Hỏi: Tôi bị phù chân khi đứng và đau buốt, tối lại đỡ, có người nói do bệnh mạch máu không biết có đúng không? Tôi phải làm gì?
Lê Thị Phượng (Hà Nội)
Trả lời: Bản chất của hiện tượng phù là do dịch (nước và các chất hòa tan khác) từ trong lòng mạch máu thoát ra ngoài, tích tụ tại các khoảng gian bào (không gian giữa các tế bào), gây sưng mô.
Thực tế thường phát hiện phù ở các vị trí trên nền xương cứng hoặc nơi mô lỏng lẻo. Trong các bệnh tim mạch, phù do suy tim bên phải là phổ biến, khiến máu ứ trệ trong hệ tĩnh mạch, làm tăng áp lực đẩy dịch ra ngoài gian bào.
Phù quanh mắt cá chân vào buổi tối là biểu hiện của tình trạng giữ muối nước và thường là dấu hiệu của suy tim bên phải (suy tim bên trái hay gây khó thở chứ không gây phù). Hiện tượng này cũng thường gặp ở những người làm việc tĩnh tại, ngồi một chỗ, hay đứng lâu.
Tác dụng của trọng lực cùng với thiếu vận động làm cho dòng máu bị ứ trệ ở hai chân và không trở về được tim. Những người mắc chứng giãn tĩnh mạch chi dưới cũng thường có biểu hiện phù quanh mắt cá.
Nguyên nhân chủ yếu tiếp theo gây phù là bệnh lý về thận. Quả thận bị bệnh không đủ khả năng thải trừ gây tích tụ muối nước ở trong cơ thể gây phù. Phù do thận thường gặp phù cả chân cả mặt, thường vào buổi sáng khi ngủ dậy.
Phù cũng có thể là triệu chứng của bệnh lý về gan. Albumin, một chất protein quan trọng do gan sản xuất, có tác dụng giữ nước ở lại trong lòng mạch máu không cho thoát ra các tổ chức xung quanh. Bệnh xơ gan (thường do nghiện rượu), làm giảm khả năng sản xuất albumin của gan, dẫn đến phù do thiếu albumin máu.
Triệu chứng bạn vừa mô tả rất có thể là do bệnh lý mạch máu, nhưng cũng có thể do một loạt các nguyên nhân kể trên. Bạn phải đến khám bác sĩ ngay để tìm nguyên nhân và điều trị sớm.
PGS.TS Phạm Mạnh Hùng (nguyên Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia)
