Ông Nguyễn Duy Linh bị truy tố Điều 354: Kịch khung tội "Nhận hối lộ"

Tại cuộc họp báo của Bộ Công an vào chiều 21/6, đại tá Vũ Quốc Thắng, Phó Chánh văn phòng Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an, cho biết cơ quan điều tra đã chuyển hồ sơ vụ án, đề nghị truy tố đối với ông Nguyễn Duy Linh, cựu Phó tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo Bộ Công an về tội nhận hối lộ, theo khoản 4 Điều 354 Bộ luật Hình sự 2015.

Ông Nguyễn Duy Linh bị đề nghị truy tố trong vụ án liên quan đến Phan Văn Anh Vũ – nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79. Trong vụ án này, Phan Văn Anh Vũ bị đề nghị truy tố về tội “đưa hối lộ’’ quy định tại khoản 4 Điều 364; Hồ Hữu Hòa (Nghệ An) về tội “môi giới hối lộ” theo khoản 4, Điều 365, Bộ luật Hình sự.

Luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, theo kết luận của cơ quan điều tra Bộ Công an cho thấy, cơ quan này đã khởi tố ba tội danh là đưa hối lộ, môi giới hối lộ và tội nhận hối lộ. Các tội danh này đều đề nghị truy tố ở khung cao nhất thuộc khoản 4 của các điều luật. Bởi vậy, nếu Viện kiểm sát chấp nhận nội dung kết luận điều tra, các bị can trên sẽ bị truy tố ở khung cao nhất.

Theo nội dung kết luận điều tra, số tiền được xác định là tài sản đưa hối lộ trị giá trên 16 tỷ đồng (trong đó có 5 tỷ đồng và 500.000 USD). Trong giai đoạn điều tra, Hồ Hữu Hòa phủ nhận cáo buộc trên. Còn bị can Phan Văn Anh Vũ khai không giao tiền mà chỉ đưa xì gà, nấm linh chi Hàn Quốc cho người trung gian. Ông Linh cũng chỉ khai nhận là nhận rượu và thuốc xì gà chứ không nhận tiền và đô la Mỹ.

Luật sư Cường cho rằng, như vậy, các bị can không nhận tội, tuy nhiên căn cứ vào các tài liệu chứng cứ đã thu thập được, cơ quan điều tra vẫn kết luận các bị can phạm tội đưa hối lộ, nhận hối lộ và môi giới hối lộ và đề nghị truy tố các bị can ở khung hình phạt cao nhất của mỗi tội danh.

Theo quy định của pháp luật, bị can không có nghĩa vụ phải nhận tội, không buộc phải đưa ra bằng chứng chống lại mình, nghĩa vụ chứng minh tội phạm thuộc về cơ quan tiến hành tố tụng.

Theo nguyên tắc suy đoán vô tội, bị can mặc nhiên không có tội. Nếu cơ quan điều tra, Viện kiểm soát thu thập các tài liệu, chứng cứ một cách hợp pháp mà chứng minh được các bị can, bị cáo đã thực hiện hành vi phạm tội, hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm sẽ đề nghị tòa án kết tội các bị cáo.

Luật sư Cường dẫn quy định tại Điều 354 Bộ luật hình sự năm 2015 về tội nhận hối lộ cho biết, với số tiền nhận hối lộ từ 1 tỷ đồng trở lên, người bị kết tội sẽ phải đối mặt với mức hình phạt là phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

Do đó, trường hợp tòa án xác định bị cáo có tội nhưng bị cáo không thành khẩn khai báo, không ăn năn hối cải, là người hiểu biết pháp luật nhưng cố tình vi phạm pháp luật, tiền nhận hối lộ đặc biệt lớn (gấp hơn 10 lần số tiền cao nhất định khung hình phạt) có thể sẽ phải nhận mức án cao nhất.

Với bị can bị đề nghị truy tố về tội đưa hối lộ, mức hình phạt cao nhất theo quy định của pháp luật là 20 năm tù. Cụ thể tội danh và hình phạt được quy định tại khoản 4, Điều 364 bộ luật hình sự năm 2015: “4. Phạm tội trong trường hợp của hối lộ là tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.”

Với bị can bị đề nghị truy tố về tội môi giới hối lộ, hình phạt phải đối mặt cao nhất đến 15 năm tù theo quy định tại khoản 4, điều 365 Bộ luật hình sự năm 2015.

Theo luật sư Cường, hiện nay, vụ án đang trong giai đoạn truy tố, viện kiểm sát có thể trả hồ sơ để điều tra bổ sung hoặc ban hành cáo trạng để truy tố đối với các bị cáo, đề nghị tòa án xét xử. Việc bị cáo có tội hay không, phạm tội gì và mức hình phạt ra sao sẽ phụ thuộc vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa và ra hội đồng xét xử quyết định.

Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp cho rằng, với những tội danh bị đề nghị truy tố, khung hình phạt rất nghiêm khắc, cao nhất là 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

“Các bị can đều là những người có hiểu biết pháp luật, hiểu biết xã hội nên nhận thức được hậu quả pháp lý trong trường hợp nhận tội hoặc trường hợp cơ quan tố tụng có đủ căn cứ để kết tội. Việc kết tội không phụ thuộc vào việc bị cáo có nhận tội hay không. Trong trường hợp chứng cứ có đủ căn cứ kết tội nhưng bị cáo không nhận tội, không ăn năn hối cải thì bị cáo không được hưởng tình tiết giảm nhẹ và hình phạt sẽ rất nghiêm khắc” - ông Cường cho biết.

Căn cứ vào các chứng cứ mà cơ quan tố tụng đã thu thập được trong quá trình giải quyết vụ án, tòa án sẽ quyết định các bị cáo có tội hay không và áp dụng mức hình phạt phù hợp.

Trường hợp bị cáo nhận hối lộ nhưng không thừa nhận hành vi phạm tội, không thể hiện sự ăn năn hối cải, số tiền nhận hối lộ đặc biệt lớn, có thể bị cáo sẽ phải đối mặt với mức hình phạt cao nhất. Còn trường hợp bị cáo không nhận tội và chứng cứ được làm rõ tại phiên toà cũng không đủ căn cứ kết tội, tòa án có thể trả hồ sơ điều tra bổ sung hoặc tuyên bố bị cáo không phạm tội.

Vụ án này chưa kết thúc, các bị cáo chưa bị kết tội bằng bản án có hiệu lực pháp luật. Tuy nhiên, những thông tin về vụ án cho thấy tính chất nghiêm trọng của sự việc và làm giảm sút niềm tin của người dân về công tác cán bộ. Song, quá trình tố tụng cũng cho thấy sự nghiêm minh của pháp luật, cho thấy việc giải quyết vụ án hình sự không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất cứ ai vi phạm pháp luật đều phải chịu chế tài trước pháp luật. Đó là quyết tâm của Đảng và Nhà nước ta đối với công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng giai đoạn hiện nay.