Để cứu gameshow, giám khảo phải có tầm, bớt nhạt vô duyên?

Cách đây vài năm, gameshow đã bùng nổ trên sóng truyền hình. Khán giả có thể dễ dàng bắt gặp các chương trình truyền hình thực tế này trên bất kỳ kênh thông tin nào. Gameshow tăng về số lượng và đa dạng về thể loại từ hài, hẹn hò đến âm nhạc.

Tham gia các gameshow tài năng, hàng loạt cái tên mới được khán giả chú ý. Điển hình như, Hương Tràm, Phương Mỹ Chi, Hương Giang Idol một bước thành sao nhờ Giọng hát Việt, Giọng hát Việt nhí hay Vietnam Idol.

Khi gameshow hài bùng nổ, tên tuổi của các nghệ sĩ hài cũng đến gần hơn với công chúng. Việt Hương, Trấn Thành, Hoài Linh, Trường Giang... trở thành những gương mặt quen thuộc với khán giả nhờ chương trình truyền hình thực tế.

Từng có thời gian thống trị làng giải trí Việt nhưng những năm gần đây, gameshow ngày càng giảm sức hút. Điều này được thể hiện qua sự sụt giảm giá quảng cáo. Lấy ví dụ là chương trình Gương mặt thân quen.

Gương mặt thân quen có giá quảng cáo 370 triệu đồng/30s (năm 2014) và 350 triệu đồng/30s (năm 2016). Tuy nhiên, giá quảng cáo của gameshow chỉ còn 250 triệu đồng/30s (năm 2017) và 200 triệu đồng/30s (năm 2018).

Giá quảng cáo được xem là yếu tố phản ánh chân thực nhất về rating và sức nóng của gameshow. Như vậy, việc sụt giảm giá quảng cáo đến gần 50% trong Gương mặt thân quen năm nay so với 4 năm về trước phần nào cho thấy chương trình đã giảm nhiệt quá sâu.

Không chỉ riêng Gương mặt thân quen, hàng loạt chương trình truyền hình thực tế khác cũng ngày càng mất khán giả. Năm 2017, VIETNAM-TAM từng đưa ra báo cáo gameshow sản xuất ồ ạt nhưng tỷ lệ khán giả rời bỏ gameshow rõ rệt.

Theo báo cáo của VIETNAM-TAM, ở tuần 40 của năm 2016, rating trung bình của các gameshow trên truyền hình đạt 0,6%. Tuy nhiên, trung tuần tháng 3 năm 2017, rating trung bình giảm xuống chỉ còn 0,3%.

Khán giả rời bỏ gameshow kéo theo doanh thu lao dốc. Theo báo cáo của VIETNAM-TAM, 6 tháng cuối năm 2016, nhà Đài thu được gần 2.000 tỷ đồng trong khi 6 tháng đầu năm 2017, số lượng gameshow tăng vọt song doanh thu chỉ đạt gần 1.500 tỷ đồng.

Gameshow mất dần khán giả do nhiều lý do. Một trong số đó là việc sản xuất gameshow ồ ạt. Cùng một nội dung tìm kiếm tài năng âm nhạc, có không ít gameshow như Giọng hát Việt, Thần tượng âm nhạc, Tuyệt đỉnh song ca với cả phiên bản người lớn và trẻ em.

Khi bước sang mùa mới, các gameshow cũng không có nhiều sự thay đổi. Sự nghèo nàn về ý tưởng khiến khán giả ngày càng hờ hững với những chương trình được sản xuất quá nhiều mùa như Giọng hát Việt, Giọng hát Việt nhí hay Thần tượng âm nhạc.

Không chỉ về mặt nội dung, có hàng loạt gameshow tài năng na ná về đối tượng dự thi. Có những thí sinh nhẵn mặt ở gần hết các cuộc thi ca hát. Khi càng có nhiều gameshow, chất lượng thí sinh cũng càng giảm bởi các gương mặt tài năng đã bị vét cạn kiệt.

Gameshow mất sức hút còn vì ban giám khảo. Có những giám khảo gây nhàm chám vì nhẵn mặt trên truyền hình lại có những giám khảo thiếu chuyên môn, kém duyên, nhạt được nhà sản xuất chọn vì độ nổi tiếng để tăng rating. Thực tế, không ít nghệ sĩ ngồi nhầm ghế nóng.

Việt Hương từng bị phản ứng trước việc chấm thi Siu Black hát trong Sinh ra để tỏa sáng, Hari Won vướng phải sự chỉ trích khi ngồi ghế nóng cuộc thi âm nhạc, diễn xuất Biến hóa hoàn hảo hay đạo diễn Lê Hoàng không nhận được sự ủng hộ khi chấm cuộc thi nhảy.

Đức Phúc cũng gây ồn ào trong vai trò giám khảo gameshow. Bước ra từ cuộc thi Giọng hát Việt 2015 với danh hiệu quán quân, anh trở thành giám khảo The Debut 2018 cùng Hoàng Thùy Linh và Hương Tràm.

Nhiều khán giả khó chấp nhận Đức Phúc làm giám khảo bởi tuổi đời lẫn tuổi nghề còn quá trẻ và rất lép vế với 2 giám khảo còn lại. Thậm chí, một thí sinh tham gia cuộc thi thẳng thắn nhận xét Đức Phúc "chẳng có gì để chấm" trước khi bước vào phần thi.

Làm giám khảo, Đức Phúc còn tỏ ra không mấy hoạt ngôn. Việc cạn từ chuyên môn thấy rõ khi anh nhận xét. Lấy ví dụ, ở tiết mục của thí sinh Trần Văn An, Đức Phúc cho hay: "Bạn hát không có một chút kỹ năng nào. Mọi thứ rất bản năng. Nói chung là không có kỹ năng”.

Những nhận xét của Đức Phúc còn bị chê ngây ngô. "Khi nghe bạn hát, tôi cảm giác như người yêu mình ngay bên cạnh, cùng ngồi bãi biển uống nước dừa, dù tôi chưa yêu bao giờ”, Đức Phúc bày tỏ quan điểm về phần thi của Trần Đức Hiếu.

Cũng không ít giám khảo bị chê kém duyên. Ở Vietnam Idol 2016, các giám khảo từng chê thí sinh một cách khiếm nhã như: “21 tuổi cơ à? Cứ tưởng mười mấy. Lao vào như một con thiêu thân” hay “Phần trình diễn của em hoàn toàn ngớ ngẩn. Em có cảm giác mình ngớ ngẩn không?”.

Nhìn vào ban giám khảo, khán giả phần nào đánh giá được chất lượng cuộc thi. Bởi vậy, theo lẽ thường, giám khảo được chọn không chỉ cần trình độ chuyên môn mà còn phải có phông nền văn hóa tốt, biết giao tiếp, ứng xử trước công chúng.

Nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh và siêu mẫu Hà Anh đều có quan điểm giám khảo phải có tâm, có tầm. "Làm nghệ thuật chuyên nghiệp, mang tính truyền thống thì vẫn phải lựa chọn những giám khảo am hiểu, có kiến thức để dẫn dắt cho dư luận", nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh chia sẻ.

Siêu mẫu Hà Anh từng nêu quan điểm người được chọn làm giám khảo phải có phông nền văn hóa tốt, biết cách nói chuyện trước công chúng và cần có những kiến thức, trải nghiệm hoặc trình độ chuyên môn nhất định để chấm giải một cách công minh nhất.

Giám khảo là bộ mặt của cuộc thi, bởi vậy thiết nghĩ các gương mặt được chọn phải là người có trình độ tốt. Khi đã có giám khảo xứng tầm, chương trình ắt sẽ thu hút nhiều thí sinh tài năng.