Ngày 13/12 vừa qua, Đại lễ tưởng niệm 715 năm ngày Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn (1308 - 2023) đã được long trọng tổ chức. Đây cũng là dịp du khách và các phật tử tìm về non thiêng Yên Tử để dâng hoa, dâng hương, cùng tưởng niệm, ôn lại sự nghiệp và tôn vinh công đức to lớn của Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông.
Tại Yên Tử, Cung Trúc Lâm Yên Tử - công trình văn hóa tâm linh có giá trị lớn, tổng diện tích xây dựng giai đoạn I là hơn 6.000m2, có sức chứa 5.000 người cũng vừa được khánh thành. Công trình với nội thất bằng chất liệu gỗ sơn son thếp vàng mang bản sắc văn hóa dân tộc, hài hòa với quần thể Trung tâm Văn hóa Lễ hội Trúc Lâm và quần thể Di tích danh thắng Yên Tử cũng đang trở thành điểm đến mới để tham quan và hành lễ.
Mùa nào trong năm, Yên Tử (Quảng Ninh) cũng mang trong mình một vẻ đẹp riêng. Nhưng với tiết trời cuối năm, Yên Tử hiện lên như bức tranh thủy mặc đẹp đến nao lòng khiến du khách không muốn rời chân.
Đến với Yên Tử, du khách chắc chắn sẽ được hòa mình vào màu xanh bạt ngàn của thiên nhiên núi rừng. Dưới cánh rừng nguyên sinh, thấp thoáng những mái chùa hàng trăm năm tuổi được phân bổ từ dưới chân núi lên tận đỉnh càng tạo cho người đến một cảm giác an yên, khác xa với những ngày nhộn nhịp của lễ hội đầu năm.
 |
| Cung Trúc Lâm Yên Tử - công trình văn hóa tâm linh có giá trị lớn vừa được khánh thành. |
Tìm về đất Phật Yên Tử, du khách sẽ được chiêm ngưỡng nét cổ kính, trầm mặc của những am tháp và những ngôi chùa suốt dọc đường đi khiến tâm tịnh, lắng đọng theo tiếng chuông ngân vang trong gió. Đặc biệt, khi vượt qua những bậc đá khúc khuỷu từ chân núi lên độ cao chừng 500 m so với mực nước biển sẽ đến Vườn tháp Huệ Quang. Toàn bộ Vườn tháp hiện nay còn lưu giữ 97 ngôi tháp mộ. Mỗi tháp mộ đều có kích thước và độ cao thấp khác nhau, điều đó thể hiện vị trí, chức sắc của các nhà sư tu hành tại nơi đây.
Lên cao hơn là chùa Hoa Yên, ngôi chùa nằm giữa lưng chừng núi có tầm nhìn bao quát cả một vùng rộng lớn. Đây là nơi ra đời Thiền phái Trúc Lâm do Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông sáng lập, trên cơ sở tiếp thu và kế thừa những tinh hoa của Phật giáo Ấn Độ và Phật giáo Trung Hoa.
Đường lên non thiêng được hình thành từ hàng nghìn bậc thang bằng đá, du khách sẽ được trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc khi đến với Yên Tử dịp cuối năm.
Ở độ cao gần 700 m là chùa Vân Tiêu, tên gọi này có ý nghĩa là chùa trong tầng mây vì dãy núi Yên Tử như tường thành chắn ngang luồng gió biển thổi vào, hơi nước ngưng đọng lại thành tầng tầng, lớp lớp mây bao phủ, nhè nhẹ trôi. Ngôi chùa lúc ẩn, lúc hiện trong những tầng mây ấy.
 |
| Nét đẹp cổ kính từ các ngôi chùa ở Yên Tử. |
Cao nhất là chùa Đồng (1068 m). Nơi đây có không gian thiên nhiên bao la hùng vĩ, quanh năm mây trắng, sương mù che phủ đan xen lúc nắng, lúc mưa, khí hậu ẩm ướt. Chùa như một đài sen, trong chùa thờ tượng Đức Phật Thích Ca Mâu Ni và Tam Tổ Trúc Lâm.
Tiết trời se lạnh và giờ khắc từ năm cũ qua năm mời, về Yên Tử du khách càng cảm nhận được trời đất giao hòa, lòng người an nhàn, thanh thản. Quyện vào cảnh sắc thiên nhiên là tiếng chuông chùa, tiếng chim hót, tiếng gió vang vọng khắp núi rừng sẽ làm tâm hồn của mỗi người như được chữa lành.
Mỗi bước chân là một hành trình hạnh phúc. Khi tâm an yên, cuộc đời sẽ thiện lành, cuộc sống vui tươi và tràn đầy năng lượng tốt.
Bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử
Ban quản lý di tích và rừng Quốc gia Yên Tử được thành lập theo quyết định số 2333/QĐ-UBND ngày 17/9/2012 của UBND tỉnh Quảng Ninh, trên cơ sở Trung tâm quản lý Di tích - danh thắng Yên Tử và Ban quản lý Rừng đặc dụng Yên Tử.
Nhiệm vụ của Ban quản lý di tích và rừng Quốc gia Yên Tử là quản lý, bảo vệ, tôn tạo, khai thác và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa của Khu Di tích và danh thắng Yên Tử bao gồm toàn bộ các di tích, các giá trị văn hóa, lịch sử. Quản lý bảo vệ, phát triển Rừng Quốc gia Yên Tử và các vùng đệm được giao. Ngăn chặn mọi hành vi xâm phạm Di tích, xâm phạm Rừng Quốc gia Yên Tử...
 |
| Chùa Đồng Yên Tử trong buổi chiều cuối năm. |
Suốt nhiều năm qua, Ban Quản lý di tích và rừng Quốc gia Yên Tử đã tận dụng những thành tựu khoa học công nghệ để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa ở Yên Tử. Đáng chú ý, Ban Quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử đã xây dựng được đội ngũ hướng dẫn viên chuyên nghiệp hướng dẫn tại điểm cho du khách. Đồng thời xây dựng website tuyên truyền, quảng bá về khu di tích Yên Tử, được đánh giá có chất lượng cao, phong phú về thông tin tra cứu, cần thiết cho du khách, phục vụ các nhà khoa học, sinh viên, học sinh tìm hiểu, học tập và nghiên cứu về khu di tích Yên Tử; xây dựng, triển khai Đề án "Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và quảng bá khu di tích Yên Tử".
Gần đây nhất, thực hiện quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt chương trình nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu và công bố tác phẩm VHNT Việt Nam trên nền tảng cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cán bộ Quỹ Hỗ trợ sáng tạo VHNT Việt Nam vừa thực hiện quay phim, chụp ảnh, số hóa 3D không gian, kiến trúc nghệ thuật, các di tích lịch sử văn hóa, di tích cách mạng, các Bảo vật quốc gia tại Quảng Ninh. Trong đó, tại Quảng Ninh đề án tập trung vào di tích và danh thắng Yên Tử.
Số hóa 3D là công nghệ xử lý dữ liệu về màu sắc, chi tiết, số hóa thành không gian 3D và tái hiện chính xác 100% khi đưa lên môi trường thực tế ảo. Nền tảng du lịch tương tác thông minh 3D/360 dựa trên công nghệ 3D laser scanning tiên tiến của thế giới giúp thu thập dữ liệu, tái hiện không gian với kích thước chính xác, màu sắc chân thật một cách nhanh chóng. Đối với di tích, hình ảnh được bao quát trọn vẹn từ trái qua phải, từ trên xuống dưới và từ ngoài vào trong chi tiết từng vật thể, ngóc ngách. Khi du khách chạm vào và bắt đầu di chuyển các điểm đi trong hình, du khách như đang đi vào không gian của di tích.
Đồng thời với việc số hóa 3D quần thể di tích quốc gia đặc biệt Yên Tử, nhóm ê kíp thực hiện dự án còn số hóa không gian khu di tích quốc gia đặc biệt nhà Trần tại TX Đông Triều. Đây là việc làm rất có ý nghĩa, giúp du khách trước khi đến với di tích Yên Tử có thể tìm hiểu các không gian văn hóa, các hiện vật trên môi trường ảo.
 |
| Yên Tử sẽ là điểm đến lý tưởng cho du khách dịp nghỉ Tết dương lịch. |
Dịp này, đến với Yên Tử, du khách cũng sẽ được chiêm ngưỡng đường Xích Tùng khỏe mạnh sau thời gian dài trồng bổ sung, chăm sóc, bảo vệ nghiêm ngặt bởi Ban Quản lý Di tích và Rừng quốc gia Yên Tử. Tuyến đường này còn được coi là hàng cây trồng cổ nhất ở Việt Nam.
Hiện đã có gần 200/1.000 cây Xích Tùng được trồng theo kế hoạch. 1.000 cây Xích Tùng sẽ được tập trung trồng bổ sung tại những khu vực có những cây Xích Tùng cổ được trồng từ khoảng 700 năm về trước, trong đó có khu vực Đường Xích Tùng, Am Dược, chùa Hoa Yên, khu vực đường sang Thác Vàng, Thác Bạc; khu vực chùa Vân Tiêu, Bảo Sái, Hòn Ngọc, Tháp Tổ…
Trước đó, năm 2020, Ban Quản lý Khu di tích và Rừng quốc gia Yên Tử đã trồng thí điểm 50 cây Xích Tùng tại những vị trí có cây Xích Tùng cổ đã chết dọc Đường Xích Tùng, chùa Hoa Yên… và đến nay đều tươi tốt.
UBND 3 tỉnh Quảng Ninh, Bắc Giang, Hải Dương đã tổ chức họp và thông qua dự thảo hồ sơ trình UNESCO công nhận quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là di sản văn hóa thế giới.