Triều Tiên muốn thoát Trung
Về quan hệ Trung-Triều, cựu phóng viên quốc tế của CNN Mike Chinoy nhận định: “Người Bắc Triều Tiên thực sự không thích Trung Quốc. Họ rất muốn thoát Trung và không thích việc Bắc Kinh dạy bảo họ phải làm gì”.
Quan hệ Trung-Triều đã đóng băng kể từ khi Kim Jong-un kế vị người cha quá cố Kim Jong-il. Nhà lãnh đạo trẻ này đã thẳng tay thanh trừng một số nhân vật chủ chốt có quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc như chú dượng Jang Song-thaek – người từng được coi là “nhân vật số 2” ở CHDCND Triều Tiên.
 |
Các thế hệ lãnh đạo hiện tại của Triều Tiên và Trung Quốc không còn quan hệ mật thiết với nhau như thời Mao Trạch Đông và Kim Nhật Thành.
|
Kể từ khi lên nắm quyền, ông Kim Jong-un không hề đi thăm Trung Quốc và cũng chẳng gặp Chủ tịch Tập Cận Bình, mặc dù đã có sự vận động hành lang trong nhiều năm.
Giáo sư về quan hệ quốc tế Lee Jung Hoon tại Đại học Yonsei nói rằng phía Trung Quốc coi Kim Jong-un là nhà lãnh đạo “vô trách nhiệm và không đáng tin cậy”.
Tháng trước, ban nhạc nữ Moranbong, do nhà lãnh đạo Kim Jong-un đích thân thành lập, đã bay tới Bắc Kinh để biểu diễn, nhưng đột ngột hủy tour và trở về Triều Tiên. Có lẽ vì thái độ lạnh nhạt của Trung Quốc, sau khi nhà lãnh đạo Kim Jong-un tuyên bố rằng Triều Tiên đã có trong tay bom khinh khí.
Vì sao Trung Quốc "o bế" CHDCND Triều Tiên?
CHDCND Triều Tiên đóng vai trò “vùng đệm” ngăn cách Trung Quốc và Hàn Quốc – một đồng minh đã ký kết Hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ.
Hơn bất cứ điều gì khác, Bắc Kinh muốn có sự ổn định ở khu vực biên giới với Triều Tiên và công khai phản đối việc Bình Nhưỡng liên tục thử vũ khí hạt nhân.
Nhà phân tích Jasper Kim, giám đốc Trung tâm Quản lý Xung đột tại Đại học Ewha của Hàn Quốc, cho biết: "Một vụ nổ mạnh mẽ từ bên trong Bắc Triều Tiên hay một cuộc chiến tranh ở ngay ngưỡng cửa chính là những gì Trung Quốc không hề mong muốn”.
CHDCND Triều Tiên cũng là một con bài quan trọng đối với Bắc Kinh "trong trò chơi lớn của quan hệ Mỹ-Trung Quốc ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương”.
Lịch sử đã khép lại và các thế hệ lãnh đạo hiện tại của Triều Tiên và Trung Quốc không còn có quan hệ mật thiết với nhau như thời Mao Trạch Đông và Kim Nhật Thành, ông nội của nhà lãnh đạo Kim Jong-un.
Bắc Kinh “tiến thoái lưỡng nan”
Bắc Triều Tiên là một trong những nước bị trừng phạt nhiều nhất trên Trái đất. Liên Hợp Quốc, Mỹ, Liên minh Châu Âu và một loạt các quốc gia khác đã áp đặt nhiều hạn chế nghiêm ngặt về làm ăn với chính phủ hoặc công ty của CHDCND Triều Tiên.
Tuy nhiên, mặc dù Bắc Kinh đã ủng hộ các nghị quyết của LHQ trừng phạt Bình Nhưỡng, nhưng trên thực tế việc Trung Quốc "thực thi các biện pháp trừng phạt là chưa nghiêm túc”.
Việc thực thi hiệu quả các biện pháp trừng phạt có nghĩa là Trung Quốc có thể gia tăng áp lực đối Bình Nhưỡng, như cắt đứt liên kết thương mại và dầu lửa, cấm các máy bay của Triều Tiên ra vào không phận Trung Quốc. Trung Quốc cũng có thể ngăn chặn các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân
kinh doanh ở Triều Tiên như việc khi Ngân hàng Trung Quốc ngừng giao dịch với Ngân hàng Ngoại thương Triều Tiên trong năm 2013.
Nhà báo Mike Chinoy nhận định: "Tôi cho rằng Trung Quốc sẽ làm một cái gì đó khiến cho Triều Tiên cảm thấy khó chịu, nhưng sẽ không khó chịu đến mức đủ để tạo sự khác biệt. Một thước đo quan trọng về mức độ tức giận của người Trung Quốc sẽ là họ giảm nhẹ đến mức nào các biện pháp trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Bắc Triều Tiên”.
Theo các nguồn tin ngoại giao, Trung Quốc đã cố gắng ngăn chặn một cuộc họp Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về tình hình nhân quyền ở Triều Tiên hồi tháng trước.
Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp vào ngày 6/1, bước đầu tiên hướng tới việc áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với CHDCND Triều Tiên. Trong một tuyên bố, HĐBA LHQ đã nhắc lại ý định trừng phạt hơn nữa đối với Triều Tiên.