Suốt gần 1 năm qua, ông L.Đ.N. (38 tuổi, Hà Nội) sống chung với tình trạng khát nước liên tục, mỗi ngày uống tới hơn 10 lít nước nhưng vẫn cảm thấy khát, đi tiểu khoảng 15 lần/ ngày, ban đêm cứ khoảng 2 giờ lại phải thức giấc để đi tiểu.

Các biểu hiện này kéo dài khiến bệnh nhân rơi vào trạng thái mệt mỏi, sinh hoạt bị đảo lộn. Đáng chú ý, cân nặng của ông N. tăng thêm 30 kg trong vòng 2 năm. Bệnh nhân cho biết đã từng phẫu thuật u sọ hầu năm 2023.

Mới đây, bệnh nhân đến khám tại Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Tây Hồ (Hà Nội), bác sĩ tiến hành chỉ định bệnh nhân thực hiện một số kỹ thuật cận lâm sàng cần thiết phục vụ chẩn đoán.

Hình ảnh kiểm tra vùng hố yên - trên yên cho thấy sau phẫu thuật u sọ hầu, hiện không còn khối khu trú. Kết quả chẩn đoán hình ảnh còn ghi nhận vài nốt thoái hóa chất trắng thùy trán phải (Fazekas 1), tổn thương cũ vùng thái dương phải, giãn nhẹ sừng thái dương não thất bên phải và viêm xoang chũm phải. Đặc biệt, kết quả xét nghiệm Natri máu tăng, cho thấy áp lực thẩm thấu máu tăng và áp lực thẩm thấu niệu giảm.

Từ các triệu chứng lâm sàng và kết quả chẩn đoán, các bác sĩ đưa ra kết luận, bệnh nhân mắc suy tuyến yên sau phẫu thuật u sọ hầu - rối loạn nội tiết hiếm gặp.

Bệnh nhân được bác sĩ chỉ định điều trị bằng thuốc, đồng thời thay đổi thói quen sinh hoạt và chú ý tới chế độ dinh dưỡng hàng ngày.

Sau 2 tuần điều trị, bệnh nhân đã đỡ khát nước, lượng nước mỗi ngày khoảng 2,5 - 3 lít, số lần đi tiểu giảm còn 2-3 lít/ ngày (khoảng 6-8lần/ngày). Bệnh nhân tiếp tục duy trì phác đồ điều trị và tái khám theo lịch.

Trường hợp của bệnh nhân N. cho thấy, đái tháo nhạt không xuất hiện độc lập mà là một phần trong biến chứng suy tuyến yên sau phẫu thuật u sọ hầu.

Khi tuyến yên bị tổn thương, hormone chống bài niệu (ADH) suy giảm, khiến cơ thể không giữ được nước, từ đó gây ra tình trạng khát liên tục, đi tiểu nhiều và nước tiểu loãng.

Song song, các xét nghiệm nội tiết ghi nhận nhiều chỉ số giảm như LH, FSH, testosterone, FT4, phản ánh sự suy giảm chức năng tuyến yên.

Điều này khẳng định mối liên hệ chặt chẽ giữa hai rối loạn nội tiết: đái tháo nhạt là biểu hiện lâm sàng nổi bật, trong khi suy tuyến yên là căn nguyên nền tảng.

Để dễ hình dung về những biểu hiện của bệnh đái tháo nhạt, chúng ta diễn tả thành 2 phần: "Đái tháo" có nghĩa là tiểu nhiều và "nhạt" ám chỉ nước tiểu nhạt màu.

Như vậy, triệu chứng chính của bệnh đái tháo nhạt là người bệnh đi tiểu nhiều một cách bất thường và nước tiểu có màu nhạt chứ không phải màu vàng trong hoặc vàng sậm như bình thường. Người bệnh đái tháo nhạt sẽ đi tiểu nhiều lần trong ngày và uống nhiều nước vì cảm thấy khát liên tục và thèm nước lạnh.

Một người bình thường trung bình đi tiểu khoảng 1-2 lít nước tiểu mỗi ngày thì người đái tháo nhạt có thể đi tiểu đến 20 lít mỗi ngày. Nếu người bệnh đái tháo nhạt không uống bù lại lượng nước mất qua nước tiểu, có thể mất nước, điều này rất nguy hiểm cho sức khỏe. Vì lý do này, bệnh đái tháo nhạt là một tình trạng nghiêm trọng cần được điều trị.

Ảnh minh hoạ/Internet

Theo ThS.BS Nguyễn Quỳnh Xuân - Trưởng Chuyên khoa Nội tiết, Hệ thống Y tế Medlatec, đái tháo nhạt thường không phải bệnh độc lập mà là hậu quả của tổn thương tuyến yên. Tuyến yên kiểm soát hormone chống bài niệu (ADH), khi suy giảm sẽ khiến cơ thể mất khả năng giữ nước, dẫn đến khát và tiểu nhiều bất thường.

Bác sĩ khuyến cáo, khi có dấu hiệu uống nhiều, tiểu nhiều, nước tiểu loãng kéo dài, người bệnh cần thăm khám chuyên khoa nội tiết sớm. Việc điều trị đúng và theo dõi định kỳ giúp phòng ngừa biến chứng như mất nước, rối loạn điện giải hoặc suy đa cơ quan.