Không dễ gì được ăn vịt cỏ Vân Đình thực sự
Cuối năm nào đi chạp mộ trở về nhà chị Hạnh Hoa (một bạn đọc của Gia đình và Xã hội) lại ghé vào quán vịt quen thuộc ăn uống thỏa thuê tiết canh đến vịt luộc, vịt nướng lòng xào cho đến cháo vịt… Có lần đang ăn, cậu em trai vui miệng bảo là ăn thịt vịt ngon miệng, nhưng chả biết có đúng vịt cỏ Vân Đình hay không?
Câu nói làm một bà khách dáng vẻ nông dân ngồi bàn bên thủng thẳng đáp lại:
- Thời buổi này còn ai đội áo tơi cầm gậy đi lùa vịt ngoài đồng nữa. Có gì ăn nấy cho xong chứ hòng gì có vịt cỏ Vân Đình mò ốc, mót thóc như xưa.
Vịt cỏ Vân Đình. Ảnh Internet.
Phố Quan Nhân (Hà Nội) có tới 2 quán vịt Vân Đình lâu năm, chủ hàng cam đoan bán vịt cỏ Vân Đình – những con vịt nhìn đều không quá to, ăn miếng thịt chắc và ngọt. Nhưng chỉ cần nhìn bát canh măng tiết rắc hành mùi tàu thơm ngon, đã mát con mắt… nên dù vịt cỏ hay vịt gì ăn cũng không phải gác đũa giữa chừng.
Nhà hàng chiều khách sẵn sàng cắt tiết hãm nước mắm chanh cho khách đem về, chỉ việc luộc vịt, băm lòng mề đánh lẫn rau thơm, rắc lạc rang là đảm bảo đông cứng, không vữa hỏng.
Chợ Giáp Nhất gần đó có mấy hàng giết mổ gà vịt, chỉ có một hàng bán giống vịt cỏ Vân Đình (lông cánh màu nâu nhạt phớt màu kem), bán theo con - khoảng 120.000 – 150.000 đ/con - cao hơn giá vịt cánh trắng mấy chục ngàn đồng.
Tìm hiểu được biết, vịt cỏ Vân Đình khan hiếm từ sau trận lụt lút đồng đất dằng dai hằng tháng năm 1984. Khi ấy vùng chiêm trũng Vân Đình trở nên nghèo xơ nghèo xác, gạo chả có mà thổi cơm ăn thì lấy đâu ra thóc ngâm thành mộng để nuôi vịt. Người dân bán đổ bán tháo đàn vịt, sau đó không mấy nhà gây lại được đàn vịt vài trăm con như xưa - có lẽ vì thế mà vịt cỏ Vân Đình khan hiếm.
Nhưng vịt cỏ Vân Đình vẫn nổi danh, những quán vịt cỏ Vân Đình lác đác mọc ven đường chính từ Hà Nội vào chùa Hương trên địa bàn thị trấn - chẳng bao lâu thành phố vịt cỏ Vân Đình với hàng chục nhà hàng san sát, mù mịt khói nướng vịt, thơm điếc mũi từ xa.
Vịt cỏ Vân Đình bị nông dân "bỏ rơi" khi vịt cánh trắng giống Trung Quốc năng suất cao được nuôi ồ ạt. Ảnh Internet.
Có lẽ ban đầu các nhà hàng bán đúng giống vịt cỏ Vân Đình, nhỏ con, thơm thịt… chinh phục thực khách xa gần. Tới thập niên 90 của thế kỷ XX thì giống vịt cánh trắng của Trung Quốc được nhà nông chăn nuôi ồ ạt.
Vì lợi thế của vịt cánh trắng năng suất cao, thịt dày ngon, nuôi nhàn… nên nhiều hộ dân bỏ giống vịt cỏ cổ truyền, khiến thương hiệu vịt cỏ Vân Đình chỉ còn "cái vỏ", mai một dần vì không cạnh tranh nổi với vịt cánh trắng, vịt siêu thịt, và gần đây là vịt trời thuần hóa.
Vịt cỏ Vân Đình khác vịt cánh trắng, vịt trời thế nào?
Vịt cỏ Vân Đình nói riêng và thịt vịt nói chung là nguồn protein được ưu tiên hàng đầu vì tính mát, dễ ăn, là loại thuốc bổ thượng hạng điều hòa ngũ tạng, lợi thủy, trừ nhiệt, bổ hư.
Nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy, trong 100g thịt vịt có khoảng 25g chất protein (vượt xa thịt bò, heo, dê, cá, trứng). Hàm lượng canxi, phốtpho, sắt, vitamin (B1, B2, A, D, E), acide nicotic… rất cao.
Thịt vịt có thể chế biến thành những món ngon như vịt om sấu, nấu canh măng chua, nấu cà ri, vịt nấu chao, vịt luộc, tiết canh vịt, vịt bọc đất, vịt hầm, lẩu vịt…
Nhưng thịt vịt cỏ Vân Đình được nhiều người biết đến là món vịt cỏ nướng - và chỉ riêng món vịt nướng đã có 3 kiểu chế biến như vịt tẩm mật ong, vịt nướng lá chanh, vịt ướp gia vị bình thường.
Mỗi hàng vịt cỏ Vân Đình lại gia giảm nước mắm (hay xì dầu), tỏi, ớt mà độ ngon miệng cũng khác nhau.
Các món ăn kèm với vịt nướng là mùi tàu, rau húng, măng ngâm ớt chua cay... khá ngon miệng… Nhưng phải ăn nóng mới thật ngon, cảm nhận lớp da vịt nướng dai dai giòn giòn, nhưng thịt vịt mềm ngon khó tả.
Nước chấm món vịt cỏ Vân Đình nướng được pha sánh vàng, ngọt lịm làm từ thịt vịt càng làm món ăn thêm thơm ngọn, lạ miệng và vô cùng tuyệt hảo.
Món vịt cỏ Vân Đình nướng chinh phục được rất nhiều thực khách. Ảnh Internet.
Trên thị trường đang có nhiều vịt cánh trắng, vịt siêu nạc, vịt trời thì phân biệt thế nào?
- Vịt cỏ Vân Đình nuôi thả tự nhiên, theo đàn di chuyển nhanh để mò thóc sót, giun, dế, rong rêu, tôm tép, sâu bọ... trên cánh đồng - đặc điểm này tạo ra cho vịt cỏ Vân Đình có chất lượng hảo hạng. Sớ thịt vịt cỏ Vân Đình mỏng, xương mềm và ngọt, chế biến được nhiều món ẩm thực thơm ngon nổi tiếng trong các nhà hàng, trở thành thương hiệu nổi tiếng.
- Vịt cánh trắng mau lớn, to con, dày thịt, béo mềm, cắn một miếng thì ngập chân răng – khách rất thích chọn ăn (nhưng không thơm thịt, mềm xương bằng vịt cỏ).
- Vịt siêu nạc nuôi nhốt và ăn thức ăn công nghiệp hoàn toàn, chỉ 40 ngày là xuất chuồng và nặng tới 3-4kg. Thịt vịt siêu nạc dày tới 2 đốt tay.
- Vịt trời được thuần hóa nhưng ăn xương cứng và thịt dai.