1. Truyền thuyết về con rồng "khủng"
Hồ Baikal có một truyền thuyết bí ẩn rất đáng sợ. Truyền thuyết cho rằng có một “con rồng nước” sống ở Vịnh Mukhorsky, nơi ấm nhất của hồ. Một số tin đồn nói rằng con rồng này giống như một con cá tầm khổng lồ với khuôn mặt xấu xí; một số người khác nói rằng nó là một quái vật thằn lằn với móng vuốt và "áo giáp" dọc theo lưng. Trong khi đó, những người khác tin rằng con quái vật này trông giống như một loài cá sấu cổ đại, tổ tiên của cá sấu.
Để xoa dịu sự hung hăng của con thú, người dân địa phương đã “cung cấp” lông thú, đồ trang sức và thức ăn cho con vật dưới hồ trong vài thế kỷ trước. Một số người thậm chí còn làm lễ hiến tế "máu".
Vào những năm 1980, các nhà nghiên cứu Liên Xô đã quay lại được một vật thể chuyển động 30 mét trên lòng hồ bằng thiết bị định vị bằng tiếng vang nhưng họ không thể làm rõ nó chính xác là gì.
2. Huyền thoại về vàng dưới đáy hồ
Có rất nhiều truyền thuyết xung quanh hồ Baikal. Đặc biệt nhất trong số đó là câu chuyện có tới 1.600 tấn vàng dưới đáy hồ sâu nhất thế giới này, kho báu này được ước tính có giá trị lên tới 90 tỷ USD.
Vào năm 1917 sau Công nguyên, khi Sa Hoàng Nicholas II gần như kiệt quệ, nhiều quý tộc đại diện cho các thế lực phong kiến cũ tại Nga đã cố gắng thu gom rất nhiều vàng bạc châu báu để di cư sang phía Tây. Khi đi qua hồ Baikal, họ đụng độ kẻ thù truy đuổi. Lúc này, các quý tộc đã bỏ lại tổng cộng 1.600 tấn vàng để chúng chìm thẳng xuống đáy hồ Baikal.
Cũng có một phiên bản khác cho rằng, đây là số vàng do chính Sa Hoàng Nicholas II sưu tập và sở hữu. Trên đường vận chuyển để giấu chúng ở một nơi khác, cả đoàn người đi qua hồ Baikal nhưng gặp phải tình trạng tan băng. Do hồ quá rộng và không thể thoát kịp, toàn bộ 1.600 tấn vàng và đội quân hộ tống đều chìm xuống đáy hồ.
Rất nhiều người luôn nhòm ngó số tiền khổng lồ này nhưng cuối cùng đều bỏ cuộc.
3. Truyền thuyết về sông Angara
Đây có lẽ là truyền thuyết lãng mạn và phổ biến nhất về Baikal. Có tới 300 con sông và suối chảy vào hồ này, nhưng chỉ có một con sông tên Angara chảy ra. Nó là một trong những con sông chính của Siberia và trong những câu chuyện cổ, nó được coi là "con gái" của hồ Baikal.
Một truyền thuyết rằng có người đàn ông đầy quyền lực tên Baikal, ông ta có một cô con gái xinh đẹp tên Angara. Angara đẹp đến nỗi để bảo vệ con gái yêu, người cha đã nhốt cô trên một tòa tháp cao. Nhưng cô gái xinh đẹp lại đem lòng yêu chàng Yenisey và trốn cha đi theo người yêu. Baikal biết chuyện, nổi giận và nguyền rủa Angara, ném một mảnh núi vỡ chắn đường không cho nàng gặp Yenisey.
Đến khi khát khô cả họng, Angara mới cầu xin cha mình tha lỗi và ban cho mình nước uống. Thế nhưng, Baikal trả lời rằng, ông chỉ có thể cho cô nước mắt của mình mà thôi. Chính từ đó tạo nên nhánh sông Angara thuộc hồ Baikal. Còn về phần Baikal, đau buồn vì chuyện của con gái, ông trở nên ủ rũ, lạnh lẽo giống như cảnh vật thường thấy của hồ ngày nay.
4. Truyền thuyết về thế giới khác
Hồ Baikal là hồ sâu nhất thế giới và người dân địa phương đã biết điều này trước cả khi có nghiên cứu khoa học chính thức. Họ tin rằng có một vực thẳm không đáy dẫn đến đại dương rộng lớn hoặc đến thế giới bên ngoài. Có thông tin cho rằng, trên mặt hồ có một dòng xoáy nước, có thể hút tàu thuyền đi qua. Nhiều người cho rằng, các xoáy nước trên chính là cánh cửa đi tới thế giới địa ngục.
Người dân địa phương sống quanh hồ Baikal cũng kể lại nhiều câu chuyện bí ẩn. Rất nhiều người thường xuyên nhìn thấy các khung cảnh lạ trên mặt hồ: từ hình lâu đài cho tới xe lửa, tàu thuyền… Đôi khi, vào ban đêm, từ phía dưới hồ còn phát ra ánh sáng rất đáng sợ. Các nhà khoa học cho rằng, nhiều khả năng các hình ảnh mà người dân địa phương mô tả chính là các ảo ảnh được tạo ra bởi ảnh hưởng của sự chênh lệch nhiệt độ, độ ẩm trong không khí, bề mặt nước và dưới nước tại đây.
5. Truyền thuyết về cái tên
Các nhà khoa học vẫn đang tranh cãi về tuổi của Hồ Baikal (theo lý thuyết chính là 25-35 triệu năm, nhưng một số cho rằng khoảng 150.000 năm và chỉ 8.000 năm) và về nguồn gốc của nó. Được biết, những người sống xung quanh hồ này từ thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên và họ là những dân tộc khác nhau. Tuy nhiên, họ gọi hồ này bằng những cái tên rất giống nhau.
"Bai" trong nhiều ngôn ngữ có nghĩa là "tuyệt vời, tuyệt vời". Trong tiếng Buryat, 'Baigal-dalai' có nghĩa là "khối nước lớn, giống như biển"; trong tiếng Yakut, "baihal", "baig'al" có nghĩa là "nước sâu, lớn".
Có một truyền thuyết cho rằng Hồ Baikal được hình thành trên địa điểm của một "ngọn núi phun lửa", tức là một ngọn núi lửa và tên của nó có nghĩa là "Đứng trên lửa".