Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Phương Bắc (Tuyên Quang) vừa tiếp nhận 3 bệnh nhi nhập viện cùng lúc trong tình trạng nôn liên tục, đau bụng quặn, tiêu chảy nhiều và có dấu hiệu mất nước. Theo người nhà, các bé nhặt được hạt từ cây dầu mè mọc hoang và rủ nhau ăn thử. Không lâu sau, cả ba đều nôn ói và đau bụng, buộc gia đình phải đưa đi cấp cứu ngay.
Khi vào viện, 3 bệnh nhi đều có biểu hiện mất nước rõ. Ê-kíp điều trị đã tiến hành bù nước - điện giải, theo dõi mạch và huyết áp, điều trị giảm kích ứng tiêu hóa và cho uống than hoạt tính nhằm hạn chế hấp thu độc tố. Nhờ được cấp cứu kịp thời, sức khỏe của cả 3 trẻ đã ổn định và được xuất viện.
Ảnh minh họa/Internet
Bác sĩ cho biết hạt dầu mè chứa hai loại độc chất mạnh là curcin và phorbol ester. Chỉ cần ăn từ một đến ba hạt cũng đủ gây kích ứng dữ dội đường tiêu hóa, dẫn đến nôn, tiêu chảy, mất nước, thậm chí tụt huyết áp, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ nhỏ.
Theo các bác sĩ, nhiều loại hạt và quả mọc hoang có hình dạng vô hại nhưng chứa độc tố mạnh, trong đó có hạt dầu mè. Trẻ nhỏ thường tò mò, dễ nhặt và ăn thử, dẫn đến nguy cơ ngộ độc.
Phụ huynh và nhà trường cần chủ động loại bỏ hạt, quả rụng ở khu vực trẻ vui chơi; nhắc trẻ tuyệt đối không ăn hạt, quả lạ; đồng thời theo dõi sát khi trẻ có biểu hiện nôn, đau bụng, tiêu chảy sau khi ăn thực phẩm không rõ nguồn gốc.
Bác sĩ khuyến cáo, nếu trẻ ăn phải hạt lạ và xuất hiện triệu chứng bất thường, cần cho uống nước ấm để làm loãng độc tố nếu trẻ còn tỉnh táo; Không tự gây nôn để tránh sặc; Mang theo mẫu hạt đến cơ sở y tế để hỗ trợ chẩn đoán. Việc đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng giúp giảm nguy cơ biến chứng.
Cây dầu mè hay còn gọi đậu cọc rào, ba đậu mè, ba đậu nam, cốc dầu, vong dầu ngô. Ở Việt Nam, cây dầu mè được trồng quanh các vườn nhà, thôn bản khắp mọi vùng từ ven biển khô hạn đến ẩm ướt, từ Nam ra Bắc, từ đồng bằng trung du lên miền núi cao dưới 1000m so với mực nước biển. Mọc tốt trên đất hoang hoá, đất cát, đất sét, đất bị xói mòn, chịu được kể cả nơi đất bị thoái hoá mạnh hoặc có phản ứng kiềm.
Là một cây nhỏ cao 1-5m, cành to mẫm, nhẵn, trên có những vầu nổi lên do sẹo của lá, khi bị chặt sẽ chảy ra một thứ nhựa mủ trắng. Lá đơn, xẻ chân vịt, chia làm 3-5 thuỳ nông, dài 10-13cm, rộng 8-11cm. Hoa màu vàng, nhỏ, cùng gốc, mọc thành chuỳ tận cùng hay ở nách lá, hoa đực mọc ở đầu lá các nhánh với cuống ngắn có khuỷu.
Quả nang có hình trứng, lúc đầu mẫm; sau khô, dai và nhẵn. Quả mở theo ba mép. Hạt có áo hạt, hình trứng, dài 2cm, rộng 1cm. Hạt nhẵn và có màu đen nhạt.
Hạt cây dầu mè rất độc, chứa chất độc curcin có thể gây ngộ độc nghiêm trọng, rối loạn tiêu hóa nặng và nguy hiểm đến tính mạng nếu ăn phải. Tuy nhiên, dầu chiết xuất từ hạt có thể dùng làm nhiên liệu sinh học hoặc trong một số ứng dụng y học cổ truyền, trong khi nhựa mủ, lá, rễ cũng có các công dụng khác.
