Đối mặt với hàng loạt thách thức về công tác dân số

Đó là thông tin được các chuyên gia đưa ra tại Lễ phát động Tháng hành động quốc gia về dân số và kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26/12, với chủ đề “Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững”, do Sở Y tế Hà Nội phối hợp với UBND phường Cầu Giấy tổ chức, ngày 10/12.

TS.BS Trần Văn Chung, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, cho biết công tác dân số luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, thể hiện qua các chính sách xuyên suốt từ năm 1961 đến nay. Gần 65 năm qua, nhiều thành tựu quan trọng về duy trì mức sinh thay thế, nâng cao chất lượng dân số và đóng góp vào phát triển kinh tế – xã hội của cả nước và Thủ đô.

Tuy vậy, công tác dân số vẫn đối mặt hàng loạt thách thức như mức sinh thay thế chưa ổn định, xuất hiện xu hướng giảm sinh; mất cân bằng giới tính khi sinh tiếp tục tăng; già hóa dân số diễn ra nhanh; phân bố dân số và quản lý di cư còn bất cập; yếu tố dân số chưa được lồng ghép đầy đủ trong các quyết sách phát triển.

TS.BS Trần Văn Chung cho biết, Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã xác định rõ quan điểm chuyển trọng tâm chính sách từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Sau hơn 7 năm triển khai, Bộ Chính trị tiếp tục có Kết luận số 149-KL/TW nhằm đẩy mạnh, làm rõ hơn các định hướng lớn.

Tại kỳ họp Quốc hội lần này, Luật Dân số được thông qua, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ cho việc duy trì mức sinh thay thế, giảm chênh lệch giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số.

Cùng với cả nước, Hà Nội trong nhiều năm qua luôn chú trọng đầu tư cho công tác dân số. Thành phố đã kịp thời kiện toàn Ban Chỉ đạo dân số các cấp sau khi mô hình chính quyền địa phương được thay đổi từ ba cấp xuống hai cấp.

Nhiều đề án, kế hoạch được ban hành trong giai đoạn mới đã đem lại kết quả rõ rệt: năm 2025, tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ đạt 89%; sàng lọc trước sinh và sơ sinh đều đạt 90% đối với các bệnh phổ biến; tỷ số giới tính khi sinh là 110 trẻ trai/100 trẻ gái; 85% cặp đôi được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn.

Hà Nội khuyến khích sinh đủ 2 con, giảm chênh lệch giới tính khi sinh

Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, việc chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp từ 1/7/2025 đặt ra yêu cầu kiện toàn Ban chỉ đạo dân số ở các cấp và xây dựng kế hoạch phù hợp, bảo đảm công tác dân số không bị gián đoạn trong giai đoạn chuyển tiếp, hoạt động thống nhất, hiệu quả.

Trên cơ sở đó, thành phố chủ động xây dựng và triển khai nhiều kế hoạch phù hợp với điều kiện thực tiễn từng địa bàn, hướng đến quản lý dân số một cách toàn diện, bao gồm quy mô, cơ cấu, chất lượng và phân bố dân cư.

Theo ông Trần Văn Chung, Tháng hành động quốc gia về dân số năm 2025 Hà Nội lan tỏa thông điệp: khuyến khích sinh đủ hai con, giảm chênh lệch giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Đây là mục tiêu quan trọng để bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ sự phát triển bền vững của Thủ đô.

Cũng tại buổi lễ, bà Hoàng Thị Thơm, Phó Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế) ghi nhận những thành tựu mà Hà Nội đã đạt được thời gian qua. Bà đánh giá Thủ đô luôn là địa phương đi đầu cả về quy mô triển khai, chất lượng mô hình và hiệu quả chính sách.

Bà đề nghị thành phố tiếp tục phát huy vai trò dẫn dắt, nhân rộng những mô hình hiệu quả, cách làm sáng tạo; tăng cường phối hợp liên ngành để nâng cao chất lượng dân số toàn diện, từ đó đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.