bệnh gây ra bởi virus dại, lây truyền từ động vật sang người qua chất tiết, thông thường là nước bọt bị nhiễm virus dại.

Hầu hết các trường hợp phơi nhiễm với bệnh dại đều qua vết cắn, vết liếm của động vật mắc bệnh dại. Bệnh dại nguy hiểm do người bệnh khi đã lên cơn dại có nguy cơ tử vong rất cao.

Về thời gian ủ bệnh được tính từ khi động vật (chó, mèo, …) cắn đến khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, thường từ 2-8 tuần. Đôi khi, có người ủ bệnh chỉ trong thời gian ngắn (10 ngày) hoặc thời gian rất dài (1 - 2 năm). Thời gian ủ bệnh càng dài, tiên lượng càng tốt hơn, thời gian ủ bệnh ngắn tiên lượng càng khó khăn.

Mức độ tổn thương tùy vị trí cắn. Theo đó, vị trí bị cắn càng gần bộ phận cơ quan thần kinh trung ương, tổn thương càng nặng nề hơn. Virus dại được lây truyền qua nước bọt của động vật mắc bệnh bài tiết ra ngoài và theo vết cắn, vết liếm, vết xước trên da bị rách vào cơ thể, từ đó theo dây thần kinh đến các hạch và thần kinh trung ương.

Khi đến thần kinh trung ương, virus sinh sản rất nhanh rồi lại theo dây thần kinh ra tuyến nước bọt. Sau đó, virus dại hủy hoại dần các tế bào thần kinh làm xuất hiện các triệu chứng lâm sàng điển hình của bệnh dại. Ngoài ra, tùy mức độ tổn thương ví dụ tổn thương sâu, chảy nhiều máu thường có biểu hiện lâm sàng nặng hơn.

Về triệu chứng, Ths.BS Cường thông tin, người mắc bệnh dại có biểu hiện bất thường như sợ ánh sáng, sợ nước, sợ tiếng động, tăng tiết nước bọt. “Họ trở nên nhạy cảm với ánh sáng, tiếng động, … do rối loạn thần kinh thực vật, tăng cảm giác kích thích”, Ths.BS Cường cho biết.

Về phòng bệnh, Ths.BS Cường thông tin, người dân cần tiêm phòng vắc xin đầy đủ cho vật nuôi, quản lý chặt chẽ chó, mèo, … hạn chế thả rông. Khi cho chó mèo ra ngoài dường, cần rọ mõm.

Trường hợp bị chó cắn phải khai thác tiền sử chó đã được tiêm phòng chưa, vết cắn như thế nào. Đồng thời, người dân cần theo dõi sát tình trạng chó trong vòng 10-14 ngày. Nếu trong khoảng thời gian đó chó bỏ đi, ốm hay chết không rõ nguyên nhân, cần có hướng tiêm phòng vắc xin.

“Nhiều người có quan điểm, sau khi chó cắn nếu chó không có bất thường (ốm, chết, …) sẽ không phải đi tiêm vắc xin phòng dại. Tuy nhiên điều này là không chính xác, có thể trong cơ thể đã có virus dại tiềm ẩn. Sau một thời gian, virus này mới phát tác vì vậy cần phải theo dõi sát các dấu hiệu bất thường của vật nuôi nghi dại, …”, Ths.BS Cường cho biết.

Cũng theo bác sĩ, tất cả vắc xin tiêm phòng trên thị trường đều đảm bảo do đã được kiểm duyệt, người dân có thể an tâm tiêm phòng để tránh trường hợp đáng tiếc. Ngoài chó, mèo, một số các động vật khác như dơi cũng cẩn thận, không nên chủ quan bởi chúng đều có thể tiềm ẩn virus dại.