Vì sao IS dọa cắt lưỡi ai gọi chúng là Daesh?

Thủ tướng Anh David Cameron đã nói trước Hạ viện nước này, tại cuộc bỏ phiếu liên quan tới khả năng tiến hành hoạt động không kích Syria, rằng người Anh nên ngừng gọi nhóm khủng bố đang nắm quyền kiểm soát nhiều vùng đất rộng lớn ở Iraq, Syria, Libya và bán đảo Sinai của Ai Cập, là Nhà nước Hồi giáo (phiến quân IS hay ISIS). Thay vì thế, họ nên sử dụng cái tên Daesh.

Từ này đã chính thức được sử dụng ở Nga và Pháp, từ tháng 9/2014, bất chấp thực tế rằng các chiến binh IS và lãnh đạo của chúng rất căm ghét nó.

Trong tiếng Arab, Daesh là từ viết tắt của Al-Dawla al-Islamiya fi Iraq wa ash-Sham, có nghĩa Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Al-Shams.

Nhưng khi phát âm, Daesh giống các từ Arab có nghĩa xấu hơn, gồm Dahes (những kẻ gieo rắc bất hòa) và Daes (những kẻ bị nghiền nát dưới chân).

Do lối chơi chữ Arab kể trên, từ Daesh có ý nghĩa lăng mạ IS và tổ chức này đã đe dọa sẽ “cắt lưỡi bất kỳ ai công khai dùng từ Daesh”, thay vì gọi nhóm bằng cái tên đầy đủ.

Tuy nhiên người Hồi giáo vẫn rất thích dùng từ Daesh thay vì IS. Họ cho rằng vùng lãnh thổ mà nhóm này kiểm soát ở Iraq và Syria không thuộc về Hồi giáo, cũng không phải là một nhà nước.

Theo David L. Phillips, giám đốc Chương trình xây dựng hòa bình và các quyền lợi ở Đại học Columbia, Mỹ, nhiều người Hồi giáo chống lại cụm từ Nhà nước Hồi giáo, bởi từ “nhà nước” khiến người ta hình dung về một hệ thống chính quyền và quản lý.

“Đây không phải là từ hợp lý để chỉ một nhóm khủng bố hoặc chiến binh, chỉ làm công việc đơn giản là chiếm đóng các vùng lãnh thổ”, ông nói.

Nhưng cũng có những người đưa ra quan điểm khác, rất đáng chú ý. Theo họ, từ Al-Shams nhắc tới một khu vực ở Trung Đông, chỉ bao gồm Syria và Liban.

Trong khi đó, ảnh hưởng của nhóm chiến binh này đã lan rộng tới tận Bắc Phi, vùng Vịnh và nhiều nơi khác ở Trung Đông.

Họ tin rằng Daesh đã lớn mạnh hơn cái tên IS, ISIS hoặc ISIL (Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Levant – Levant là từ tiếng Anh chỉ các khu vực Syria, Lebanon, Jordan, Israel và vùng lãnh thổ Palestine).

Đây không phải là lần đầu tiên ông Cameron đề nghị Anh gọi nhóm IS bằng cái tên khác.

Hồi tháng 6 năm nay, ông yêu cầu hãng tin BBC bắt đầu gọi IS là ISIL - Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Levant, thay vì Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Al-Shams.

Tháng 7 năm nay, nghị sĩ Anh Rehman Chishti cũng mở chiến dịch vận động dư luận ngừng gọi nhóm chiến binh là IS, để thách thức tính hợp pháp của nó. Ông Chishti, người gốc Pakistan, tin rằng dư luận không nên gắn Hồi giáo với nhóm này, vốn chỉ gồm toàn những kẻ khủng bố.

Nhà nước Hồi giáo (IS). Đây là phiên bản tiếng Anh của cái tên mà nhóm khủng bố tự gọi mình. Nhóm này cũng tuyên bố chúng là một vương quốc Hồi giáo, nằm dưới sự cai trị của một vị vua Hồi giáo. Cần biết rằng vương quốc Hồi giáo xuất hiện gần đây nhất là dưới thời Đế quốc Ottoman, đã chấm dứt tồn tại vào năm 1923. Nhiều chính quyền và hãng tin từ chối sử dụng cái tên IS, vì nó khiến nhóm được nhìn nhận như một nhà nước, một đại diện của Hồi giáo.

ISIS. Nhóm khủng bố, bắt đầu hoạt động trong vai trò chi nhánh Iraq của tổ chức Al Qaeda, lấy cái tên này sau khi tiến vào Syria hồi năm 2013. ISIS là từ viết tắt cho “Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria” hay “Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Al-Shams".

ISIL. Cái tên này có nghĩa “Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Levant". Trong đó, Levant chỉ một khu vực địa lý nằm dọc theo bờ phía Đông của Địa Trung Hải, gồm các nước Syria, L​iban, Israel, Jordan và vùng lãnh thổ Palestine.